«مهلت چندهفته‌ای» اروپایی‌ها به تهران

«مهلت چندهفته‌ای» اروپایی‌ها به تهران
TT

«مهلت چندهفته‌ای» اروپایی‌ها به تهران

«مهلت چندهفته‌ای» اروپایی‌ها به تهران

مذاکره کنندگان اروپایی (فرانسه، آلمان و بریتانیا) دیروز ضرب الاجل «چندهفته ای» را در مذاکرات وین با ایران برای نهایی کردن یک توافق جدید جهت نجات مزایای «توافق هسته‌ای» ۲۰۱۵ تعیین کردند.
بیانیه مذاکره کنندگان اروپایی با تأکید بر اینکه روند مذاکرات «فوری» است، در پاسخ به انتقاد تهران مبنی بر وجود ضرب الاجل برای پایان مذاکرات اظهار کرد که آنها «مهلت‌های غیرواقعی برای گفت و گو تعیین نمی‌کنند».
آنها هشدار دادند: «ما مطمئن هستیم که به نقطه‌ای نزدیک می‌شویم که گسترش برنامه هسته‌ای ایران (توافق هسته‌ای) را کاملاً از بین می‌برد».
دیپلمات‌ها گفتند: «ما از طریق اظهارات متوجه شده‌ایم که ایران هیچ ماده‌ای را بیش از ۶۰ درصد غنی نمی‌کند. با این حال، غنی‌سازی ۶۰ درصدی هنوز برای کشوری که سلاح هسته‌ای ندارد، بی‌سابقه است».
منابع دیپلماتیک به «الشرق الاوسط» تأکید کردند که اگر «مذاکرات ظرف چهار هفته و بعد از این همه روز صحبت به نتیجه نرسد، به این معنی است که توافقی وجود نخواهد داشت».
بیانیه اروپا در واکنشی سریع به اظهارات حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران است که به خبرنگاران گفته‌است: «مذاکرات وین در مسیر درستی پیش می‌رود».
وی افزود: «اگر جدیت و همچنین حسن نیت از خود نشان دهند، می‌توان به سرعت و در آینده نزدیک به توافق رسید».
در دومین روز از دور هشتم، کمیته کارشناسان دیروز موضوع تحریم‌های آمریکا و تضمین‌های درخواستی تهران را مورد بررسی قرار داد.
میخائیل اولیانوف سفیر روسیه، این دیدار را «مفید» توصیف کرد.
وی در توییتر نوشت: «ما بی‌تردید پیشرفت‌هایی را مشاهده می‌کنیم، موضوع لغو تحریم‌ها به‌طور فعال از طریق جلسات غیررسمی مورد بحث قرار می‌گیرد».



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»