بلینکن: برای نجات برجام «فقط چند هفته» فرصت داریم.. وگرنه گزینه‌های دیگر را بررسی می‌کنیم


آنتونی بلینکن وزیر امور خارجهٔ آمریکا (رویترز)
آنتونی بلینکن وزیر امور خارجهٔ آمریکا (رویترز)
TT

بلینکن: برای نجات برجام «فقط چند هفته» فرصت داریم.. وگرنه گزینه‌های دیگر را بررسی می‌کنیم


آنتونی بلینکن وزیر امور خارجهٔ آمریکا (رویترز)
آنتونی بلینکن وزیر امور خارجهٔ آمریکا (رویترز)

آنتونی بلینکن وزیر خارجه ایالات متحده، هشدار داد که تنها «چند هفته» برای نجات توافق هسته‌ای با ایران فرصت باقی مانده‌است اما اگر مذاکرات شکست بخورد گزینه‌ها و گام‌های دیگر را بررسی می‌کنیم.
وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه با «ان‌پی‌آر» گفت: «چند هفته باقی مانده‌است تا ببینیم آیا می‌توانیم به پایبندی دوجانبه به برجام بازگردیم یا خیر».
وزیر خارجه آمریکا گفت، در هفته‌ها و نه ماه‌های آینده مشخص خواهد شد که آیا می‌توان به صورت متقابل به توافق هسته ای ایران و قدرت‌ها (برجام) بازگشت.
او افزود: وقت اندکی در مذاکرات وین باقی‌مانده‌است و روزنه برای احیای توافق هستهٔ‌ای با ایران موسوم به برجام، به سرعت در حال بسته شدن است.
بلینکن اضافه کرد ایران به نقطه‌ای نزدیک تر و نزدیک تر می‌شود که بتواند در مدت زمانی بسیار کوتاه مواد شکافت پذیر لازم برای ساخت یک بمب هسته‌ای را تولید کند.
وی اضافه کرد: همزمان، آنها در برنامه هسته ای خود پیشرفت‌ها و پیشروی‌هایی انجام می‌دهند که به عقب برگرداندن آنها دشواری‌های فزاینده ای خواهد داشت زیرا چیزهای جدیدی یادمی‌گیرند و کارهای جدید انجام می‌دهند که نتیجه خارج شدن آنها از محدودیت‌های تحت آن توافق است.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»