سناتور جمهوری‌خواه به «الشرق الاوسط»: بایدن قدرت کافی برای بازدارندگی ایران را ندارد

فرماندهی ستاد مرکزی ارتش پس از انتقاد از لغو تحریم‌ها علیه تهران از سوی سنا تأیید شد

سناتور جمهوری‌خواه به «الشرق الاوسط»: بایدن قدرت کافی برای بازدارندگی ایران را ندارد
TT

سناتور جمهوری‌خواه به «الشرق الاوسط»: بایدن قدرت کافی برای بازدارندگی ایران را ندارد

سناتور جمهوری‌خواه به «الشرق الاوسط»: بایدن قدرت کافی برای بازدارندگی ایران را ندارد

با نزدیک شدن مذاکرات با ایران به لحظات تعیین‌کننده، جمهوری خواهان کنگره متحد شده و تلاش‌های خود را برای «شلیک نهایی» به تلاش‌های ایالات متحده با هدف احیای توافقنامه ۲۰۱۵ تشدید کردند.
سناتور جیم ریش جمهوری‌خواه ارشد کمیته روابط خارجی سنا، از دولت جو بایدن خواست از مذاکرات خارج شود.
وی در مصاحبه با «الشرق الاوسط» نسبت به خطر شدید توافق هسته ای در شکل جدید آن هشدار داد. وی اظهار کرد: توافق هسته ای در سال ۲۰۱۵ مملو از اشتباهات بود و اکنون از اشتباهات مهلکی اشباع شده‌است.
ریچ با اشاره به وعده‌های دولت بایدن به کنگره مبنی بر اینکه به دنبال یک توافق طولانی‌تر و قوی تر است، گفت: واضح است که دولت اهرم لازم برای مقابله با تروریسم ایران در منطقه و فعالیت‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک آن را ندارد.
وی افزود: «اگر دولت تصمیم بگیرد به یک توافق هسته ای محدود وارد شود، دورنمای دستیابی به توافقات دیگر پس از آن تقریباً غیرممکن است».
او هشدار داد: «در حال حاضر، هیچ توافقی بهتر از یک توافق خوب نیست. ما باید آماده خروج از مذاکرات باشیم».
اظهارات ریش با مواضع نمایندگان دیگر همخوانی دارد و همه راه‌ها را برای اعتراض به مذاکرات وین استفاده کردند؛ از نامه نگاری با دولت آمریکا و لوایح گرفته تا بیانیه‌های عمومی که در آنها تهدید می‌کنند هر توافقی را که دولت بدون مشورت و تأیید کنگره به دست می‌آورد، بی‌اعتبار می‌کند.
حدود ۲۰۰ نماینده جمهوری‌خواه چهارشنبه گذشته، با ارسال نامه ای به بایدن به او هشدار دادند که هرگونه توافق با ایران بدون تأیید کنگره به سرنوشت توافق منعقد شده توسط دولت اوباما دچار خواهد شد.
قانونگذاران در این نامه، به بایدن یادآوری کردند که او «صلاحیت» ارائه هیچ گونه تضمینی به تهران دربارهٔ عدم اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا علیه خود در صورت بازگشت به توافق هسته ای را ندارد.
وی خطاب به بایدن گفت: اگر توافقی با ایران بدون تأیید رسمی کنگره منعقد کنید، موقتی بوده و به سرنوشت توافق اول خواهد رسید.
هشدارها فقط محدود به قانونگذاران نبود. ژنرال مایکل کوریلا، نامزد معرفی شده از سوی ریاست جمهوری آمریکا برای تصدی سمت فرماندهی مرکزی، پیشتر هشدار داده بود که تهران «ممکن است از پول حاصل از معافیت‌های تحریمی برای حمایت از نیروهای نیابتی خود و تروریسم در منطقه استفاده کند».
کوریلا، که مجلس سنا عصر پنجشنبه با اکثریت آرا نامزدی آن را تصویب کرد، در جلسه استماع کمیته نیروهای مسلح گفت: «این خطر وجود دارد که معافیت از تحریم‌ها منجر به استفاده ایران از برخی منابع مالی برای حمایت از نیروهای نیابتی خود و تروریسم در منطقه شود. و اگر این کار را انجام دهید، تهدیدات پیش روی نیروهای ما در منطقه را افزایش می‌دهد. او تهران را عامل بی‌ثبات‌کننده شماره یک در منطقه توصیف کرد.
وی از آمریکا خواست تا روابط مستحکم با کشورهای جهان را حفظ کند و توانایی‌های خود را برای مقابله با تهدید ایران افزایش دهد. این در حالی است که علناً با آمادگی دولت آمریکا برای لغو تحریم‌ها علیه تهران در ازای بازگشت به توافق در تناقض است.
موضع کوریلا موجی از مواضع حمایتی را در کنگره ایجاد کرد. سناتور جمهوری‌خواه جیم آنهو گفت: اگر دولت بایدن دوباره وارد توافق ناقص ایران شود، تهران میلیاردها دلار به لطف لغو تحریم‌ها به دست خواهد آورد و آن را صرف حمایت از تروریست‌های نیابتی خود خواهد کرد.
آنهو که جمهوری‌خواه ارشد کمیته نیروهای مسلح سناست، در توییتی افزود: «دنیای ما کمتر خواهد شد، نه امن تر».
تد کروز سناتور جمهوری‌خواه اظهار نظر او حتی تندتر بود. وی گفت: توافق جدیدی که پرزیدنت بایدن امیدوار است با رهبر ایران (علی خامنه ای) به دست آورد، بازارهای تسلیحاتی جدیدی را برای پوتین و انرژی بیشتری را برای گسترش رئیس‌جمهور چین باز خواهد کرد. همچنین میلیاردها دلار به تروریسم در خاورمیانه و فراتر از آن تزریق خواهد کرد.
کروز در گفت و گو با وب سایت محافظه کار Free Beacon گفت: رئیس‌جمهور بایدن و مقامات دولت بایدن - هریس در تلاش هستند تا به روسیه، چین و ایران را در زمانی که این کشورها برای تهدید منافع آمریکا با یکدیگر متحد هستند، اطمینان دهند.
باب منندز سناتور دموکرات رئیس کمیته روابط خارجی سنا می‌گوید که علیرغم این اظهارات تند، اما کافی نیستند. او «نارضایتی خود را از تمرکز ناکافی همکارانش بر پرونده ایران» به دلیل تنش بین روسیه و اوکراین ابراز کرد.
سناتور مخالف بازگشت دولت به توافق هسته‌ای، روز گذشته در مصاحبه با لابی آمریکا و اسرائیل (آیپک) گفت: من مطمئن نیستم که همکارانم به اندازه کافی متعهد به مقابله با چالش‌ها با ایران باشند.
منندز گفت که سخنرانی او در سنا، که در آن به‌طور رسمی با توافق هسته ای را در ابتدای ماه جاری مخالفت کرد، با هدف هشدار دادن به همکارانش در دولت و متحدانش در مورد جدی بودن اوضاع در مورد مسائل بود که کنگره هرگونه توافق جدید با ایران را تأیید یا ملغی خواهد کرد.
وی تأکید کرد که کنگره «قطعاً» هر گونه توافقی در مذاکرات وین که تهدیدی برای شعله‌ور شدن درگیری با کاخ سفید باشد را بازنگری خواهد کرد.



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»