مقام ایرانی: درخواست ضمانت از سوی روسیه برای مذاکرات وین سازنده نیست

مقام ایرانی: درخواست ضمانت از سوی روسیه برای مذاکرات وین سازنده نیست
TT

مقام ایرانی: درخواست ضمانت از سوی روسیه برای مذاکرات وین سازنده نیست

مقام ایرانی: درخواست ضمانت از سوی روسیه برای مذاکرات وین سازنده نیست

یک مقام ارشد ایرانی امروز شنبه به خبرگزاری رویترز گفت، درخواست روسیه برای تضمین کتبی آمریکا مبنی بر اینکه تحریم‌های مسکو به همکاری مسکو با تهران لطمه نزند، برای مذاکرات احیای برجام «سازنده» نیست.
اظهارات روسیه که می‌تواند ماه‌ها مذاکرات غیرمستقیم فشرده بین تهران و واشینگتن در وین را به هم بزند، اندکی پس از آن اعلام شد که تهران اعلام کرد نقشه راه با آژانس برای حل مسائل باقی‌مانده، به توافق رسیده‌است.
این مقام ایرانی گفت: «روس‌ها از دو روز پیش این خواسته را روی میز گذاشته بودند. این درک وجود دارد که روسیه با تغییر موضع خود در مذاکرات وین می‌خواهد منافع خود را در جاهای دیگر تأمین کند. این اقدام برای مذاکرات هسته ای وین سازنده نیست».
سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه، با درخواست تضمین‌های کتبی آمریکا مبنی بر اینکه تحریم‌های غرب علیه روسیه به دلیل درگیری در اوکراین به همکاری این کشور با ایران لطمه نزند، گفت که این محدودیت‌ها به سدی برای توافق هسته‌ای ایران تبدیل شده‌است. او به غرب هشدار داد که منافع ملی روسیه باید در نظر گرفته شود.
لاوروف گفت که تحریم‌ها علیه روسیه به دلیل درگیری در اوکراین یک «مشکل» از دیدگاه مسکو ایجاد کرده‌است.
علی واعظ مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران در پاسخ به این سؤال که آیا درخواست روسیه به مذاکرات ۱۱ ماهه تهران و قدرت‌های جهانی از جمله روسیه آسیب می‌زند؟ گفت: «الان نه. اما جدا کردن این دو بحران برای مدت طولانی‌تر غیرممکن است».
وی افزود: «ایالات متحده می‌تواند برای کارهای مربوط به انتقال مواد شکافت پذیر مازاد به روسیه معافیت‌هایی صادر کند. اما این نشانه شروع ارتباط این دو مسئله است».
منابع آگاه از مذاکرات ایران گفتند که چین همچنین خواهان تضمین‌هایی از سوی آمریکا برای تضمین تجارت خود با تهران در صورت توافق است.
همه طرف‌های درگیر در این مذاکرات روز جمعه گفتند که به دستیابی به توافق در وین نزدیک شده‌اند.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»