اروپا خواستار عدم «سوءاستفاده» از مذاکرات هسته‌ای ایران شد

اروپا خواستار عدم «سوءاستفاده» از مذاکرات هسته‌ای ایران شد
TT

اروپا خواستار عدم «سوءاستفاده» از مذاکرات هسته‌ای ایران شد

اروپا خواستار عدم «سوءاستفاده» از مذاکرات هسته‌ای ایران شد

یک روز پس از توقف مذاکرات برجام در پی درخواست روسیه از واشینگتن در مورد بحران اوکراین، سه کشور اروپایی درگیر در توافق هسته‌ای ایران، خواستار عدم «سوء استفاده» از مذاکرات وین شدند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، افراد نزدیک به مذاکرات برجام اخیراً تأیید کردند که پیشرفت حاصل شده و مذاکرات به مرحله «نهایی» رسیده‌است. با این حال، اتحادیه اروپا که مذاکرات را هماهنگ می‌کند، روز جمعه از لزوم «توقف (...) با توجه به عوامل خارجی» خبر داد.
سه کشور اروپایی روز شنبه در بیانیه ای تأکید کردند که «هیچ‌کس نباید به دنبال سوء استفاده از مذاکرات برای احیای برنامه جامع اقدام مشترک (نام رسمی توافق هسته ای) به منظور اخذ تضمین‌های غیر مرتبط با این قرارداد باشد».
فرانسه، بریتانیا و آلمان هشدار دادند که این «تهدید منجر به فروپاشی توافق می‌شود که مردم ایران را از لغو تحریم‌ها محروم می‌کند».
پس از اینکه طرف‌های مذاکره حصول رویکرد تفاهم برای احیای توافق را تأیید کردند، مشکلات بیشتری در این هفته پدیدار شد.
مقامات ایرانی از طرح «درخواست‌های جدید» واشنگتن و ایجاد «پیچیدگی» مذاکرات توسط واشنگتن صحبت کردند، در حالی که طرف‌های غربی نگرانی خود را از تأخیر در دستیابی به تفاهم در نتیجه درخواست روسیه برای تضمین کتبی آمریکا مبنی بر عدم تأثیر تحریم‌های غرب در پی حمله به اوکراین و همکاری با تهران در زمینه‌های اقتصادی و نظامی ابراز کردند.
واشینگتن معتقد است که این خواسته‌ها در این پرونده «خارج از چارچوب» است، زیرا هیچ ارتباطی بین تحریم‌ها و همکاری مسکو و تهران در چارچوب توافق هسته‌ای وجود ندارد.
ایالات متحده روز جمعه، از ایران و روسیه خواست تا «تصمیمات» لازم را برای دستیابی سریع به تفاهم در مورد توافق اتخاذ کنند. بر اساس اظهارات ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، اکنون توپ برای عبور از بن‌بست در اختیار آنهاست.
یک دیپلمات اروپایی به نوبه خود گفت که اگر مسکو در مورد خواسته‌های خود انعطاف نشان ندهد، «گزینه‌های دیگری» ممکن است، در پیش بگیرد. وی تأکید کرد که اجازه ندهید «روسیه برنامه جامع اقدام مشترک را گروگان بگیرد».
تهران روابط نزدیکی با مسکو از نظر سیاسی، اقتصادی و نظامی دارد. روسیه همچنین نقش کلیدی در مذاکره بر سر این توافق و مراحل اجرایی آن مانند انتقال اورانیوم غنی شده از ایران به خاک خود داشت.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»