فضای آکنده از تشنج در کنگره از «شیدایی» بایدن برای احیای برجام

۳ سناتور آمریکایی در گفت‌وگو با «الشرق الاوسط» بر ضرورت ابقای «سپاه» در فهرست تروریسم تأکید کردند

فضای آکنده از تشنج در کنگره از «شیدایی» بایدن برای احیای برجام
TT

فضای آکنده از تشنج در کنگره از «شیدایی» بایدن برای احیای برجام

فضای آکنده از تشنج در کنگره از «شیدایی» بایدن برای احیای برجام

در حالی که دولت آمریکا به تلاش‌های خود برای احیای توافق هسته ای با ایران ادامه می‌دهد، صداهای انتقادی از این تلاش‌ها در کنگره در حال افزایش است. در این میان، قانونگذاران دربارهٔ «فقدان شفافیت» و «شیدایی رئیس‌جمهور آمریکا برای بازگشت به توافق» صحبت کردند. اگرچه راب مالی فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در پرونده ایران، جلسات توجیهی محرمانه با اعضای کنگره انجام داد که آخرین آنها دیروز در مجلس نمایندگان بود و جو عمومی در کاخ کنگره آمریکا یا ساختمان کاپیتول مملو از پیش‌بینی نتیجه مذاکرات وین به نظر می‌رسید.
تد کروز سناتور جمهوری‌خواه به «الشرق الاوسط» گفت: «آنچه که از دولت بایدن دیدم این بود که می‌خواهد تمام امتیازات لازم را بدهد».
او معتقد است که «ضعف بایدن و نزدیکی او به تهران و اصرار ایدئولوژیک او برای ارسال صدها میلیارد دلار به رژیم متعصبی که خواستار مرگ آمریکایی‌ها است، مطلقاً منطقی نیست».
به سهم خود؛ سناتور مارکو روبیو جمهوری‌خواه ارشد کمیته اطلاعات گفت که «دولت چنان وسواس زیادی برای دستیابی به توافق دارد که باعث ایجاد شکاف در تیم مذاکره کننده آمریکایی شده‌است».
اشاره او به استعفای پی در پی تیم مذاکره کننده آمریکا در مذاکرات وین است که آخرین آن خبر خروج ند شاپیرو یکی از مذاکره کنندگان، تیم مذاکره کننده به ریاست راب مالی بود.
وی در پاسخ به سؤال «الشرق الاوسط» مبنی بر اصرار دولت فعلی بر پیشبرد مذاکرات، گفت: «من فکر می‌کنم بخشی از دلیل این است که افرادی که در دولت اوباما بودند، این توافق را یکی از دستاوردهای بزرگ خود می‌دانستند که می‌خواهند آن را بازگردانند.
صادقانه بگویم، این یک پیام خطرناک از سوی دولت است که اگر شما دشمن آمریکا هستید، ما با شما معامله خواهیم کرد. اگر شما یک متحد یا یک شریک استراتژیک هستید، ما برعکس عمل خواهیم کرد. این یک پیام بسیار خطرناک است».

* حمایت از تروریسم

روبیو از پیوند دادن پرونده توافق هسته ای با ایران به فعالیت‌های این کشور در حمایت از تروریسم در منطقه انتقاد کرد.
او با اشاره به اینکه تمام کاری که توافق انجام می‌دهد متوقف کردن غنی سازی اورانیوم است، گفت: «تمام توافقی که با آن سر و کار دارد، توقف غنی‌سازی است، کاری که ایرانی‌ها می‌دانند چگونه انجام دهند. آنها نحوه فعال سازی را فراموش نکرده‌اند».
وی اظهار کرد که «این توافق توسعه برنامه موشکی آنها را متوقف نخواهد کرد. حمایت آنها از تروریسم را متوقف نخواهد کرد. مسلح شدن آنها را مانع نمی‌شود. و در مقطعی در آینده، اگر بخواهند به غنی سازی برگردند، تجهیزات و دانش لازم را دارند. آنها همچنین میلیاردها میلیارد دلار خواهند داشت که برای توسعه قابلیت‌های متعارف و برنامه‌های موشکی کوتاه و بلند خود سرمایه‌گذاری خواهند کرد».

سناتور تد کروز ضمن تأیید این اظهارات به «الشرق الاوسط» گفت که «هر توافقی که حاصل شود با مسئولیت رئیس‌جمهور است و ضعف، اطمینان بخشی و تسهیل تروریسم همه چیزهایی است که در سیاست دولت بایدن دیده‌ایم».
او هشدار داد که «در صورت دستیابی به توافق، دولت بایدن در خط مقدم دولت‌های حامی تروریسم قرار خواهد گرفت. میلیاردها دلاری که کاخ سفید تسهیل کرد برای کشتن آمریکایی‌ها و متحدان ما استفاده خواهد شد».
کروز از اتکای دولت بایدن به روسیه به عنوان میانجی فعلی در انجام مذاکرات انتقاد کرد و گفت: «دولت بایدن از روسیه و پوتین می‌خواهد که برای رسیدن به این توافق با ایران کمک کنند. روسیه دشمن ماست. ایران دشمن ماست؛ بنابراین دو دشمن ما در یک مورد مذاکره و توافق می‌کنند: آسیب رساندن به ایالات متحده. اعتماد بایدن به پوتین در حال حاضر نابجاست».
روبیو و کروز به حملات اخیر حوثی‌ها با حمایت ایران علیه سعودی اشاره کردند. روبیو گفت: «سعودی هر روز با سلاح‌هایی که ایران در اختیار حوثی‌ها قرار می‌دهد، هدف قرار می‌گیرد و فکر می‌کنم کشورهایی مانند سعودی و دیگر کشورهای منطقه از اینکه تهران پول بیشتری دریافت می‌کند و آن را برای حملاتی از این دست اختصاص می‌دهد، ناراحت هستند».
روبیو خواست که دولت آمریکا باید ایران را تحت فشار بگذارد تا «حمایت خود از تروریسم، کشتار مردم در سراسر جهان و استفاده از نیروهای نیابتی خود برای کشتن آمریکایی‌ها در خاورمیانه را متوقف کند».
روبیو هشدار داد: «این جایگزین کاری است که دولت در حال حاضر انجام می‌دهد، حتی اگر تهران این کار را انجام ندهد. ما باید با آن مقابله کنیم. اما توافق فعلی رفتار آنها را تغییر نخواهد داد. به احتمال زیاد منجر به تعلیق غنی سازی می‌شود، اما روش‌های غنی سازی را بسیار می‌دانند و این از بین نمی‌رود. یک روز در آینده، زمانی که آنها تصمیم بگیرند که سلاح هسته ای می‌خواهند، توانایی ساخت آن سلاح را خواهند داشت، مدل آن وجود دارد و تنها چیزی که وجود دارد، چند ماه فعالیت غنی سازی است».

* محافظه کاری دموکرات‌ها

با وجود ملاحظات دموکرات‌ها در مورد انتقاد علنی از تلاش‌های دولت برای دستیابی به توافق، نارضایتی آنها از این موضوع آشکار بود.
باب منندز ئیس کمیته روابط خارجی سنا، سعی کرد از انتقاد مستقیم بایدن اجتناب کند و به «الشرق الاوسط» گفت: «ما در تلاشیم تا بفهمیم دولت در مسیر مذاکره در کجا قرار دارد، اما هنوز توافقی حاصل نشده‌است…».
اما چیزی که منندز را متوقف کرد، اشاره به حذف سپاه پاسداران از لیست تروریستی بود و لحن او به شدت تغییر کرد و گفت: «من نمی‌دانم که حذف (سپاه پاسداران) از لیست‌های تروریستی بخشی از توافق باشد. اما به نظر من حتی در نظر گرفتن این موضوع مشکل ساز است؛ زیرا من شک ندارم که (سپاه پاسداران) یک سازمان تروریستی است و باید در لیست‌های تروریستی باقی بماند».
سخنان کروز تندتر بود و گفت: «واضح است که (سپاه) یک سازمان تروریستی است. او مرتکب اقدامات تروریستی شده و به انجام آن ادامه می‌دهد. هرگونه تلاش برای حذف آن از لیست تروریسم ساده لوحانه، بدبختانه و فریبنده است».
وی سپس به ارتباط سپاه پاسداران با پرونده حوثی‌ها اشاره کرد و گفت: «همچنین مشخص است که حوثی‌ها تروریست هستند. آنها برای مدت طولانی تروریست هستند. آنها در اقدامات تروریستی وحشیانه شرکت داشتند. دولت وقتی به سخنان حوثی‌ها گوش داد و آنها را از فهرست‌های تروریستی حذف کرد، مرتکب اشتباه بزرگی شد و همچنان در تلاش برای بازگشت به توافق فاجعه‌بار هسته‌ای همان اشتباه را انجام می‌دهد».
در همین زمینه، روبیو گفت: «(سپاه پاسداران) در صدر فهرست تروریسم در سطح جهانی قرار دارد و دولت آمریکا در حال بررسی انواع امتیازاتی است که می‌تواند به ایران بدهد که متأسفانه امتیازات خطرناکی است و با هدف ما ناسازگار است».

* تلاش‌های کنگره

با وجود این مخالفت روزانه، مخالفان می‌ترسند که دولت، کنگره را دور بزند و در صورت دستیابی به توافق با تهران به دنبال تأیید آن نخواهند بود. همانطوری که دولت اوباما این کار را کرد، اما کروز قول داد از هر ابزاری که در اختیار دارد برای منحرف کردن دستور کار دولت استفاده کند.
وی گفت: «تلاش‌های مخالفان علیه توافق هسته‌ای در دوره اوباما به منصه ظهور رسید. من اکنون در خط مقدم تلاش‌های مخالفان علیه توافق هسته ای بدتر در دوران بایدن هستم. دستیابی رژیم آخوندها به سلاح هسته ای تهدیدی بزرگ برای امنیت ملی ما و امنیت متحدان ماست».



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»