تحلیل‌گر بریتانیایی: روسیه و ایران تشکیل‌دهنده محور شرارت جدید

تحلیل‌گر بریتانیایی: روسیه و ایران تشکیل‌دهنده محور شرارت جدید
TT

تحلیل‌گر بریتانیایی: روسیه و ایران تشکیل‌دهنده محور شرارت جدید

تحلیل‌گر بریتانیایی: روسیه و ایران تشکیل‌دهنده محور شرارت جدید

«محور شرارت»، اصطلاحی که جورج دبلیو بوش رئیس‌جمهور اسبق آمریکا در ۲۹ ژانویه ۲۰۰۲ برای توصیف عراق، ایران و کره شمالی به کار برد، زیرا او معتقد بود که این کشورها از تروریسم حمایت می‌کنند و به دنبال در اختیار داشتن سلاح‌های کشتار جمعی هستند.
استفاده از این اصطلاح آنقدر جنجال برانگیخت که بوش مجبور شد از به کار بردن آن خودداری کند.
به گفته کان کوفلین تحلیلگر و محقق سیاسی بریتانیایی، با توجه به شیدایی ناشی از نادرستی محاسبات دولت بایدن در احیای توافق هسته ای ایران، ممکن است جهان به زودی منتظر ظهور «محور شرارت» جدید بین روسیه و ایران باشد.
کوفلین تحلیلگر دفاعی روزنامه بریتانیایی دیلی تلگراف، در گزارشی که توسط مؤسسه آمریکایی گیت استون منتشر شد، گفت: در ماه‌های اخیر و همزمان با ادامه مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای ایران در وین، مذاکره‌کنندگان غربی نسبت به حمایت منفعلانه ایران از روسیه در مذاکرات ابراز نگرانی کرده‌اند. به جای تمرکز بر مسائل عمده مانند فعالیت‌های غنی سازی ایران، که سرویس‌های اطلاعاتی غربی معتقدند بخشی از تلاش‌های تهران برای تولید تسلیحات هسته‌ای است، روس‌ها تیم مذاکره‌کننده ایران را تشویق کردند تا بر موضوعات کم‌اهمیت مانند مکان دوربین‌های نظارتی در تأسیسات هسته ای ایران که برای نظارت بر تأسیسات غنی سازی حیاتی است، تمرکز کنند.
کوفلین کارشناس ارشد مؤسسه گیت استون، می‌افزاید که مقامات امنیتی غربی معتقدند ایران و روسیه توافقنامه همکاری برای همکاری با یکدیگر برای دورزدن تحریم‌های غرب پس از موافقت دولت بایدن با توافق هسته‌ای جدید منعقد کرده‌اند. مشخص است که ایران یک سیستم مخفی در امور بانکی و مالی ایجاد کرده‌است تا ده‌ها میلیارد دلار تجارت سالانه را انجام دهد که تحت تحریم‌های آمریکا ممنوع شده‌است.
کوفلین می‌گوید مطمئناً، برنامه‌های روسیه و ایران برای همکاری در دور زدن تحریم‌های بین‌المللی، دلیل محکمی برای دولت بایدن فراهم می‌کند تا به علاقه شدید خود به توافق هسته‌ای جدید با ایران پایان دهد.
کوفلین در پایان گزارش خود معتقد است که تحمیل این تدابیر مسلماً یک تصدیق است که مدتهاست از سوی دولت بایدن به تعویق افتاده‌است؛ اینکه ایران صرفاً از مذاکرات هسته ای برای پیشبرد جاه طلبی‌های منطقه ای خود استفاده می‌کند. این واقعیت که ایران و روسیه اکنون به‌طور فعال برای دور زدن تحریم‌های غرب با هم تبانی می‌کنند؛ بنابراین، آنها یک «محور شرارت» جدید را تشکیل می‌دهند و در نهایت کاخ سفید را متقاعد می‌کنند که به‌طور کامل به دخالت خود در این اقدام فاحش حماقت دیپلماتیک پایان دهد.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»