تحرک ایران برای تقویت نقش «سپاه» در عراق

پس از انتصاب سفیر جدید «مؤثر در پشت صحنه»

تحرک ایران برای تقویت نقش «سپاه» در عراق
TT

تحرک ایران برای تقویت نقش «سپاه» در عراق

تحرک ایران برای تقویت نقش «سپاه» در عراق

پس از تصمیم‌گیری برای تعیین سفیر جدید در بغداد به جای ایرج مسجدی، منابع آگاه گزارش دادند که ایران به دنبال سازماندهی مجدد مدیریت پرونده عراق و ارتقای نقش «سپاه پاسداران» در آن است.
منابع نزدیک به تهران اظهار کردند که محمدکاظم آل صادق سفیر جدید، وارث سردار قاسم سلیمانی خواهد بود، هرچند دیپلمات‌های عراقی تأکید کردند که این تغییر «ربطی به بحران در تشکیل دولت ندارد».
بیوگرافی سفیر جدید پویایی سپاه پاسداران ایران در عراق و تمایل رهبر ایران برای رسیدگی به سردرگمی ای که در آن اسماعیل قاآنی فرمانده «سپاه قدس» و سفیر مسجدی موفق نشدند، آشکار می‌کند.
آل صادق، که در نجف به دنیا آمد، از یک خانواده ایرانی-عراقی است که به تعهد آن به تحصیلات حوزوی، و ارتباطات «حوزوی» با خانواده‌های مذهبی برجسته در دهه هفتاد قرن گذشته شناخته شده‌است. برادر بزرگترش محمدرضا آل صادق در اوایل دهه هشتاد به ایران مهاجرت کرده‌است.
الشرق الاوسط از یکی از چهره‌های نزدیک به سفیر جدید در عراق در طول ۱۵ سال گذشته پرسید که آیا انتصاب وی نقطه عطفی در سیاست ایران خواهد بود؟ او گفت: «هدف سازماندهی بیشتر تلاش‌های دفتر رهبری است، به این معنی که این مرد رسماً پرونده عراق را دریافت کرده‌است».
 این منبع افزود: سفیر جدید «به کارآمد بودن در پشت صحنه، رفتار مبهم و مشکوک عادت کرده و مهارت‌های دیپلماتیک ندارد».
به گفته این منابع، آل صادق تلاش خواهد کرد تا از تشکیل دولتی توسط رهبر جنبش صدر بدون حضور نیروهای «چارچوب هماهنگی» جلوگیری کند، مأموریتی که حفظ نفوذ قوی ایران در دولت مرکزی بغداد را نشانه گرفته‌است.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»