نیروهای امنیتی ایران به سوی معترضان گلوله جنگی شلیک کردند

یک روزنامه‌نگار و فعال ایرانی در پی فعالیت‌های «مخل امنیت ملی» به زندان بازگشت

TT

نیروهای امنیتی ایران به سوی معترضان گلوله جنگی شلیک کردند

بر اساس گزارش رسانه‌های اجتماعی، نیروهای امنیتی ایران دیروز برای متفرق کردن معترضان ضد حکومتی در چندین استان، گلوله جنگی و گاز اشک‌آور شلیک کردند، این در حالی است که اعتراضات علیه افزایش قیمت مواد غذایی همچنان ادامه دارد.
اعتراضات معیشتی از ابتدای ماه جاری در استان خوزستان در جنوب غرب کشور و در پی تصمیم دولت مبنی بر افزایش قیمت آرد که قیمت نان را ده برابر کرد، آغاز شد. اعتراضات پس از اجرای تصمیم دولت مبنی بر قطع یارانه کالاهای اساسی مانند روغن خوراکی و لبنیات گسترش یافت و این تصمیم به عنوان «توزیع مجدد عادلانه» یارانه به افراد کم درآمد توصیف شد. فرمانده «سپاه پاسداران» حمایت خود را از آنچه «جراحی اقتصادی» توصیف کرد، اعلام کرد. اعتراضات به سرعت چرخش سیاسی پیدا کرد. به گفته شاهدان و شبکه‌های اجتماعی، در حالی که معترضان خواسته‌های خود را گسترش دادند، خواستار آزادی‌های سیاسی بیشتر و پایان دادن به رژیم «ولایت فقیه» و سقوط رهبران آن شدند. این حوادث یادآور اعتراضاتی است که در سال ۲۰۱۹ رخ داد و جرقه آن به دلیل قیمت بالای سوخت بود.
تصاویری که دیروز در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، درگیری‌های خشونت‌آمیزی را در شهرهایی از جمله فارسان در مرکز ایران نشان داد، به طوری که پلیس ضدشورش با گلوله‌های واقعی به سمت تظاهرکنندگان شلیک کرد. در شهرکرد و هفشجان نیروهای امنیتی برای متفرق کردن معترضان از گاز اشک آور و باتوم استفاده کردند. معترضان در شهر دزفول در شمال اهواز شعار می‌دادند «نترسید نترسید ما همه با هم هستیم».
رویترز روز گذشته گزارش داد که تصاویر ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی حداقل شش کشته و ده‌ها زخمی را در روزهای گذشته نشان می‌دهد. هیچ اظهارنظر رسمی در مورد کشته شدگان وجود ندارد.
خبرگزاری شبه رسمی کارگران ایران (ایلنا) دیروز به نقل از قاسم رضایی یکی از مقامات ارشد پلیس هشدار داد که «با تجمعات غیرقانونی مدارا نمی‌شود و با آنها مقابله خواهد شد».

* سناریو ۲۰۱۹

دولت هفته گذشته اعتراف کرد که اعتراضات صورت گرفته‌است، اما آنها را تجمعات کوچک توصیف کرد. به گزارش رویترز، و رسانه‌های دولتی هفته گذشته از دستگیری «ده‌ها تن از آشوبگران و تحریک‌کنندگان» خبر دادند.
حاکمان ایران از تکرار تظاهرات ۲۰۱۹، خونین‌ترین اعتراضات در تاریخ ایران بیم دارند. اگرچه مقامات گزارش‌های مربوط به تعداد کشته‌شدگان در این تظاهرات را رد کردند، از جمله گزارش عفو بین‌الملل مبنی بر کشته شدن بیش از ۳۰۰ نفر و آنچه رویترز به نقل از مقامات ایرانی در مورد کشته شدن ۱۵۰۰ نفر اعلام کرد.
دیروز تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد معترضان در حال سوزاندن تصاویر رهبر ایران علی خامنه ای هستند. آنها شعار می‌دادند: «حکومت روحانی نمی‌خواهیم» و خواستار بازگشت رضا پهلوی، پسر تبعیدی شاه مخلوع ایران شدند.
رضا پهلوی در پیامی ویدیویی در حساب کاربری خود در توییتر خواستار اتحاد ایرانیان برای «ایران آزاد» شد. وی با خانواده‌های «کشته شدگان در جریان ناآرامی‌ها» همدردی کرد.
برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی در کشور گفتند که خدمات اینترنتی از هفته گذشته با قطعی مواجه شده‌است. این امر به عنوان تلاشی از سوی مقامات برای جلوگیری از استفاده از رسانه‌های اجتماعی برای سازماندهی گردهمایی‌ها و انتشار ویدئو تلقی می‌شود. مقامات قطعی اینترنت را تکذیب کردند.
بر اساس آمارهای رسمی، نزدیک به نیمی از جمعیت ۸۵ میلیونی ایران زیر خط فقر زندگی می‌کنند. تحریم‌های ایالات متحده، همراه با افزایش تورم و بیکاری، کاهش پول ملی و فساد دولتی، وضعیت وخیم اقتصادی را تشدید کرد.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا در سال ۲۰۱۸ واشینگتن را از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بین ایران و شش قدرت بزرگ خارج کرد و تحریم‌ها را دوباره علیه تهران اعمال کرد. مذاکرات غیرمستقیم بین آمریکا و ایران از ماه مارس متوقف شده‌است.
از سوی دیگر، به گزارش رسانه‌های محلی روز پنجشنبه، مقامات ایرانی یک روزنامه‌نگار و یک فعال را به ظن مشارکت در فعالیت‌های مخل در «امنیت ملی» در دوران آزادی مشروط به زندان بازگردانده‌اند.
خبرگزاری مهر اعلام کرد که کیوان صمیمی روزنامه‌نگار و فعال «در پایان مرخصی استعلاجی به دلیل از سرگیری فعالیت‌های خود علیه امنیت ملی و تماس با گروه‌های ضدانقلاب خارج از کشور در زمان آزادی» به زندان بازگردانده شد.
صمیمی، ۷۳ ساله، یک فعال کهنه‌کار در ایران است که به گروه‌های مخالف ملی‌گرا و مذهبی گرایش دارد. وی در دوران شاه و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ نیز دوره‌هایی را در زندان گذراند.
وی در آذرماه ۱۳۹۹ به اتهام «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» در شهر سمنان در شرق تهران به سه سال حبس تعزیری محکوم شد.
به گزارش رسانه‌های محلی، صمیمی در فوریه ۲۰۲۲ به دلیل مشکلات پزشکی با آزادی مشروط از زندان آزاد شد.
مهر گزارش داد: یکی از پزشکان اعلام کرد که وضعیت سلامتی صمیمی بر اساس معاینات پزشکی که انجام داده، امکان بازگرداندن وی به زندان را فراهم کرده‌است.
همچنین خبرگزاری رسمی «ایرنا» روز پنجشنبه از بازداشت مجدد نرگس منصوری فعال عرصه حقوق زنان و سندیکاها خبر داد.
به گزارش رسانه‌های محلی، منصوری در مرداد ۱۳۹۸ بازداشت و در آبان ماه همان سال با آزادی مشروط آزاد شد.
«ایرنا» گزارش داد که منصوری یکی از عناصر «ضدانقلاب» است و با رسانه‌های مخالف مقامات در خارج از ایران با هدف «اغتشاش» در کشور مصاحبه کرده‌است.
این خبرگزاری رسمی اعلام کرد که منصوری «در طول دو سال و نیم آزادی مشروط خود مرتکب فعالیت‌هایی شده‌است که امنیت ملی را تحت تأثیر قرار داده‌است» و دستگیری وی «در حالی صورت گرفت که وی قصد داشت کشور را ترک کند (...) پس از اطلاع از اینکه مقام قضایی در حال حرکت به سمت بازگرداندن او به زندان است».
بازگشت این دو فعال به زندان چند روز پس از دستگیری یکی از محققین دانشگاه به ظن ارتکاب اقدامات «مخل در امنیت ملی» صورت می‌گیرد.
خبرگزاری مهر روز دوشنبه بدون ارائه جزئیات گزارش داد که استاد جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، سعید مدنی قهفرخی، ۶۱ ساله، به ظن «ارتباط با کشورهای خارجی و ارتکاب اقداماتی که امنیت کشور را تهدید می‌کند» بازداشت شد.



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»