نیروهای امنیتی ایران به سوی معترضان گلوله جنگی شلیک کردند

یک روزنامه‌نگار و فعال ایرانی در پی فعالیت‌های «مخل امنیت ملی» به زندان بازگشت

TT

نیروهای امنیتی ایران به سوی معترضان گلوله جنگی شلیک کردند

بر اساس گزارش رسانه‌های اجتماعی، نیروهای امنیتی ایران دیروز برای متفرق کردن معترضان ضد حکومتی در چندین استان، گلوله جنگی و گاز اشک‌آور شلیک کردند، این در حالی است که اعتراضات علیه افزایش قیمت مواد غذایی همچنان ادامه دارد.
اعتراضات معیشتی از ابتدای ماه جاری در استان خوزستان در جنوب غرب کشور و در پی تصمیم دولت مبنی بر افزایش قیمت آرد که قیمت نان را ده برابر کرد، آغاز شد. اعتراضات پس از اجرای تصمیم دولت مبنی بر قطع یارانه کالاهای اساسی مانند روغن خوراکی و لبنیات گسترش یافت و این تصمیم به عنوان «توزیع مجدد عادلانه» یارانه به افراد کم درآمد توصیف شد. فرمانده «سپاه پاسداران» حمایت خود را از آنچه «جراحی اقتصادی» توصیف کرد، اعلام کرد. اعتراضات به سرعت چرخش سیاسی پیدا کرد. به گفته شاهدان و شبکه‌های اجتماعی، در حالی که معترضان خواسته‌های خود را گسترش دادند، خواستار آزادی‌های سیاسی بیشتر و پایان دادن به رژیم «ولایت فقیه» و سقوط رهبران آن شدند. این حوادث یادآور اعتراضاتی است که در سال ۲۰۱۹ رخ داد و جرقه آن به دلیل قیمت بالای سوخت بود.
تصاویری که دیروز در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، درگیری‌های خشونت‌آمیزی را در شهرهایی از جمله فارسان در مرکز ایران نشان داد، به طوری که پلیس ضدشورش با گلوله‌های واقعی به سمت تظاهرکنندگان شلیک کرد. در شهرکرد و هفشجان نیروهای امنیتی برای متفرق کردن معترضان از گاز اشک آور و باتوم استفاده کردند. معترضان در شهر دزفول در شمال اهواز شعار می‌دادند «نترسید نترسید ما همه با هم هستیم».
رویترز روز گذشته گزارش داد که تصاویر ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی حداقل شش کشته و ده‌ها زخمی را در روزهای گذشته نشان می‌دهد. هیچ اظهارنظر رسمی در مورد کشته شدگان وجود ندارد.
خبرگزاری شبه رسمی کارگران ایران (ایلنا) دیروز به نقل از قاسم رضایی یکی از مقامات ارشد پلیس هشدار داد که «با تجمعات غیرقانونی مدارا نمی‌شود و با آنها مقابله خواهد شد».

* سناریو ۲۰۱۹

دولت هفته گذشته اعتراف کرد که اعتراضات صورت گرفته‌است، اما آنها را تجمعات کوچک توصیف کرد. به گزارش رویترز، و رسانه‌های دولتی هفته گذشته از دستگیری «ده‌ها تن از آشوبگران و تحریک‌کنندگان» خبر دادند.
حاکمان ایران از تکرار تظاهرات ۲۰۱۹، خونین‌ترین اعتراضات در تاریخ ایران بیم دارند. اگرچه مقامات گزارش‌های مربوط به تعداد کشته‌شدگان در این تظاهرات را رد کردند، از جمله گزارش عفو بین‌الملل مبنی بر کشته شدن بیش از ۳۰۰ نفر و آنچه رویترز به نقل از مقامات ایرانی در مورد کشته شدن ۱۵۰۰ نفر اعلام کرد.
دیروز تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد معترضان در حال سوزاندن تصاویر رهبر ایران علی خامنه ای هستند. آنها شعار می‌دادند: «حکومت روحانی نمی‌خواهیم» و خواستار بازگشت رضا پهلوی، پسر تبعیدی شاه مخلوع ایران شدند.
رضا پهلوی در پیامی ویدیویی در حساب کاربری خود در توییتر خواستار اتحاد ایرانیان برای «ایران آزاد» شد. وی با خانواده‌های «کشته شدگان در جریان ناآرامی‌ها» همدردی کرد.
برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی در کشور گفتند که خدمات اینترنتی از هفته گذشته با قطعی مواجه شده‌است. این امر به عنوان تلاشی از سوی مقامات برای جلوگیری از استفاده از رسانه‌های اجتماعی برای سازماندهی گردهمایی‌ها و انتشار ویدئو تلقی می‌شود. مقامات قطعی اینترنت را تکذیب کردند.
بر اساس آمارهای رسمی، نزدیک به نیمی از جمعیت ۸۵ میلیونی ایران زیر خط فقر زندگی می‌کنند. تحریم‌های ایالات متحده، همراه با افزایش تورم و بیکاری، کاهش پول ملی و فساد دولتی، وضعیت وخیم اقتصادی را تشدید کرد.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا در سال ۲۰۱۸ واشینگتن را از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بین ایران و شش قدرت بزرگ خارج کرد و تحریم‌ها را دوباره علیه تهران اعمال کرد. مذاکرات غیرمستقیم بین آمریکا و ایران از ماه مارس متوقف شده‌است.
از سوی دیگر، به گزارش رسانه‌های محلی روز پنجشنبه، مقامات ایرانی یک روزنامه‌نگار و یک فعال را به ظن مشارکت در فعالیت‌های مخل در «امنیت ملی» در دوران آزادی مشروط به زندان بازگردانده‌اند.
خبرگزاری مهر اعلام کرد که کیوان صمیمی روزنامه‌نگار و فعال «در پایان مرخصی استعلاجی به دلیل از سرگیری فعالیت‌های خود علیه امنیت ملی و تماس با گروه‌های ضدانقلاب خارج از کشور در زمان آزادی» به زندان بازگردانده شد.
صمیمی، ۷۳ ساله، یک فعال کهنه‌کار در ایران است که به گروه‌های مخالف ملی‌گرا و مذهبی گرایش دارد. وی در دوران شاه و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ نیز دوره‌هایی را در زندان گذراند.
وی در آذرماه ۱۳۹۹ به اتهام «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» در شهر سمنان در شرق تهران به سه سال حبس تعزیری محکوم شد.
به گزارش رسانه‌های محلی، صمیمی در فوریه ۲۰۲۲ به دلیل مشکلات پزشکی با آزادی مشروط از زندان آزاد شد.
مهر گزارش داد: یکی از پزشکان اعلام کرد که وضعیت سلامتی صمیمی بر اساس معاینات پزشکی که انجام داده، امکان بازگرداندن وی به زندان را فراهم کرده‌است.
همچنین خبرگزاری رسمی «ایرنا» روز پنجشنبه از بازداشت مجدد نرگس منصوری فعال عرصه حقوق زنان و سندیکاها خبر داد.
به گزارش رسانه‌های محلی، منصوری در مرداد ۱۳۹۸ بازداشت و در آبان ماه همان سال با آزادی مشروط آزاد شد.
«ایرنا» گزارش داد که منصوری یکی از عناصر «ضدانقلاب» است و با رسانه‌های مخالف مقامات در خارج از ایران با هدف «اغتشاش» در کشور مصاحبه کرده‌است.
این خبرگزاری رسمی اعلام کرد که منصوری «در طول دو سال و نیم آزادی مشروط خود مرتکب فعالیت‌هایی شده‌است که امنیت ملی را تحت تأثیر قرار داده‌است» و دستگیری وی «در حالی صورت گرفت که وی قصد داشت کشور را ترک کند (...) پس از اطلاع از اینکه مقام قضایی در حال حرکت به سمت بازگرداندن او به زندان است».
بازگشت این دو فعال به زندان چند روز پس از دستگیری یکی از محققین دانشگاه به ظن ارتکاب اقدامات «مخل در امنیت ملی» صورت می‌گیرد.
خبرگزاری مهر روز دوشنبه بدون ارائه جزئیات گزارش داد که استاد جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، سعید مدنی قهفرخی، ۶۱ ساله، به ظن «ارتباط با کشورهای خارجی و ارتکاب اقداماتی که امنیت کشور را تهدید می‌کند» بازداشت شد.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.