بورل برای احیای «مذاکرات وین» وارد تهران شد

منابع دیپلماتیک به «الشرق الاوسط»: ابتکارات جدیدی در میان نیست

عکسی که مورا در توییتر از ملاقات بورل و مالی در یک شام کاری در بروکسل منتشر کرد
عکسی که مورا در توییتر از ملاقات بورل و مالی در یک شام کاری در بروکسل منتشر کرد
TT

بورل برای احیای «مذاکرات وین» وارد تهران شد

عکسی که مورا در توییتر از ملاقات بورل و مالی در یک شام کاری در بروکسل منتشر کرد
عکسی که مورا در توییتر از ملاقات بورل و مالی در یک شام کاری در بروکسل منتشر کرد

جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه در تلاش برای شکستن بن بست مذاکرات وین وارد تهران شد تا با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران گفت‌وگو کند. مذاکرات درباره برنامه هسته ایران از مارس گذشته به بن بست رسیده است.
منابع ارشد دیپلماتیک به «الشرق الاوسط» گفتند که بورل در سفر ناگهانی خود هیچ «ابتکار جدیدی» برای ارائه به طرف ایرانی ندارد و هدف از این سفر «از سرگیری مذاکرات» است.
پس از اعلام اتحادیه اروپا مبنی بر این که این سفر دو روزه خواهد بود، بورل در توئیتی نوشت: «دیپلماسی تنها راه بازگشت به اجرای کامل توافق (هسته ای) و غلبه بر تنش های فعلی است».
بورل در حالی راهی تهران شد که یک شام کاری در بروکسل به همراه معاون خود انریکه مورا با رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران دیدار کرده بود. 
مورا در توییتی در توییتر نوشت: «بحث و رایزنی عمیق بر سر مذاکرات هسته‌ای با ایران و دیدگاه منطقه‌ای در خاورمیانه» از مذاکرات متمرکز است.
وی افزود: «مالی بر تعهد ایالات متحده برای بازگشت به توافقی که دولت قبلی دونالد ترامپ در سال 2018 از آن خارج شد، تأکید کرد».
منابع اروپایی در پاریس بر این باورند که بورل پیش از این سفر فضا را با طرف های آمریکایی و ایرانی آماده کرده است که در بیانیه های «مثبت» روز گذشته عبداللهیان و مالی منعکس شده است.
مالی ابراز امیدواری کرد که کشورش به برقراری مجدد «جدی» توافق دست یابد، در حالی که مورا از قول عبداللهیان از تاکید مجدد تعهد کشورش برای بازگشت به توافق گفت.
بورل قبلاً شنبه گذشته با عبداللهیان تلفنی صحبت کرده بود تا برای این دیدار آماده شود، به ویژه به منظور بررسی حواشی که می تواند در لابه لای آنه حرکت کند.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»