دلستانی دوباره تهران با قاهره بر سر «اشتراکات»

عبداللهیان امیدوار  به «تقویت روابط»... یک منبع مصری آن را به دیدار بایدن مرتبط دانست

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران (EPA)
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران (EPA)
TT

دلستانی دوباره تهران با قاهره بر سر «اشتراکات»

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران (EPA)
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران (EPA)

مقامات ایرانی سیگنال‌های جدیدی را برای «تقویت روابط» با قاهره ارسال کردند، در حالی که حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران از «وجه اشتراک کشورش و مصر» صحبت کرد، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران اظهار کرد که دفتر حافظ منافع این کشور در قاهره «باز و فعال است».
اما از طرفی دیگر، یک منبع مصری آشنا به پرونده روابط با ایران در گفت و گو با الشرق الاوسط این اظهارات را تلاشی برای «به صفر رساندن مشکلات» توصیف کرد و آنها را به نزدیک بودن سفر جو بایدن رئیس جمهور آمریکا به منطقه اواسط ماه آینده به ویژه با افزایش اطلاعات در مورد تلاش های واشنگتن برای ایجاد اتحاد برای مقابله با ایران مرتبط دانست.
عبداللهیان روز گذشته در دیدار با مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق، به وجه اشتراک ایران و مصر اشاره کرد و گفت: تقویت روابط تهران و قاهره در خدمت منطقه و جهان اسلام است.
این سخنان همزمان با اظهارات سعید خطیب زاده سخنگوی سابق وزارت امور خارجه ایران، در خصوص فعالیت های دفتر حافظ منافع ایران در قاهره صورت گرفت.
وی گفت: دفتر حافظ منافع ایران در مصر باز و در حال حاضر فعال است.
وزارت امور خارجه ایران روز گذشته از انتصاب ناصر کنعانی رئیس دفتر حافظ منافع ایران در قاهره به عنوان سخنگوی وزارت امور خارجه برای جانشینی خطیب زاده خبر داد.
این منبع مصری که نخواست نامش فاش شود، گفت: ایرانی ها به دنبال باز کردن صفحه ای جدید با مصر در رابطه با وضعیت منطقه پس از سفر رئیس جمهور آمریکا هستند.
 وی افزود: البته مصر و سعودی دو کشور مرکزی هستند و از این رو تهران برای آرام کردن رابطه با آنها تلاش می کند.
این منبع توضیح داد: قاهره متوجه منافع مستقیم ایران در پشت تلاش‌های روابط نزدیک است، از جمله اینکه مصر با یک طرف مهم در مناقشه در منطقه یعنی اسرائیل روابط مستقیم دارد، بنابراین ایران علاوه بر رابطه با واشنگتن، در زمینه به صفر رساندن مشکلات با کشورهای اصلی منطقه صحبت می کند.
وی افزود: یک هدف اعلام نشده وجود دارد که باید به آن توجه شود و آن تلاش ایران برای خنثی کردن یا به تعویق انداختن و یا مقابله با هرگونه تلاش برای تشکیل (ناتوی عربی) و خنثی کردن مصر به سمت آن مسیر در صورت راه اندازی آن است.
سه ماه پیش، سامح شکری وزیر امور خارجه مصر در نشست وزیران به میزبانی اسرائیل در شهر النقب شرکت کرد.
شکری پس از بازگشت به قاهره حاضر نشد شرکت کشورش در نشست النقب را ایجاد اتحاد علیه هرگونه طرفی تلقی کند.
وی توضیح داد که دعوت و مبنایی که این نشست بر اساس آن برگزار شد با تحکیم روند صلح و تثبیت مفهوم آن در منطقه مرتبط است. این اظهارات در تضاد با نشانه های اسرائیل و آمریکا بود که هدف از این دیدار مقابله با ایران بود.
این منبع در مورد ارزیابی خود از پرونده های مانده بین قاهره و تهران این گونه پاسخ می دهد: هیچ فضایی برای مناقشه بزرگ ایران با مصر وجود ندارد و قاهره تقریباً هیچ خواسته ای از تهران جز عدم مداخله در امور کشورهای عربی ندارد. این یک اصل کلی است که می توان از آن شروع کرد، زیرا مصر از موضوع اختلافات بر سر نامگذاری خیابان ها (اشاره به اختلاف قدیمی بر سر نامگذاری خیابانی در تهران به نام خالد اسلامبولی، عامل اصلی ترور انور سادات، رئیس جمهور فقید مصر) یا ترس از راه اندازی موج شیعی در منطقه یا غیره گذشته است.



رایزنی‌های سیاسی میان مصر و ایران برای توسعه روابط دوجانبه

کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
TT

رایزنی‌های سیاسی میان مصر و ایران برای توسعه روابط دوجانبه

کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)

مصر و ایران توافق کردند مسیر بررسی و شناسایی ظرفیت‌های روابط دوجانبه را ادامه دهند.
وزیر خارجه و مهاجرت مصر، بدر عبدالعاطی، در یک نشست خبری مشترک با همتای ایرانی‌اش، عباس عراقچی، در قاهره در روز دوشنبه اعلام کرد: «مسیر جدیدی برای مشورت‌های سیاسی بین دو کشور آغاز شده که در سطحی پایین‌تر از وزیران خارجه برگزار خواهد شد و ابعاد مختلف روابط دوجانبه را بررسی خواهد کرد.»

عباس عراقچی روز دوشنبه به قاهره سفر کرد و با رئیس‌جمهور مصر، عبدالفتاح السیسی، دیدار داشت. همچنین دو نشست، یکی دوجانبه و دیگری گسترده‌تر، با وزیر خارجه مصر، بدر عبدالعاطی برگزار کرد. این دیدارها به‌عنوان نشانه‌ای از حرکت روابط دو کشور به‌سوی گام‌های نزدیک‌تر تلقی شد.

بر اساس بیانیه رسمی دفتر ریاست‌جمهوری مصر، السیسی و عراقچی «بر اهمیت ادامه مسیر فعلی برای بررسی چشم‌اندازهای توسعه مشترک روابط بین دو کشور تأکید کردند.»

وزیر خارجه مصر در این نشست خبری گفت که گفتگوها «بر لزوم گسترش روابط دوجانبه تمرکز داشت، با در نظر گرفتن نگرانی‌های هر دو طرف»، و تأکید کرد که «تمایل متقابل برای توسعه روابط وجود دارد.» او افزود که دیدارهای متقابل دو طرف «نشان‌دهنده تحول مثبتی در روابط دوجانبه است.»

از سوی دیگر، عباس عراقچی در این نشست خبری گفت: «این چهارمین دیدار من با رئیس‌جمهور السیسی است و بیش از ۱۰ دیدار نیز با وزیر خارجه مصر داشته‌ام. این نشان می‌دهد که کشورم چقدر به گسترش روابط با مصر اهمیت می‌دهد.»

او اضافه کرد: «اراده‌ای برای توسعه روابط و گسترش همکاری‌ها در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و دیگر زمینه‌ها وجود دارد.» عراقچی ادامه داد: «ما اراده‌ای داریم برای تقویت روابط و رفع موانع آن. مسیر اکنون بیش از هر زمان دیگری برای توسعه روابط باز است.»

وی همچنین به «ادامه گفت‌وگوهای سیاسی و توافق بر افزایش مبادلات تجاری و همکاری در چارچوب سازمان‌های بین‌المللی، به‌ویژه در موضوعات منطقه‌ای» اشاره کرد و گفت: «سطح اعتماد بین قاهره و تهران هیچ‌گاه تا این حد بالا نبوده است.»

ایران و مصر در سال ۱۹۷۹ روابط دیپلماتیک خود را قطع کردند و پس از ۱۱ سال، تنها در سطح کاردار روابط را از سر گرفتند. در دو سال گذشته، چندین دیدار میان وزیران دو کشور برای بررسی امکان توسعه روابط انجام شد. در مه ۲۰۲۳، دولت ایران به وزارت خارجه دستور داد تا گام‌هایی برای تقویت روابط با مصر بردارد.

افزون بر دیدارهای وزرای خارجه، دیدار میان السیسی و رئیس‌جمهور فقید ایران، ابراهیم رئیسی، در نوامبر ۲۰۲۴ در ریاض نیز از جمله نقاط عطف در این مسیر بود.

هدی رؤوف، استاد علوم سیاسی و رئیس بخش مطالعات ایران در مرکز مطالعات استراتژیک مصر، به روزنامه «الشرق الاوسط» گفت: «سفر عراقچی به قاهره با هدف تداوم گفت‌وگوها و بررسی امکان نزدیکی بیشتر میان دو کشور انجام شده، به‌ویژه در شرایطی که ایران در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای بهبود روابط انجام داده و مصر نیز با احتیاط به این موضوع نگاه کرده است.»

او افزود: «این سفر حاکی از تحول مثبت در روابط و نشانگر گام‌هایی عملی در جهت نزدیکی بیشتر دو کشور در آینده است، به‌ویژه در زمینه گردشگری و تجارت، و نیز همکاری در پرونده‌های منطقه‌ای، به‌ویژه جنگ غزه و امنیت دریای سرخ.»

در دیدار میان السیسی و عراقچی، تحولات شتاب‌زده منطقه بررسی شد. رئیس‌جمهور مصر بر موضع کشورش مبنی بر رد گسترش دایره درگیری تأکید کرد و هشدار داد که «تشدید بحران ممکن است به جنگی فراگیر در سطح منطقه بینجامد که پیامدهای خطرناکی برای امنیت و منابع کشورهای منطقه خواهد داشت.» او همچنین بر اهمیت مذاکرات جاری بین ایران و آمریکا تأکید کرد.

السیسی همچنین خواستار «توقف فوری درگیری‌ها در نوار غزه و ارسال کمک‌های انسانی» شد و تأکید کرد که «بازگشت وضعیت عادی در تنگه باب‌المندب و دریای سرخ ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.»

عبدالعاطی و عراقچی در مشورت‌های سیاسی خود، علاوه بر روابط دوجانبه، به وضعیت در غزه، سوریه، لبنان، امنیت دریایی در دریای سرخ و مذاکرات ایران و آمریکا پرداختند.

وزیر خارجه مصر بر لزوم «حفظ آزادی کشتیرانی در دریای سرخ و بازگرداندن آرامش به منطقه» تأکید کرد و گفت: «مصر بیشترین آسیب را از تنش‌های نظامی منطقه دیده است.» او همچنین از توافق اخیر یمن و آمریکا و تأثیر مثبت احتمالی آن بر امنیت دریایی و تجارت جهانی استقبال کرد.

عراقچی نیز گفت: «مذاکرات درباره یمن و دریای سرخ به‌طور جزئی بررسی شد» و تأکید کرد که «حوثی‌ها همانند حماس و حزب‌الله گروه‌هایی مستقل هستند که تصمیمات خود را مستقل از تهران می‌گیرند.» او افزود: «حملات حوثی‌ها علیه اسرائیل و در حمایت از فلسطین است.»

از نوامبر ۲۰۲۳، حوثی‌ها در حمایت از غزه، به کشتی‌ها در دریای سرخ حمله کرده‌اند. این حملات موجب اختلال در تجارت جهانی و کاهش شدید درآمدهای کانال سوئز شده است.

عبدالعاطی همچنین گزارش همتای ایرانی‌اش درباره نتایج پنج دور مذاکرات میان ایران و آمریکا بر سر برنامه هسته‌ای ایران را شنید و ابراز امیدواری کرد که این گفت‌وگوها به موفقیت برسد و «راه‌حلی مسالمت‌آمیز، جامع و پایدار برای کاهش تنش‌ها و برقراری آرامش در منطقه حاصل شود.»

او تأکید کرد که مصر مصمم است از هرگونه تنش و آشوب بیشتر در منطقه جلوگیری کند، چراکه این منطقه هم‌اکنون نیز با بحران‌های بزرگی دست‌وپنجه نرم می‌کند. عبدالعاطی گفت که قاهره کاملاً از مذاکرات برای کاهش تنش حمایت می‌کند و این مذاکرات را «فرصتی مناسب برای جلوگیری از تشدید بحران» دانست و از نقش مثبت عمان در این زمینه تمجید کرد.

او افزود: «در صورت وقوع درگیری نظامی، همه بازنده‌اند. این گزینه‌ای عاقلانه نیست. مصر همواره تأکید کرده که راه‌حل‌ها باید سیاسی باشد و نگرانی‌های همه طرف‌ها را در نظر بگیرد.»