سردرگمی در ایران بر سر نتیجه گفت‌وگو با آمریکا

رسانه‌های «سپاه» پیشرفت حاصل شده را تکذیب کردند و وزارت امور خارجه آن را «جدی» توصیف کرد

 سردرگمی در ایران بر سر نتیجه گفت‌وگو با آمریکا
TT

سردرگمی در ایران بر سر نتیجه گفت‌وگو با آمریکا

 سردرگمی در ایران بر سر نتیجه گفت‌وگو با آمریکا

پس از دو روز تبادل پیام از طریق میانجی اروپایی، مناقشه و جدل در ایران بر سر نتایج گفت و گوی ایران و آمریکا در مورد احیای توافق هسته ای ۲۰۱۵ بالا گرفت.
رسانه‌های ایران در خصوص تحولات گفت‌وگو که از روز سه‌شنبه در دوحه و با میانجی‌گری جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که اواخر هفته گذشته به تهران سفر کرده بود، اختلاف نظر داشتند.
این گفت و گوها در تلاش برای شکستن بن‌بستی هستند که از مارس گذشته مذاکرات هسته‌ای را تهدید می‌کند.
خبرگزاری تسنیم (یکی از بازوی رسانه ای سپاه پاسداران) اعلام کرد: «آنچه مانع از به نتیجه رسیدن مذاکرات شد، پافشاری آمریکا بر پیش نویس پیشنهادی خود در دور هفتم وین است که هیچ تضمینی برای منافع اقتصادی ایران ندارد».
وی افزود: «ضعف دولت بایدن و ناتوانی آن در اتخاذ تصمیم نهایی برای پذیرش خط قرمز ایران در خصوص منافع اقتصادی توافق هسته‌ای، نشست دوحه را بدون هیچ تأثیری در عبور از بن‌بست مذاکرات گذاشت».
وزارت خارجه ایران نیز به نوبه خود این مذاکرات را «جدی و حرفه ای» توصیف کرد. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران نیز بدون اشاره به جزئیات گفت که مذاکرات دو روزه «در دوحه ادامه دارد».
در همین حال، یک منبع در اتحادیه اروپا به خبرگزاری فرانسه گفت که قرار است این مذاکرات برای چند روز ادامه یابد.
وی افزود که دو طرف «در مورد موضوعات باقی مانده به تبادل نظر و پیشنهاد پرداختند».
این اظهارات چند ساعت پس از آن صورت گرفت که عبداللهیان گفت تهران از «خط قرمزهای» خود عبور نخواهد کرد.
وی به ایالات متحده هشدار داد که تصمیمی را که هفته‌ها پیش توسط شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اتخاذ شد، ادامه ندهد.
وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که مذاکرات روز چهارشنبه ادامه دارد.
وی افزود: «ما آماده هستیم تا توافقی را که در وین مذاکره کردیم، برای بازگشت متقابل به اجرای کامل برنامه جامع اقدام مشترک، منعقد و اجرا کنیم»، اما برای آن: «ایران باید تصمیم بگیرد که از خواسته‌های اضافی خود که فراتر از برنامه جامع اقدام مشترک یعنی توافق هسته ای است، چشم پوشی کند».



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»