«اجلاس تهران» سرنوشت عملیات ترکیه در سوریه را مشخص می‌کند

ارسال پیام به غرب در دیدار پوتین با اردوغان و رئیسی

«اجلاس تهران» سرنوشت عملیات ترکیه در سوریه را مشخص می‌کند
TT

«اجلاس تهران» سرنوشت عملیات ترکیه در سوریه را مشخص می‌کند

«اجلاس تهران» سرنوشت عملیات ترکیه در سوریه را مشخص می‌کند

نشست سران روسیه، ترکیه و ایران دیروز (سه شنبه) در تهران برگزار شد که نتایج آن قرار است مسیر عملیات نظامی مورد انتظار ترکیه در شمال سوریه را مشخص کند.
در حالی که ترک‌ها بر پایبندی خود به حمله به «نیروهای دموکراتیک سوریه» که آنها را تروریستی می‌دانند، تأکید کردند، ایرانی‌ها موضع مخالف خود را تکرار کردند.
به گفته علی خامنه‌ای رهبر ایران در دیدار با رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه، «هر گونه حمله نظامی در شمال آن (سوریه) به ترکیه و سوریه آسیب می‌رساند و تنها به نفع تروریست‌ها یا در خدمت آنها خواهد بود».
پیش از این روس‌ها نیز موضع مشابهی را در مخالفت با عملیات ترکیه ابراز کرده بودند، اگرچه تمرکز رسمی در اجلاس سران روسیه، ترکیه و ایران بر وضعیت سوریه بود.
با این حال، در هم تنیدگی پرونده‌های موجود در هر کشور در سطوح دوجانبه و سه جانبه به این اجلاس اهمیت مضاعفی بخشید که در تنظیم دستور کار برای سران کشورها و در گسترش بحث‌ها به منظور شامل شدن بر روابط دوجانبه روسیه و ترکیه، روسیه و ایران، پرونده‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به‌ویژه مسئله اوکراین، پیچیدگی‌های بحران غذایی، مکانیسم‌های تأمین محموله‌های غلات و کود، پرونده هسته‌ای ایران و وضعیت منطقه‌ای و بین‌المللی در پس‌زمینه جنگ اوکراین منعکس شد.
ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه فعالیت‌های خود را در پایتخت ایران با دیدار با ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور ایران آغاز کرد و پس از آن دو طرف به دیدار علی خامنه‌ای رهبر ایران رفتند.
پس از آن، پوتین قبل از آغاز اجلاس سه جانبه دربارهٔ موضوع سوریه، دیداری جداگانه با رئیس‌جمهور ترکیه داشت.
بر اساس اظهار نظر تحلیلگران روسیه، مسکو با ارسال پیام به غرب راه را برای این اجلاس هموار کرد که تأکید کرملین بر تأیید عمق روابط با تهران و تمایل روسیه برای تقویت همکاری‌های بلندمدت در زمینه‌های مختلف است که با توجه به بحث‌های جاری در غرب در مورد سیاست‌های ایران و تهدیدات مستمر اسرائیل علیه تهران، این اقدام عمدی بود.
در همین حال اردوغان در نشست خبری با همتای ایرانی خود بر پایبندی ترکیه به تمامیت ارضی سوریه تأکید کرد.
 به گزارش خبرگزاری آناتولی ترکیه، اردوغان اشاره کرد که مرحله بعدی شاهد فعال شدن روند آستانه برای حل سیاسی در سوریه خواهد بود.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»