ابراز نگرانی گروسی از محدودیت اطلاعات درباره هسته‌ای ایران

تهران از آمریکا برای توافق هسته ای «ضمانت های اقتصادی» خواست

گروسی در کنفرانس مطبوعاتی ماه گذشته در وین درباره نقش دوربین های مداربسته در نظارت بر فعالیت های ایران توضیح داد (رویترز)
گروسی در کنفرانس مطبوعاتی ماه گذشته در وین درباره نقش دوربین های مداربسته در نظارت بر فعالیت های ایران توضیح داد (رویترز)
TT

ابراز نگرانی گروسی از محدودیت اطلاعات درباره هسته‌ای ایران

گروسی در کنفرانس مطبوعاتی ماه گذشته در وین درباره نقش دوربین های مداربسته در نظارت بر فعالیت های ایران توضیح داد (رویترز)
گروسی در کنفرانس مطبوعاتی ماه گذشته در وین درباره نقش دوربین های مداربسته در نظارت بر فعالیت های ایران توضیح داد (رویترز)

رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نگرانی‌های شدید در مورد افزایش محدودیت اطلاعات از تاسیسات حساس ایران را در حالی که سرعت غنی‌سازی در پنج هفته گذشته شتاب گرفته است، برجسته کرده است.
گروسی به روزنامه اسپانیایی «ال پاییس» گفت که تیم بازرسان بین المللی اطلاعات بسیار محدودی دارند و برنامه هسته ای ایران پیشرفت سریعی دارد.
گروسی در مورد عواقب اقدام ایران در ماه گذشته برای حذف دوربین های نظارتی از تاسیسات غنی سازی اورانیوم نطنز و همچنین کارگاهی برای ساخت سانتریفیوژها در پاسخ به محکومیت آن در شورای حکام «انرژی اتمی» در خصوص بررسی اثرات اورانیوم در سایت‌های مخفی هشدار داد.
گروسی آنچه در تاسیسات ایران در حال رخ دادن است را «کوری اجباری» توصیف کرد. او به این روزنامه گفت: «نتیجه نهایی این است که نزدیک به پنج هفته است که من ظرفیت نظارتی بسیار محدودی داشته ام زیرا برنامه هسته ای به سرعت در حال پیشرفت است».
او توضیح داد که «بازگرداندن کارها به حالت عادی و پرکردن خلأهای موجود در بخش‌های مفقود و ناقص به دلیل عدم نظارت آژانس غیرممکن نیست، اما به یک کار بسیار پیچیده و شاید توافقات خاص نیاز دارد».
اظهارات گروسی در حالی بیان شد که ایران و طرف‌های غربی توافق هسته‌ای از مرحله مقصر دانستن همدیگر در مذاکرات متوقف‌شده از ماه مارس به تبادل شک و تردید در مورد نیات یکدیگر برای احیای این توافق گام برداشتند.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران پنجشنبه شب در گفت و گو با تلویزیون دولتی گفت: «96 درصد توافق آماده است، اما آنچه کمبود دارد، تضمین های آمریکا برای بهره مندی ایران از منافع اقتصادی این توافق است».
وی در عین حال از عدم پذیرش پیام های آمریکا از سوی میانجی ها مبنی بر دست کشیدن از تلاش برای انتقام از قتل قاسم سلیمانی خبر داد.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.