فردا؛ آغاز مذاکرات غیرمستقیم آمریکا و ایران بر سر پرونده هسته‌ای

منابع اروپایی به الشرق الاوسط: این دور در غیاب سایر طرف ها انجام می شود



گفت و گوی بورل با مورا در حاشیه رایزنی‌های اروپایی-ایرانی در تهران، 25 ژوئن 2022 (AFP)
گفت و گوی بورل با مورا در حاشیه رایزنی‌های اروپایی-ایرانی در تهران، 25 ژوئن 2022 (AFP)
TT

فردا؛ آغاز مذاکرات غیرمستقیم آمریکا و ایران بر سر پرونده هسته‌ای



گفت و گوی بورل با مورا در حاشیه رایزنی‌های اروپایی-ایرانی در تهران، 25 ژوئن 2022 (AFP)
گفت و گوی بورل با مورا در حاشیه رایزنی‌های اروپایی-ایرانی در تهران، 25 ژوئن 2022 (AFP)

انریکه مورا هماهنگ‌کننده اروپایی مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای ایران، روز چهارشنبه از از سرگیری مذاکرات غیرمستقیم هیئت‌های ایرانی و آمریکایی در وین در روز پنجشنبه خبر داد.
مورا در توییتی در توییتر گفت که برای ادامه گفت و گوها در مورد بازگشت به توافق، راهی وین شده است.
یک منبع بلندپایه اروپایی به الشرق الاوسط گفت: مذاکرات در وین با حضور غیرمستقیم طرف های ایرانی و آمریکایی برگزار می شود و سایر طرف های توافق (فرانسه، بریتانیا، آلمان، روسیه و چین) در این دور از مذاکرات شرکت نخواهند کرد.
او توضیح داد که هدف از بازگشت به وین بحث در مورد متن ارائه شده توسط جوزپ بورل کمیسر روابط خارجی اتحادیه اروپا و میانجی مذاکرات با نمایندگی مورا، در 20 ژوئیه گذشته است.
او افزود که "هیچ ایده جدیدی خارج از متن بورل پیشنهاد نشده است".

پروژه "توافق غیرایده آل"

 جوزپ بورل وزیر امور خارجه اتحادیه اروپا، که مذاکرات را هماهنگ می کند، هفته گذشته، اعلام کرد که پیش نویس تفاهم را به تهران و واشنگتن ارائه کرده و از آنها خواسته است که آن را بپذیرند تا از یک "بحران جدی" جلوگیری کنند.
در حالی که او جزئیات این پیشنهاد را فاش نکرد، بورل در مقاله ای در فایننشال تایمز نوشت که پیشنهاد او "یک توافق ایده آلی" نبود، اما "بهترین توافقی است که من می توانم به عنوان میانجی در مذاکرات آماده کنم".
وی اظهار کرد که "با تمام عناصر اساسی سروکار دارد و شامل سازش هایی است که همه طرف ها به سختی آنها را به دست آورده اند".
وی گفت: پس از 15 ماه مذاکرات فشرده و سازنده در وین و تعاملات بی شمار با اعضای برجام و ایالات متحده، من به این نتیجه رسیدم که فضا برای امتیازات مهم اضافی تمام شده است.
او هشدار داد که در صورت امتناع، "ما در خطر یک بحران هسته ای جدی هستیم".
وی ابراز نگرانی کرد که با توجه به نزدیک شدن به انتخابات کنگره آمریکا، اوضاع پیچیده تر شود.

ایران با نظر به تحریم‌ها مشارکت را تایید کرد

وزارت امور خارجه ایران امروز در تهران اعلام کرد که هیاتی به ریاست علی باقری کنی مذاکره کننده ارشد، طی ساعات آینده به منظور تکمیل مذاکرات احیای توافق هسته ای که ماه هاست به حالت تعلیق درآمده است، راهی وین می شود.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه در بیانیه‌ای گفت: در چارچوب سیاست لغو تحریم‌های ناعادلانه علیه کشور، تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی ایران به ریاست علی باقری (...) تا ساعاتی دیگر راهی وین می‌شود".
تاکنون، تلاش‌ها برای احیای توافقی که بر اساس آن ایران محدودیت‌هایی را بر برنامه هسته‌ای خود در ازای کاهش تحریم‌های آمریکا و سایر تحریم‌ها اعمال کرده، شکست خورده است.
 این امر واشنگتن را بر آن داشت تا به دنبال راه های دیگری برای افزایش فشار بر تهران باشد.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.