آغاز نشست آژانس اتمی در بحبوحه پیش‌بینی‌ها دربارهٔ ایران

تهران تصمیم به ارجاع پرونده خود به شورای امنیت را رد می‌کند

آغاز نشست آژانس اتمی در بحبوحه پیش‌بینی‌ها دربارهٔ ایران
TT

آغاز نشست آژانس اتمی در بحبوحه پیش‌بینی‌ها دربارهٔ ایران

آغاز نشست آژانس اتمی در بحبوحه پیش‌بینی‌ها دربارهٔ ایران

شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشست سه‌ماهه خود را در میان پیش‌بینی‌ها در مورد ایران، به ویژه با توجه به اختلافات بین آژانس و تهران در مورد بررسی اثرات اورانیوم، روز دوشنبه در وین برگزار می‌کند.
میخائیل اولیانوف سفیر روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در توییتر خود نوشت: موضوع نظارت و پادمان ایران، ایمنی انتقال مواد هسته ای تحت توافقنامه اوکوس و همچنین «امنیت و پادمان در اوکراین» محور اصلی نشست مدیران آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد بود.
روزنامه «ایران» ارگان دولت، تصمیم شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت را رد کرد.
این روزنامه گفت: محتمل‌ترین احتمال این است که یک قطعنامه هشدار دهنده صادر شود که از ایران بخواهد با آژانس همکاری کند.
روزنامه ایران ادامه داد: ما شاهد سناریوی بدبینانه ای نخواهیم بود که در آن غربی‌ها توافق را کنار بگذارند.
این گزارش، به ترس ایران از فعال کردن مکانیسم اسنپ‌بک برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل، در صورت ادامه تحقیقات فعلی نیز اشاره کرد.
اظهارات این روزنامه پس از آن بیان شد که وزارت امور خارجه ایران از بیانیه تروئیکای اروپایی مبنی بر ابراز تردید جدی دربارهٔ قصد ایران برای احیای توافق هسته ای پس از اصرار ایران بر بسته شدن تحقیقات «آژانس انرژی اتمی» در مورد سه موضع اعلام نشده انتقاد کرد.
این بیانیه حاکی از آن است که رایزنی‌ها دربارهٔ «بهترین راه‌ها برای مقابله با تشدید تنش‌های هسته‌ای ایران و عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد توافق پادمانی معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای» در حال انجام است.
در این بیانیه آمده‌است: متأسفانه ایران ترجیح داده از این فرصت مهم دیپلماتیک استفاده نکند.
سایت نورنیوز که ارگان شورای عالی امنیت ملی ایران است، «از دست دادن فرصت» را کم‌اهمیت جلوه داد و گفت: تروئیکای اروپایی از فرصت حساس صحبت می‌کند، گویی بحران انرژی و زمستان سرد در انتظار ایران خواهد بود نه اروپا.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»