قدرت‌های غربی در آژانس اتمی فشار بر تهران را افزایش می‌دهند

عکسی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از آغاز نشست فصلی شورای حکام روز دوشنبه منتشر کرد
عکسی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از آغاز نشست فصلی شورای حکام روز دوشنبه منتشر کرد
TT

قدرت‌های غربی در آژانس اتمی فشار بر تهران را افزایش می‌دهند

عکسی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از آغاز نشست فصلی شورای حکام روز دوشنبه منتشر کرد
عکسی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از آغاز نشست فصلی شورای حکام روز دوشنبه منتشر کرد

دیپلمات‌ها روز سه‌شنبه گفتند که قدرت‌های غربی دیگر کشورهای عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سازمان ملل را تحت فشار قرار می‌دهند تا به‌طور مشترک بر ایران فشار بیاورند تا این کشور را وادار به پاسخ دادن به آژانس کنند که مدت‌هاست به دنبال یافتن آثار اورانیوم در سه سایت اعلام نشده‌است.
شورای حکام ۳۵ کشوری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آخرین نشست سه‌ماهه خود در ژوئن، قطعنامه‌ای را تصویب کرد که در آن «نگرانی عمیق» خود را از عدم توضیح دربارهٔ وجود آثار اورانیوم به دلیل همکاری ناکافی ایران ابراز کرد.
او از تهران خواست تا «بدون تأخیر» با آژانس تعامل کند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مستقر در وین می‌گوید از آن زمان تاکنون هیچ پیشرفت یا اقدامی از سوی ایران صورت نگرفته‌است.
به جای تصویب قطعنامه جدید در نشست این هفته شورای حکام، چهار کشور پشت قطعنامه ژوئن - ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و آلمان - بیانیه مشترکی را تهیه و مجدداً حمایت خود را از آن قطعنامه اعلام کردند، به این امید که بسیاری از کشورهای دیگر آن را امضا کنند.
در متن جدید با اشاره به تحقیقات انجام شده توسط آژانس در طول سال‌ها آمده‌است: «ما از ایران می‌خواهیم که فوراً برای انجام تعهدات قانونی خود اقدام کند و بدون تأخیر، پیشنهاد مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) را برای افزایش مشارکت برای شفاف‌سازی و حل و فصل همه مسائل پادمان باقی‌مانده بپذیرد».
متنی که توسط شورای حکام اتخاذ شده‌است، به اندازه هر تصمیم رسمی که بالاترین نهاد سیاست گذار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اتخاذ می‌کند، مهم است و بیش از یک بار در سال تشکیل جلسه می‌دهد.
این بیانیه که از سوی گروهی از کشورها اما بدون ارائه یا صدور تصمیمی صادر می‌شود، بر اساس تفسیر رویترز «صرفاً اظهار نظر می‌کند».
قدرت‌های غربی می‌گویند که موضوع غیرقابل توضیح ذرات اورانیوم به مانعی در مذاکرات گسترده‌تر برای احیای توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ ایران با قدرت‌های جهانی تبدیل شده‌است، به طوری که تهران اکنون به دنبال بستن تحقیقات آژانس به عنوان بخشی از این مذاکرات است.
سه قدرت اروپایی در بیان ناامیدی خود روز شنبه گفتند که این امر مذاکره برای احیای پیمان محدودکننده فعالیت‌های هسته‌ای ایران در ازای رهایی از تحریم‌های غرب را به مخاطره انداخته‌است.
یک منبع دیپلماتیک فرانسوی گفت که پاریس در حال رایزنی با شرکای خود برای بحث در مورد چگونگی مقابله با بن‌بست فعلی و آماده شدن برای نشست بعدی شورای حکام آژانس در ماه نوامبر است.
این دیپلمات با بیان اینکه قدرت‌های غربی هنوز از دستیابی به راه حل دیپلماتیک دست برنداشته اند، گفت: در حال حاضر هیچ مذاکره فعالی وجود ندارد.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه پیش‌بینی کرد شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه جدیدی علیه تهران صادر نخواهد کرد.
وی گفت: «طبق اطلاعات ما هیچ پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران ارائه نشده‌است». اما او هشدار داد که «هرگونه تکرار یک گام غیرسازنده، مانند آنچه قبلاً توسط آژانس در ژوئن انجام شد، عواقب غیرسازنده ای خواهد داشت».
روزنامه «ایران» ارگان دولت، صدور قطعنامه شورای حکام انرژی اتمی برای ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت را رد کرده بود.
این روزنامه در شماره روز یکشنبه خود با عنوان «سناریوهای خوش‌بینانه و بدبینانه» پس از بیانیه اروپا گفت: محتمل‌ترین احتمال این است که یک قطعنامه هشدار دهنده صادر شود که از ایران بخواهد با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند.
این روزنامه افزود: ما شاهد سناریوی بدبینانه ای نخواهیم بود که در آن غربی‌ها از توافق دست بکشند.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا در سال ۲۰۱۸ از این توافق خارج شد و تحریم‌های ایالات متحده را مجدداً علیه ایران اعمال کرد و این امر باعث شد ایران شروع به نقض محدودیت‌های هسته‌ای مندرج در توافق کند و نگرانی‌های آمریکا، کشورهای عربی و اسرائیل مبنی بر تلاش برای تولید بمب اتمی را زنده کند.



گزارش‌هایی از مذاکرات آمریکا و ایران برای کاهش تنش‌ها

تصویری ترکیبی از ایلان ماسک و امیر سعید ایروانی، نماینده ایران در سازمان ملل متحد (AFP)
تصویری ترکیبی از ایلان ماسک و امیر سعید ایروانی، نماینده ایران در سازمان ملل متحد (AFP)
TT

گزارش‌هایی از مذاکرات آمریکا و ایران برای کاهش تنش‌ها

تصویری ترکیبی از ایلان ماسک و امیر سعید ایروانی، نماینده ایران در سازمان ملل متحد (AFP)
تصویری ترکیبی از ایلان ماسک و امیر سعید ایروانی، نماینده ایران در سازمان ملل متحد (AFP)

روزنامه نیویورک تایمز به نقل از دو مقام ایرانی گزارش داد که ایلان ماسک، میلیاردر معروف که توسط رئیس‌جمهور منتخب، دونالد ترامپ، برای ریاست دپارتمان تازه‌تأسیس «کارایی دولتی» معرفی شده، در اوایل هفته جاری در نیویورک با امیر سعید ایروانی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد، دیدار کرده است. هدف این دیدار «بحث درباره کاهش تنش‌ها» بین ایالات متحده و ایران عنوان شده است.

مشخص نیست که آیا ترامپ ماسک را برای این مأموریت انتخاب کرده یا اینکه تا چه حد به پیشنهادهای او گوش خواهد داد. باید توجه داشت که این سمت ماسک غیرحکومتی است و هدف آن تهیه برنامه‌هایی برای بهبود کارایی نهادهای مختلف دولت آمریکاست.

پاسخ ایران به ادعای «وال استریت ژورنال»

همزمان با انتشار این خبر، هیئت نمایندگی ایران در نیویورک به صورت مختصر به ادعای روزنامه وال استریت ژورنال پاسخ داد. این روزنامه مدعی شده بود که ایران به آمریکا اطلاع داده است که قصد کشتن ترامپ را ندارد. نسخه‌ای از این پاسخ به روزنامه الشرق الأوسط نیز ارسال شد که در آن آمده بود: «ما درباره جزئیات پیام‌های رسمی تبادل‌شده بین دو کشور، بیانیه عمومی صادر نمی‌کنیم.»

در این پاسخ تأکید شده که تهران از مدت‌ها پیش تعهد خود را به پیگیری پرونده ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، از طریق «مسیرهای قانونی و قضایی» و در چارچوب اصول شناخته‌شده حقوق بین‌الملل اعلام کرده است.

روزنامه وال استریت ژورنال همچنین گزارش داده که ایران ماه گذشته پیام محرمانه‌ای به رئیس‌جمهور آمریکا، جو بایدن، ارسال کرده است. در این پیام، ایران «تعهد کتبی» داده که قصد ترور ترامپ را ندارد. این پیام در 14 اکتبر ارسال شده بود، یعنی پس از حمله موشکی ایران به اسرائیل در اول اکتبر و پیش از حملات هوایی اسرائیل به تأسیسات ایرانی در 26 اکتبر.

این پیام در پاسخ به هشداری کتبی بود که آمریکا در سپتامبر امسال به ایران ارسال کرده بود. بر اساس گزارش‌ها، پیام بایدن به دست رهبر ایران، آیت‌الله خامنه‌ای، رسید. در این پیام تأکید شده که دولت آمریکا تهدیدهای علیه ترامپ را یک مسئله امنیت ملی مهم می‌داند و با آن به عنوان «عملی جنگی» برخورد خواهد کرد.

مقامات آمریکایی یا تیم ترامپ در مورد اینکه آیا ترامپ از پاسخ ایران مطلع شده یا نه، اظهار نظری نکرده‌اند. هفته گذشته، وزارت دادگستری آمریکا جزئیاتی درباره اتهام‌های مربوط به طرح‌های عوامل ایرانی برای ترور ترامپ ارائه کرده بود.

دیدار ماسک با ایروانی

پیش از انتشار این گزارش، نیویورک تایمز اعلام کرده بود که ایلان ماسک دوشنبه گذشته در مکانی محرمانه با امیر سعید ایروانی دیدار کرده است. این دیدار بیش از یک ساعت به طول انجامید و هدف آن بررسی راه‌های کاهش تنش‌ها بین تهران و واشنگتن بود. دو مقام ایرانی این دیدار را «مثبت» و «خبری خوش» توصیف کردند.

در پاسخ به سؤالی درباره این دیدار، استفن چونگ، مدیر ارتباطات ترامپ، گفت: «ما درباره گزارش‌های مربوط به دیدارهای خصوصی، چه انجام شده باشند و چه نه، اظهارنظر نمی‌کنیم.»

کارولین لویت، سخنگوی دولت ترامپ، در بیانیه‌ای گفت: «مردم آمریکا ترامپ را دوباره انتخاب کردند زیرا به او اعتماد دارند که کشور را هدایت کند و صلح را از طریق قدرت در سراسر جهان بازگرداند.» او افزود: «وقتی ترامپ به کاخ سفید بازگردد، اقدام لازم برای تحقق این هدف را انجام خواهد داد.»

شهروندی قدرتمند در دولت ترامپ

ماسک به عنوان یک شهروند غیررسمی اما بسیار تأثیرگذار در انتقال قدرت ترامپ شناخته شده است. او تقریباً در تمام مصاحبه‌های کاری حضور داشته و حتی در تماس تلفنی هفته گذشته ترامپ با رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، نیز نقش ایفا کرده است. در این تماس، ترامپ گوشی را به ماسک داد که نقش مهمی در تأمین ارتباطات اوکراین در جریان جنگ با روسیه ایفا کرده است.