دو ناو ایران به رغم تحریم ها با مجوز دولت برزیل در ریو پهلو گرفتند

دو ناو ایران به رغم تحریم ها با مجوز دولت برزیل در ریو پهلو گرفتند
TT

دو ناو ایران به رغم تحریم ها با مجوز دولت برزیل در ریو پهلو گرفتند

دو ناو ایران به رغم تحریم ها با مجوز دولت برزیل در ریو پهلو گرفتند

دو ناو ایران با مجوز دولت لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا رئیس جمهور برزیل در بندر ریودوژانیرو پهلو گرفتند. این اقدام در حالی انجام شده که دولت آمریکا برای جلوگیری از پهلو گرفتن ناوهای ایران به دولت برزیل فشار اعمال کرده بود.
سازمان بندر ریودوژانیرو در بیانیه ای گفت دو ناو نیروی دریایی ایران به نام های مکران و دنا هر دو روز یکشنبه (۲۶ فوریه) وارد این بندر شدند.
رویترز پیش از این گزارش داده بود برزیل در آستانه سفر رئیس جمهور این کشور به آمریکا برای دیدار با جو بایدن همتای آمریکایی اش در برابر فشارهای آمریکا تسلیم شده و در اواخر ماه ژانویه درخواست ایران برای پهلوگیری این کشتی ها را رد کرده بود.
با این حال دولت برزیل پس از پایان سفر رئیس جمهور داسیلوا به واشنگتن برای ورود این کشتی ها به بندر ریودوژانیرو مجوز صادر کرده است.
کارلوس ادواردو هورتا آرتنز معاون کارکنان نیروی دریایی برزیل مجوز پهلوگیری این کشتی ها را از ۲۶ فوریه تا ۴ مارس صادر کرد. سفارت آمریکا در برزیل هنوز به درخواست رویترز برای اظهارنظر در این باره پاسخ نداده است.
نیروی دریایی اجازه پهلوگیری کشتی های خارجی را صادر می کند اما صدور این مجوز تنها بعد از کسب مجوز از وزارت خارجه امکان پذیر است. وزارت خارجه نیز برای صدور مجوز به فرم درخواست سفارتخانه کشوری که کشتی متعلق به آن است و نیز موارد لجستیکی توجه می کند.
حضور دو ناو جنگی ایرانی در سواحل برزیل برای آمریکا ناراحت کننده است؛ دولت آمریکا برای ایجاد روابط مستحکم با دولت لولا دا سیلوا که اول ماه ژانویه روی کار آمد تلاش می کند.
الیزابت باگلی سفیر آمریکا در برزیل ۱۵ فوریه در یک کنفرانس خبری از دولت برزیل خواست اجازه ورود کشتی های ایران را صادر نکند.
او افزود «کشتی های ایران در گذشته باعث تسهیل تجارت غیر قانونی و فعالیت های تروریستی شده و توسط آمریکا تحریم شدند. برزیل یک کشور مستقل است اما ما اعتقاد راسخ داریم که این کشتی ها نباید هیچ جا پهلو بگیرند».
دیپلماسی با ایران یکی از تلاش های مهم لولا داسیلوا برای تقویت جایگاه برزیل در دوره قبلی ریاست جمهوری او بوده است. لولا داسیلوا در سال ۲۰۱۰ برای دیدار با محمود احمدی نژاد رئیس جمهور اسبق و پادرمیانی برای ایجاد توافق هسته ای بین ایران و آمریکا به تهران سفر کرد.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.