ارتقای ۱۵ پله ای جایگاه سعودی در شاخص جهانی نوآوری

دولت کمتر از یکسال پیش پژوهش و توسعه را اولویت ملی اعلام کرد

 
آرامکو سعودی تنها در سال ۲۰۲۱، ۸۶۴ اختراع ثبت شده در اداره ثبت اختراعات و علائم تجاری ایالات متحده آمریکا داشت (الشرق الاوسط)
  آرامکو سعودی تنها در سال ۲۰۲۱، ۸۶۴ اختراع ثبت شده در اداره ثبت اختراعات و علائم تجاری ایالات متحده آمریکا داشت (الشرق الاوسط)
TT

ارتقای ۱۵ پله ای جایگاه سعودی در شاخص جهانی نوآوری

 
آرامکو سعودی تنها در سال ۲۰۲۱، ۸۶۴ اختراع ثبت شده در اداره ثبت اختراعات و علائم تجاری ایالات متحده آمریکا داشت (الشرق الاوسط)
  آرامکو سعودی تنها در سال ۲۰۲۱، ۸۶۴ اختراع ثبت شده در اداره ثبت اختراعات و علائم تجاری ایالات متحده آمریکا داشت (الشرق الاوسط)

هنوز یکسال از اعلام اهداف و اولویت های ملی سعودی در حوزه تحقیقات و توسعه و نوآوری توسط شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد و نخست وزیر و رئیس کمیته عالی تحقیقات و توسعه و نوآوری نگذشته که جایگاه سعودی در شاخص جهانی نوآوری در سال ۲۰۲۲ ، ۱۵ پله صعود کرد. این گزارش توسط سازمان جهانی مالکیت فکری WIPO منتشر می شود.
ولیعهد سعودی در ماه ژوئن ۲۰۲۲ سند چشم انداز ملی ۲۰ ساله در حوزه تحقیقات و توسعه و نوآوری سعودی را اعلام کرد که در آن به اهداف و اولویت های ملی در این بخش اشاره شده است. این سند ۴ بخش یا اولویت اصلی دارد: سلامت انسان و محیط زیست پایدار و نیازمندی های اولیه و پیشگام شدن در حوزه انرژی و صنایع و اقتصادهای آینده که منجر به افزایش توان رقابت سعودی در جهان می شود و با برنامه های سند چشم انداز ۲۰۳۰ سعودی انطباق دارد.
سعودی بر اساس این سند ملی در حوزه نوآوری یکی از پرچمداران نوآوری دنیا می شود و هزینه سالانه در این بخش به ۲.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی در ۲۰۴۰ می رسد تا حوزه نوآوری با تزریق ۶۰ میلیارد ریال سعودی به تولید ناخالص داخلی تا ۲۰۴۰ میلادی و ایجاد چندین هزار شغل در حوزه های تخصصی علمی و فناوری و نوآوری نقش قابل توجه در رشد و تنوع اقتصاد داخلی ایفا کند. 
طبق گزارش مجله فوربس سعودی یکی از پرشتاب ترین کشورهای جهان در تحول است که این امر نتیجه تلاش برای تنوع اقتصادی از مسیر ایجاد حوزه های نوین است و باعث توسعه سیستم نوآوری ملی در ده سال گذشته شد.
جهش ۱۵ پله ای جایگاه سعودی در شاخص جهانی نوآوری در ۲۰۲۲ گواه دیگری بر حجم تحول جاری در بخش های تحقیقات و توسعه و نوآوری در این کشور است.
فوربس با ارزیابی نقش ده شرکت سعودی در بخش نوآوری به طور خاص به آرامکو سعودی اشاره کرده و گفته آرامکو از زمان تاسیس در ۱۹۳۳ تا سال ۲۰۱۰ میلادی صد اختراع ثبت شده در اداره ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا داشته و تنها در سال ۲۰۲۱، ۸۶۴ اختراع را در اداره ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا به نام خود ثبت کرده و بدین ترتیب آرامکو سعودی غول نفت و گاز جهان شده و در فهرست ۵۰ شرکت و دانشگاه برتر دنیا در ثبت اختراعات در سال ۲۰۲۱ قرار گرفت. آرامکو سعودی در ۲۰۲۲ با تلاش بیشتر در حوزه تحقیقات و نوآوری اختراعات ثبت شده خود را به ۹۶۳ مورد رساند.
سعودی در گزارش دیجیتال رایز ریپورت مرکز اروپایی رقابت حوزه دیجیتال موفق به کسب رتبه دوم در بین کشورهای گروه ۲۰ در سال ۲۰۲۱ شده است.
یک شرکت سعودی در گزارش فوربس ۲۰۱۷ درباره استارت آپ های خاورمیانه که بیشترین سرمایه جذب کردند قرار داشت و در گزارش ۲۰۲۰ یک شرکت سعودی دیگر به این فهرست اضافه شد و در سال ۲۰۲۱، ۵ استارت آپ سعودی در میان ده استارت آپ خاورمیانه با بیشترین سرمایه به چشم می خورد.
نوآوری سبز یا پایدار محور اصلی تلاش های دولت سعودی است. دولت اعلام کرد ۵۰ درصد از تولید انرژی کشور تا ۲۰۳۰ انرژی های تجدید پذیر خواهد بود و تا سال ۲۰۶۰ میلادی به هدف کربن خنثی می رسد.
در این راستا رکورد سازمان کل شیرین سازی آب سعودی وارد گینس شد چون با مصرف کمترین انرژی در دنیا و با هزینه با صرفه تر اقدام به شیرین سازی آب دریا می کند. میزان انرژی مصرفی در این واحد ۲.۲۷ کیلووات ساعت به ازای هر متر مکعب است.
کمیسیون توسعه پژوهش و توسعه و نوآوری سعودی 
در این گزارش با فوربس همکاری و نوآورترین شرکت های سعودی از مجموع ۴۰ شرکت نوآور در چهار بخش اولویت ملی را معرفی کرده که می توان به شرکت های آرامکو و معادن و المراعی و بانک اس تی سی و سابک و نیوم و الراجحی و گروه پزشکی الحبیب و آکوا پاور و بانک الاهلی اشاره کرد.



ریاض با ناسا برای پرتاب نخستین ماهواره سعودی همکاری می‌کند

ماهواره برای جمع‌آوری داده‌های دقیق درباره فعالیت خورشیدی و تأثیر آن بر میدان مغناطیسی زمین طراحی شده است تا به پژوهش‌های جهانی در زمینه فضا کمک کند (شاترستاک)
ماهواره برای جمع‌آوری داده‌های دقیق درباره فعالیت خورشیدی و تأثیر آن بر میدان مغناطیسی زمین طراحی شده است تا به پژوهش‌های جهانی در زمینه فضا کمک کند (شاترستاک)
TT

ریاض با ناسا برای پرتاب نخستین ماهواره سعودی همکاری می‌کند

ماهواره برای جمع‌آوری داده‌های دقیق درباره فعالیت خورشیدی و تأثیر آن بر میدان مغناطیسی زمین طراحی شده است تا به پژوهش‌های جهانی در زمینه فضا کمک کند (شاترستاک)
ماهواره برای جمع‌آوری داده‌های دقیق درباره فعالیت خورشیدی و تأثیر آن بر میدان مغناطیسی زمین طراحی شده است تا به پژوهش‌های جهانی در زمینه فضا کمک کند (شاترستاک)

در گامی که نشان‌دهنده صعود پادشاهی عربی سعودی به عنوان یک بازیگر تأثیرگذار در بخش جهانی فضا است، این کشور به نمایندگی از «سازمان فضایی سعودی»، توافقنامه اجرایی با سازمان فضایی آمریکا (ناسا) برای پرتاب نخستین ماهواره سعودی ویژه مطالعه اقلیم فضا امضا کرده است. این ماهواره بخشی از مأموریت تاریخی «آرتمیس ۲» خواهد بود؛ دومین پرواز سرنشین‌دار در چارچوب برنامه «آرتمیس» ناسا که از مهم‌ترین پروژه‌های فضایی جهان به شمار می‌آید.

این همکاری ادامه توافقنامه‌ای جامع است که در ژوئیه ۲۰۲۴ میان دولت‌های پادشاهی عربی سعودی و ایالات متحده آمریکا به امضا رسید و همچنین تعهد سعودی به اجرای توافقنامه بین‌المللی «آرتمیس» را نشان می‌دهد؛ توافقی که ائتلافی از کشورهای مشارکت‌کننده در اکتشاف صلح‌آمیز ماه، مریخ و سیارک‌ها را در بر می‌گیرد.

ولی‌عهد سعودی، شاهزاده محمد بن سلمان، در حال دست دادن با رئیس‌جمهور آمریکا دونالد ترامپ در جریان سفر تاریخی به پادشاهی (رویترز)

مأموریتی سعودی با دیدگاه جهانی

اهمیت این توافق تنها به بُعد نمادین آن محدود نمی‌شود، بلکه گامی عملی در تثبیت نقش پادشاهی به عنوان یک بازیگر علمی و فناورانه در عرصه فضا محسوب می‌شود. ماهواره سعودی، که یکی از ابتکارات راهبردی در قالب برنامه توسعه صنعت ملی و خدمات لجستیک (ندلب) است، با هدف جمع‌آوری داده‌های علمی دقیق درباره فعالیت‌های خورشیدی و تأثیر آن‌ها بر میدان مغناطیسی زمین طراحی شده است. این داده‌ها برای پشتیبانی از پژوهش‌های جهانی در زمینه فضا، افزایش ایمنی فضانوردان در مأموریت‌ها، و تضمین کارایی و پایداری سامانه‌های ارتباطی و ماهواره‌ای که ستون فقرات زیرساخت دیجیتال جهان هستند، حیاتی تلقی می‌شوند.

تقویت توان داخلی و نوآوری ملی

همزمان با جنبه علمی بین‌المللی، این مأموریت ابعاد ملی مهمی نیز دارد؛ از جمله کمک به بومی‌سازی فناوری‌های پیشرفته فضایی در کشور و افزایش سهم محتوای بومی در صنایع راهبردی. این مأموریت همچنین از تلاش‌ها برای پرورش سرمایه انسانی سعودی در زمینه علوم فضایی حمایت می‌کند؛ از طریق آموزش و توانمندسازی نیروهای ملی برای طراحی، اجرای و بهره‌برداری از سامانه‌های فضایی. در همین زمینه، «سازمان فضایی سعودی» تأکید دارد که این پروژه‌ها صرفاً برای تثبیت جایگاه در نقشه جهانی فضا نیست، بلکه برای تحقق اهداف چشم‌انداز ۲۰۳۰ کشور در راستای ساختن اقتصادی دانش‌محور بر پایه نوآوری، فناوری و انتقال دانش نیز طراحی شده‌اند.

 

شراکت راهبردی در لحظه‌ای نمادین

توافق‌نامه در حاشیه سفر رئیس‌جمهور آمریکا دونالد ترامپ به پادشاهی امضا شد؛ لحظه‌ای با بار راهبردی که استحکام روابط دوجانبه و عمق همکاری میان دو کشور در حوزه فناوری و نوآوری را نشان می‌دهد.

در واکنش به این رویداد، مقام‌های دو طرف تأکید کردند که این پروژه افق‌های جدیدی برای همکاری‌های پژوهشی و فناورانه می‌گشاید و نقش پادشاهی را به عنوان نیرویی بلندپرواز در حوزه فضا که بر شراکت‌های علمی پیشرفته تکیه دارد، تقویت می‌کند.

این گام همچنین در چارچوب راهبرد گسترده‌تری است که پادشاهی برای مشارکت در پروژه‌های بزرگ بین‌المللی فضایی دنبال می‌کند؛ با هدف ایفای نقشی واقعی در تولید دانش و گسترش مرزهای کشف علمی. پادشاهی از طریق «سازمان فضایی سعودی» در پی تثبیت جایگاه خود به عنوان یک قدرت نوظهور فضایی است که باور دارد اکتشاف فضا، امتداد طبیعی آرمان‌های توسعه‌ای آن است.