آداب و رسوم لبنانی ها در عیدها زیر تیغ بحران اقتصادی

شربل یاد روزهای گذشته افتاد. او پسرش را بغل کرده و برای حضور در مراسم «یکشنبه نخل» و عید پاک راهی کلیسای مار نهرا در بیروت هستند. زندگی آنها الان زیر و رو شده است. شربل چند سال پیش با برادرانش در این مراسم در لبنان شرکت می کرد اما حالا آنها ساکن دبی در امارات شده اند.
شربل به «خبرگزاری جهان عرب» گفت «تمام دلخوشی ام این روزها به این است که پسرم با من است اما ما دلتنگ روزهای دورهمی های خانوادگی در خانه پدربزرگم هستیم. اکثر فامیل از اینجا رفتند و آنهایی که هنوز در لبنان هستند کمتر دید و بازدید انجام می دهند چون خب باید حساب خرج هدیه و خورد و خوراک را بکنند».
اکثر خانواده ها در لبنان حال و روز بهتری ندارند چون بحران اقتصادی روی آداب و رسوم و سنت ها هم تاثیر گذاشته است.
شربل خاطر نشان کرد «هفته پیش برای پسرم یک شمع خریدم تا در مراسم یکشنبه شعانین با خود به کلیسا ببرد. ۵ دلار شد یعنی حدود ۵۰۰ هزار لیر لبنان. نمی توانستم به پسرم بگویم شمع نخر اما قیمت ها به قدری بالا رفته که با عقل جور در نمی آید. كسی که هر ماه ۹ میلیون لیره درآمد دارد وسعش نمی رسد شمع بخرد».
روی لیبل لباس ها و زیورآلات در مغازه ها نوشته که قیمت ها به دلار است چون خرید و فروش با لیر لبنان به دلیل ریزش قابل ملاحظه ارزش پول ملی کاهش پیدا کرده است.
ریتا در فروشگاه کفش در محله اشرفیه در پایتخت لبنان کار می کند. او درباره میزان خرید در روزهای عید می گوید «همه چیز روشن است. اگر حقوق ماهانه شما به دلار باشد می توانید به راحتی خرید کنید اما اگر به لیر حقوق می گیرید خیلی از محصولات و کالاها را نمی خرید چون دیگر برای شما یک کالای لوکس هستند. هفته عید پاک در سال ۲۰۱۸ سود بالایی داشتیم چون خانواده ها خرید می کردند. نرخ خرید لباس و کفش بالا بود. یادم هست که در یک روز حدود ۱۵ قطعه فروش داشتم اما حالا که عیدهای مسیحیان کاتولیک در شرف پایان است و عیدهای مسیحیان ارتدوکس شروع شده تقریبا دو هفته روزهای عید داشتیم اما فقط ۱۰ قطعه فروش داشتم».
تاکسی از الاشرفیه به سمت محله طریق الجدیده حرکت می کند. جنبه های جشن در عیدهای گوناگون مثل عید پاک و عید فطر تفاوت دارند اما بحران معیشتی پایدار است. معمول یکی از شیرینی های عید مسیحیان و مسلمانان لبنان است. این شیرینی با آرد و خرما است و حالا قیمت ۱۲ دانه معمول در لبنان حدود یک میلیون لیر شده است.
راننده تاکسی به «خبرگزاری جهان عرب» می گوید «روز یکشنبه همیشه تعطیل است اما حالا عید فطر نزدیک شده و قاعدتا مجتمع های تجاری باید برای فروش باز باشند اما قیمت برق آنچنان بالاست که آنها مجبورند تعطیل کنند».
او در ادامه خاطر نشان کرد «قبلا خیلی بیشتر کار می کردیم چون خانواده ها برای عید بیشتر خرید می کردند. من تا نیمه شب در بازار بودم چون خیلی شلوغ بود و خانواده ها خرید می کردند و با تاکسی از این بازار به آن بازار می رفتند».
خانواده های لبنانی در ماه رمضان امسال دیگر نمی توانند آداب و رسوم عید فطر را مثل سال های پیش به جا بیاورند چون قیمت ها بالا رفته و ممکن است نزدیک عید قیمت ها افزایش بیشتری پیدا کند.
قیمت ها بسته به برند تجاری و محله ها تفاوت دارد.
محمود حجار، ساکنان بیروت با ابراز تعجب از اختلاف قیمت ها به «خبرگزاری جهان عرب» می گوید «قیمت شیرینی در محله ای نسبت به محله دیگر گاهی دو برابر است».
او اضافه کرد «اگر هزینه حمل و نقل ارزان بود برای خرید به شهر طرابلس در شمال لبنان می رفتم. چرا قیمت ها در یک منطقه کمتر از منطقه دیگر است. مگر چه فرقی است؟ گاهی حتی کیفیت و طعم در جاهای ارزان تر بهتر است. شاید اختلاف قیمت به دلیل قدرت خرید مردم منطقه است. چه کسی گفته که قدرت خرید ما ساکنان بیروت مثل چند سال پیش است»؟!
«مرکز آمار» لبنان اعلام کرد «شاخص قیمت مصرف کننده در لبنان از ۸.۴۳ درصد در ماه ژانویه ۲۰۲۳ به ۲۵.۵۲ درصد در ماه فوریه رسیده است».
شاخص قیمت مصرف کننده به صورت سالانه افزایش ۱۸۹.۶۷ درصدی داشته است.
گزارش «مرکز آمار» گفت که شاخص هزینه معیشت در مناطق لبنان تفاوت دارد. هزینه معیشت در النبطیه ۲۹.۸۱ درصد و در بیروت ۲۹.۵۱ درصد و شمال ۲۹.۲۲ درصد و جنوب ۲۸.۱۷ درصد و بقاع ۲۶.۶۶ درصد و جبل لبنان ۲۲.۱۱ درصد افزایش داشته است.
شرکت مشاوره ارنست و یانگ در پژوهشی درباره بخش هتلداری خاورمیانه گفت «نرخ اقامت در هتل های چهار ستاره و پنج ستاره در بیروت در ژانویه ۲۰۲۳، ۳۶.۸ درصد بوده است که پایین ترین میزان اقامت در هتل در منطقه خاورمیانه در مدت مشابه است».
این گزارش افزود «میانگین نرخ اقامت در هتل های بیروت در ماه ژانویه ۲۰۲۳ شبی ۵۰ دلار بوده است که ارزان ترین قیمت در میان هتل های کشورهای منطقه است». در این گزارش به نرخ برابری لیره لبنان در برابر دلار هنگام رزرو اتاق در هتل های بیروت اشاره شده است.
هتل ها در روزهای عید در لبنان معمولا به دلیل مسافران و به ویژه سفر لبنانی های مقیم خارج به لبنان جان می گیرند. پیر الاشقر رئیس اتحادیه گردشگران و رئیس هتل داران لبنان در بیانیه ای گفت «نرخ رزرو هتل در لبنان قبل از فرا رسیدن عیدهای مسیحیان ناچیز بوده اما انتظار می رود که نرخ رزرو هتل با نزدیک شدن به عید فطر تا ۷۰ ۸۰ درصد افزایش پیدا کند».
الاشقر توضیح داد «یکی از دلایل افزایش نرخ رزرو هتل در روزهای عید فطر این است که تعطیلات عید فطر در کشورهای خلیجی معمولا دو هفته است و لبنانی های بسیاری در این کشورها کار می کنند و تعطیلات طولانی عید را دوست دارند در لبنان سپری کنند».

با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید در ۲۰ ژانویه، رهبران اروپایی که در بوداپست گرد هم آمده‌اند، به سرعت نسبت به این تحول واکنش نشان دادند. این نشست، تحت عنوان «گروه سیاسی اروپا» با حضور تمامی کشورهای اروپایی به جز روسیه برگزار شد، و روز جمعه تنها به سران ۲۷ کشور اتحادیه اروپا اختصاص خواهد داشت.

بازگشت ترامپ، باری دیگر ایده «استقلال راهبردی» را مطرح کرده و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، که از طرفداران اصلی آن است، با تأکید بیشتر این موضوع را بیان کرد. او در سخنرانی طولانی خود، با استناد به دلایل مختلف، بر ضرورت مدیریت سرنوشت اروپا توسط خود اروپایی‌ها تأکید کرد. مکرون اشاره کرد که برخی کشورهای اروپایی همچنان ترجیح می‌دهند روابط خود را با ترامپ به‌خاطر محافظت از «چتر امنیتی آمریکا و ناتو» تنظیم کنند.

این سخنرانی به‌صورت زنده از سایت کاخ الیزه در شبکه اجتماعی «ایکس» پخش شد. این موضوع در پی تماس تلفنی چهارشنبه شب بین مکرون و ترامپ مطرح شد که کاخ الیزه آن را «بسیار خوب» توصیف کرد. طرفین توافق کردند برای بازگشت صلح و ثبات و حل بحران‌های بزرگ بین‌المللی همکاری کنند.

مکرون همچنین بر اهمیت نقش اروپا در مسائل اوکراین و خاورمیانه تأکید کرد. این موضوع ناشی از نگرانی فرانسه از رویکرد احتمالی ترامپ در انجام توافقات یکجانبه بدون مشورت با متحدان اروپایی‌ است. با پیروزی ترامپ، اروپا به‌طور جدی نگران است که در صورت کاهش تعهدات آمریکا نسبت به ناتو، «بی‌پناه» شود. به همین دلیل، ساختن دفاع اروپایی با رویکرد «استقلال راهبردی» به اولویت نخست تبدیل شده است.

مکرون در سخنانش به همتایان اروپایی خود، تهدیدهایی را که اروپا را احاطه کرده برشمرد؛ از جمله جنگ اوکراین، تروریسم، مهاجرت غیرقانونی، تنش‌ها بین کشورها مانند وضعیت بین آذربایجان و ارمنستان، و رقابت‌های ژئوپلیتیک میان آمریکا و چین که به دنبال منافع خود بدون توجه به قوانین بین‌المللی هستند. او گفت: «آیا دیگران تاریخ ما را می‌نویسند یا ما خود می‌خواهیم آن را بنویسیم؟» و پاسخ داد که به‌نظر او، اروپا توانایی این کار را دارد. او اضافه کرد که راه رسیدن به این هدف از طریق اقدامات عملی و ایمان به توانایی‌های اروپا در تحقق استقلال راهبردی است.

مکرون این فرصت را غنیمت شمرد تا به ترامپ پیام دهد که پیروزی اوکراین به سود اروپا خواهد بود و اروپا نباید اجازه دهد روسیه پیروز شود، چراکه پیروزی روسیه یعنی قدرت‌گیری یک امپراتوری در مرزهای اروپا و احتمال برنامه‌های توسعه‌طلبانه آن پس از اوکراین.

بنجامین حداد، وزیر امور اروپایی فرانسه، در این باره گفت که اگر اروپایی‌ها مسئولیت امنیت خود را بر عهده نگیرند، دیگران سرنوشتشان را تعیین خواهند کرد.

در عین حال، مکرون تأکید کرد که اروپا باید خود را با شرایط جدید پس از انتخاب ترامپ تطبیق دهد و نمی‌تواند همیشه دفاع از امنیت خود را به آمریکایی‌ها بسپارد. او بر این باور است که دفاع از منافع اروپا باید در اولویت اروپایی‌ها باشد، اما بدون رد همکاری با ناتو و بدون ملی‌گرایی افراطی که باعث ضعف اروپا شود. به‌گفته او، راه درست این است که اروپا بیداری راهبردی داشته باشد و به‌سرعت به سمت ساختن نیروی دفاعی مستقل خود حرکت کند که با چارچوب ناتو سازگار باشد، اما در عین حال از آن استقلال داشته باشد.

مکرون با این موضع می‌خواهد نقش اصلی در گفتگو با ترامپ را ایفا کند و حد و مرز روابط با واشنگتن را مشخص کند. با این حال، بسیاری تردید دارند که اروپا بتواند به‌طور جمعی این مسیر را دنبال کند، زیرا برخی کشورهای اروپایی ترجیح می‌دهند امنیت خود را از طریق حمایت آمریکا و ناتو تأمین کنند.

آداب و رسوم لبنانی ها در عیدها زیر تیغ بحران اقتصادی