با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید در ۲۰ ژانویه، رهبران اروپایی که در بوداپست گرد هم آمدهاند، به سرعت نسبت به این تحول واکنش نشان دادند. این نشست، تحت عنوان «گروه سیاسی اروپا» با حضور تمامی کشورهای اروپایی به جز روسیه برگزار شد، و روز جمعه تنها به سران ۲۷ کشور اتحادیه اروپا اختصاص خواهد داشت.
بازگشت ترامپ، باری دیگر ایده «استقلال راهبردی» را مطرح کرده و امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، که از طرفداران اصلی آن است، با تأکید بیشتر این موضوع را بیان کرد. او در سخنرانی طولانی خود، با استناد به دلایل مختلف، بر ضرورت مدیریت سرنوشت اروپا توسط خود اروپاییها تأکید کرد. مکرون اشاره کرد که برخی کشورهای اروپایی همچنان ترجیح میدهند روابط خود را با ترامپ بهخاطر محافظت از «چتر امنیتی آمریکا و ناتو» تنظیم کنند.
این سخنرانی بهصورت زنده از سایت کاخ الیزه در شبکه اجتماعی «ایکس» پخش شد. این موضوع در پی تماس تلفنی چهارشنبه شب بین مکرون و ترامپ مطرح شد که کاخ الیزه آن را «بسیار خوب» توصیف کرد. طرفین توافق کردند برای بازگشت صلح و ثبات و حل بحرانهای بزرگ بینالمللی همکاری کنند.
مکرون همچنین بر اهمیت نقش اروپا در مسائل اوکراین و خاورمیانه تأکید کرد. این موضوع ناشی از نگرانی فرانسه از رویکرد احتمالی ترامپ در انجام توافقات یکجانبه بدون مشورت با متحدان اروپایی است. با پیروزی ترامپ، اروپا بهطور جدی نگران است که در صورت کاهش تعهدات آمریکا نسبت به ناتو، «بیپناه» شود. به همین دلیل، ساختن دفاع اروپایی با رویکرد «استقلال راهبردی» به اولویت نخست تبدیل شده است.
مکرون در سخنانش به همتایان اروپایی خود، تهدیدهایی را که اروپا را احاطه کرده برشمرد؛ از جمله جنگ اوکراین، تروریسم، مهاجرت غیرقانونی، تنشها بین کشورها مانند وضعیت بین آذربایجان و ارمنستان، و رقابتهای ژئوپلیتیک میان آمریکا و چین که به دنبال منافع خود بدون توجه به قوانین بینالمللی هستند. او گفت: «آیا دیگران تاریخ ما را مینویسند یا ما خود میخواهیم آن را بنویسیم؟» و پاسخ داد که بهنظر او، اروپا توانایی این کار را دارد. او اضافه کرد که راه رسیدن به این هدف از طریق اقدامات عملی و ایمان به تواناییهای اروپا در تحقق استقلال راهبردی است.
مکرون این فرصت را غنیمت شمرد تا به ترامپ پیام دهد که پیروزی اوکراین به سود اروپا خواهد بود و اروپا نباید اجازه دهد روسیه پیروز شود، چراکه پیروزی روسیه یعنی قدرتگیری یک امپراتوری در مرزهای اروپا و احتمال برنامههای توسعهطلبانه آن پس از اوکراین.
بنجامین حداد، وزیر امور اروپایی فرانسه، در این باره گفت که اگر اروپاییها مسئولیت امنیت خود را بر عهده نگیرند، دیگران سرنوشتشان را تعیین خواهند کرد.
در عین حال، مکرون تأکید کرد که اروپا باید خود را با شرایط جدید پس از انتخاب ترامپ تطبیق دهد و نمیتواند همیشه دفاع از امنیت خود را به آمریکاییها بسپارد. او بر این باور است که دفاع از منافع اروپا باید در اولویت اروپاییها باشد، اما بدون رد همکاری با ناتو و بدون ملیگرایی افراطی که باعث ضعف اروپا شود. بهگفته او، راه درست این است که اروپا بیداری راهبردی داشته باشد و بهسرعت به سمت ساختن نیروی دفاعی مستقل خود حرکت کند که با چارچوب ناتو سازگار باشد، اما در عین حال از آن استقلال داشته باشد.
مکرون با این موضع میخواهد نقش اصلی در گفتگو با ترامپ را ایفا کند و حد و مرز روابط با واشنگتن را مشخص کند. با این حال، بسیاری تردید دارند که اروپا بتواند بهطور جمعی این مسیر را دنبال کند، زیرا برخی کشورهای اروپایی ترجیح میدهند امنیت خود را از طریق حمایت آمریکا و ناتو تأمین کنند.