ارسال تسلیحات به سوریه از سوی ایران در قالب امداد زلزله زدگان

منابع: تجهیزات نظامی در محموله های امدادی جاسازی شده بود

سوریه عرصه نبرد بین اسرائیل و ایران
سوریه عرصه نبرد بین اسرائیل و ایران
TT

ارسال تسلیحات به سوریه از سوی ایران در قالب امداد زلزله زدگان

سوریه عرصه نبرد بین اسرائیل و ایران
سوریه عرصه نبرد بین اسرائیل و ایران

خبرگزاری رویترز از قول ۹ منبع آگاه سوری و ایرانی و اسرائیلی و غربی گزارش داد که ایران از پروازهای امدادی به زلزله زدگان سوریه برای انتقال تسلیحات و تجهیزات نظامی به متحد استراتژیک خود یعنی رژیم سوریه استفاده کرده است.
در این گزارش آمده است که ایران با این اقدام به دنبال تقویت دفاعی خود مقابل اسرائیل در سوریه و حمایت از پرزیدنت بشار اسد بوده است. رویترز اولین منبعی است که این خبر را منتشر کرد.
رویترز افزود که صدها هواپیمای ایرانی پس از زلزله ۶ فوریه در شمال سوریه و ترکیه به فرودگاه های دمشق و حلب و لاذقیه پرواز و به مدت هفت هفته تسلیحات و محموله های امدادی را به سوریه منتقل کردند. سازمان ملل گفت بیش از شش هزار نفر در زلزله سوریه جان باختند.
دو منبع منطقه ای و یک منبع اطلاعاتی غربی یادآور شدند که تسلیحات منتقل شده شامل تجهیزات پیشرفته مخابراتی و رادارها و قطعات یدکی برای به روزرسانی سامانه های پدافند هوایی سوریه بوده که ایران آنها را طی جنگ داخلی سوریه به رژیم سوریه داده است.
رویترز با دو مقام اطلاعاتی غربی و منابع نزدیک به بیت رهبری ایران و سران اسرائیل و یک نظامی سوری که از رژیم اسد جدا شده و یک افسر وظیفه سوریه درباره پروازهای یاد شده گفتگو کرده است.
دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل در نیویورک در پاسخ به اینکه آیا رژیم ایران از پروازهای امداد رسانی به زلزله زدگان برای فرستادن تجهیزات نظامی استفاده کرده گفت «این خبر بی پایه است».
دولت سوریه به درخواست رویترز برای اظهار نظر در این باره پاسخ نداده است.
برخی منابع منطقه ای به رویترز گفتتد اسرائیل زود متوجه ارسال تسلیحات به سوریه شد و کارزار تهاجمی به راه انداخت تا جلوی ایران را بگیرد.
سرتیپ یوسی کوپرواسر یکی از منابع آگاه و رئیس سابق تحقیقات ارتش اسرائیل و مدیر کل سابق وزارت امور استراتژیک گفت اسرائیل با استناد به داده های اطلاعاتی بسیار دقیق دست به حملات هوایی علیه محموله های امداد به زلزله زدگان زد و حتی ارتش اسرائیل می دانست که کدام کامیون کاروان کامیون های امداد را باید بزند.

عملیات کوتاه اسرائیل علیه نیروهای ایرانی

*جابه جایی گسترده
یک مقام دفاعی اسرائیل که نخواست نامش فاش شود به رویترز گفته است «اسرائیل تحت پوشش محموله های امداد رسانی به زلزله زدگان سوری شاهد تحرکات گسترده و جابه جایی گسترده تجهیزات نظامی از ایران بوده که به فرودگاه حلب در سوریه انتقال داده شده است. این تجهیزات عمدتا در چندین مرحله ارسال شدند».
او افزود «اکثر تسلیحات به فرودگاه حلب در شمال سوریه منتقل شدند و هماهنگی دریافت این تسلیحات با «واحد ۱۸۰۰۰ نیروهای قدس» در سوریه به فرماندهی حسن مهدوی انجام شده است. این واحد یک ارگان جاسوسی و بازوی شبه نظامی سپاه پاسداران است».
او خاطر نشان کرد «حمل و نقل زمینی این تسلیحات توسط واحد ترابری ۱۹۰ نیروهای قدس انجام گرفته است».
رویتروز نتوانسته با مهدوی و شهریاری در این باره گفتگو کند و سپاه پاسداران از اظهار نظر درباره این موضوع خودداری کرد.
سرهنگ عبد الجبار عکیدی که از ارتش سوریه جدا شده اما هنوز آشنایانی در ارتش سوریه دارد گفت «اسرائیل محل دیدار فرماندهان مهم شبه نظامیان ایران و محموله های ریزپردازنده برای سیستم های پیشرفته تسلیحاتی را نیز هدف قرار داده است». عکیدی به مکان دیدار این فرماندهان اشاره نکرد.
یک منبع منطقه ای خاطر نشان کرد «اسرائیل تنها چند ساعت پس از فرود دو هواپیمای باری ایرانی حامل تسلیحات در قالب محموله های امداد به زلزله زدگان باند فرودگاه حلب را بمباران کرد‍‍‍».
دو منبع اطلاعاتی غربی این گفته ها را تایید کردند.
اسماعیل قاآنی فرمانده نیروی قدس سپاه اولین مقام خارجی بود که حتی چند روز پیش از بشار الاسد از مناطق زلزله زده در سوریه بازدید کرد.
رویترز نتوانسه با قاآنی برای اظهار نظر در این باره تماس بگیرد. سپاه پاسداران از اظهار نظر درباره این موضوع خودداری کرد.
هواپیماهای حامل کمک های اضطراری در صورت وقوع فاجعه انسانی می توانند از مقامات محلی اجازه فرود بگیرند. کمک های بشردوستانه مشمول تحریم ها نمی شوند.
مقام های سوریه در چنین شرایطی مجوز فرود به پروازهای مستقیم از روسیه و ایران دادند.
یک منبع منطقه ای نزدیک به بیت رهبری گفت «زلزله فاجعه تاسف باری بود اما در عین حال خدا به ما کمک کرد تا به برادرانمان در سوریه در مبارزه با دشمنانشان کمک کنیم. مقادیری از تسلیحات فورا به سوریه ارسال شد».
*اطلاعات دقیق اسرائیل
اسرائیل در چندین سال گذشته دست از حمله هوایی به آنچه اهداف ایران در سوریه می خواند برنداشته است. نفوذ ایران در سوریه پس از حمایت ایران از اسد در جنگ داخلی که سال ۲۰۱۱ شروع شد افزایش پیدا کرد.
یک افسر وظیفه ارتش سوریه که نخواست نامش فاش شود گفت تلاش اسرائیل برای شکست ایران در سوریه افزایش یافته است. اما چرا حالا؟ پاسخ ساده است چون آنها اطلاعاتی دارند مبنی بر اینکه چیزی به سرعت در حال پیشرفت و گسترش است و می خواهند جلویش را بگیرند و و یا با هدف قرار دادن آن عملیات را کند کنند. زلزله شرایط مناسبی برای ایران فراهم کرد. بلبشوی پس از زلزله به هواپیماهای ایرانی مجال داد تا خیلی راحت در فرودگاه های سوریه به زمین بنشینند».
یک منبع امنیتی منطقه و یک منبع اطلاعاتی غربی به رویترز گفتند «سوم آوریل پس از پس لرزه های فراوان بود که اسرائیل انبارهای اسلحه در کوه المانع نزدیک منطقه کوهستانی الکسوه در جنوب دمشق را هدف قرار داد. نیروهای ایرانی و حزب الله لبنان در این منطقه تاسیسات نظامی به شدت حفاظت شده در سوریه تاسیس کردند».
این منبع منطقه ای افزود سوم آوریل یک ایستگاه رادار که برای هدایت پهپادها بوده مورد هدف قرار گرفت. منبع منطقه ای گفته های دو منبع اطلاعاتی غربی به رویترز را تایید کرد.
منبع اطلاعاتی غربی گفت «شبه نظامیان ایران مقادیر بسیار زیادی مهمات را جابه جا کرده اند و جای مهماتی که بر اثر حملات پیشین پهپادهای اسرائیل نابود شده اند را پر کردند». منظور این منبع غربی پروازهای ایرانی است که از زلزله ششم فوریه سوریه ادامه دارد.



راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
TT

راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)

امروز، شنبه، در سلطان‌نشین عمان، گفت‌وگوهایی میان ایران و ایالات متحده برگزار شد، به عنوان تلاشی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته تهران.

با این حال، دو طرف حتی پیش از آغاز مذاکرات بر سر شکل و مکانیزم آن اختلاف دارند. در حالی‌ که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اصرار دارد مذاکرات به‌صورت مستقیم انجام شود، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، اعلام کرده که کشورش فقط از طریق واسطه و به‌صورت غیرمستقیم با فرستاده آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، گفت‌وگو خواهد کرد.

گرچه این اختلاف ممکن است ظاهری به نظر برسد، اما معنا و پیامدهای عمیقی در خود دارد. مذاکرات غیرمستقیم تاکنون هیچ پیشرفتی به همراه نداشته، به‌ویژه از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش پس از سه سال از امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، از آن خارج شد.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

در ۸ مه ۲۰۱۸، ترامپ سند خروج از برجام را امضا و آن را علنی کرد.

از آن زمان، ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و آن را بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» خوانده است. او بارها تأکید کرده که گزینه نظامی همچنان روی میز است، هرچند مرتب از امکان رسیدن به توافق جدید سخن گفته. ترامپ در همین راستا، پیامی به رهبر ایران، علی خامنه‌ای (۸۵ ساله) ارسال کرده است.

در مقابل، خامنه‌ای هشدار داده که هرگونه حمله به ایران با پاسخ مشابه و شدید روبه‌رو خواهد شد.

در ادامه، نکات کلیدی درباره این پیام، برنامه هسته‌ای ایران، و تنش‌های مداوم میان تهران و واشنگتن از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ارائه می‌شود:

چرا ترامپ پیام فرستاد؟

ترامپ پیام خود را در ۵ مارس به خامنه‌ای فرستاد و روز بعد در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «برایشان نوشتم و گفتم: امیدوارم به مذاکره فکر کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید تلاش دارد روند مذاکرات را پیش ببرد، در حالی‌ که تحریم‌ها را تشدید کرده و تهدید می‌کند که آمریکا یا اسرائیل ممکن است تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهند.

ترامپ یادداشتی را که برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ امضا کرده است، به نمایش می‌گذارد (آسوشیتدپرس)

او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش نیز پیام مشابهی ارسال کرده بود که با واکنش تند خامنه‌ای روبه‌رو شد. با این حال، پیام‌های پیشین ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به دیدارهای مستقیمی انجامید، گرچه این دیدارها به توافقی درباره برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک کره شمالی که توانایی هدف‌گیری خاک آمریکا را دارند، نینجامید.

پاسخ ایران چه بود؟

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد و در نشست هیئت دولت گفت: «ما از گفت‌وگو فرار نمی‌کنیم، اما تجربه‌های گذشته نشان داد وعده‌های توخالی، ریشه بحران‌ها بوده است. طرف مقابل باید برای اعتمادسازی، جدیت نشان دهد.»

رهبر ایران، خامنه‌ای نیز به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و با لحنی تند گفت: «آن‌ها تهدید به آشوب می‌کنند، اما ما احتمال حمله خارجی را کم می‌دانیم. و اگر چنین حمله‌ای صورت گیرد، بدون شک پاسخ کوبنده‌ای خواهیم داد.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پلتفرم «ایکس» نوشت: «تهدید علنی به بمباران از سوی رئیس یک کشور علیه ایران، نقض آشکار اصول صلح و امنیت بین‌المللی است. خشونت خشونت می‌آورد، صلح صلح می‌آورد. توپ در زمین آمریکاست تا مسیر را تعیین کند... و مسئولیت عواقبش را بپذیرد.»

رهبر جمهورى اسلامى ايران، علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز عید فطر در تهران (رسانه ریاست جمهوری ایران)

در فضای رسانه‌ای نیز، روزنامه «تهران تایمز» نزدیک به دفتر خامنه‌ای ـ بدون ذکر منبع ـ گزارش داد که ایران «موشک‌هایی آماده کرده که می‌توانند اهداف آمریکایی را هدف قرار دهند». این گزارش هم‌زمان با استقرار بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپیریت» آمریکا در جزیره دیه‌گو گارسیا منتشر شد؛ جزیره‌ای که در برد حملات به ایران و همچنین حوثی‌های مورد حمایت تهران در یمن قرار دارد؛ نیروهایی که آمریکا از ۱۵ مارس حملات خود به آن‌ها را افزایش داده است.

چرا برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی غرب است؟

با اینکه تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده، اما اظهارات برخی مقام‌ها حاکی از آن است که ممکن است ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

ایران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است؛ درصدی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، که هیچ کشور فاقد برنامه تسلیحات هسته‌ای، به آن دست نمی‌زند.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ایران مجاز بود اورانیوم را تا سقف ۳.۶۷ درصد و با ذخیره‌ای حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم غنی‌سازی کند. اما آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران اکنون حدود ۸۲۹۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بخشی از آن تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی شده است.

نهادهای اطلاعاتی آمریکا برآورد می‌کنند که ایران هنوز ساخت سلاح هسته‌ای را آغاز نکرده، اما فعالیت‌هایی انجام داده که اگر تصمیم به ساخت سلاح بگیرد، مقدمات آن فراهم باشد.

در یک مصاحبه تلویزیونی، علی لاریجانی، مشاور رهبر ایران گفت: ایران توانایی ساخت بمب هسته‌ای را دارد، اما به‌دنبال آن نیست و با بازرسی‌های بین‌المللی مخالفتی ندارد. اما هشدار داد که اگر ایران مورد حمله آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد، شاید چاره‌ای جز رفتن به‌سوی سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

ریشه‌های تنش در روابط دو کشور چیست؟

در دوران حکومت شاه، محمدرضا پهلوی، ایران متحد راهبردی ایالات متحده بود. شاه سلاح‌های آمریکایی می‌خرید و به سازمان سیا اجازه داده بود ایستگاه‌های شنود مخفی برای جاسوسی از اتحاد شوروی برپا کند. در سال ۱۹۵۳، سازمان سیا در کودتایی نقش داشت که به برکناری نخست‌وزیر منتخب و تحکیم قدرت شاه انجامید.

اما در ژانویه ۱۹۷۹، شاه در پی اعتراضات گسترده مردمی از کشور گریخت و انقلاب اسلامی به رهبری روح‌الله خمینی، نظامی دینی در ایران برقرار کرد.

در نوامبر همان سال، دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و دیپلمات‌ها را ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور انجامید.

در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، بحران میان ایران و آمریکا تشدید شد، به‌ویژه در جریان «جنگ نفت‌کش‌ها» که در آن نیروی دریایی آمریکا اهداف ایرانی را بمباران کرد و به اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایرانی را با ۲۹۰ سرنشین سرنگون ساخت.

از آن زمان، روابط ایران و آمریکا میان دشمنی شدید و فرصت‌های دیپلماتیک نادر در نوسان بوده است؛ مهم‌ترین نقطه امید، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود. اما خروج یک‌جانبه ترامپ از آن توافق، موج جدیدی از تنش‌ها را آغاز کرد که همچنان منطقه را درگیر کرده است.

در آوریل ۲۰۱۹، ترامپ دستور داد نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار دهند. در پی آن، تنش‌ها در خلیج افزایش یافت.

بنر ضد آمریکایی در یکی از خیابان‌های تهران، ۸ آوریل ۲۰۲۵ (رویترز)

در ۳ ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را صادر کرد. خودرو حامل او و همراهانش در بغداد هدف حمله موشکی آمریکا قرار گرفت.

در پاسخ، سپاه پاسداران حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد انجام داد که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود و منجر به زخمی شدن شماری از نظامیان شد.