ترامپ به حفاظت از منافع آمریکا و متحدان در تنگه هرمز متعهد است

آمادگی دانمارک جهت مشارکت در طرح بریتانیا.. واکنش ایران با آزمایش موشک بالستیک

ترامپ به حفاظت از منافع آمریکا و متحدان در تنگه هرمز متعهد است
TT

ترامپ به حفاظت از منافع آمریکا و متحدان در تنگه هرمز متعهد است

ترامپ به حفاظت از منافع آمریکا و متحدان در تنگه هرمز متعهد است

تمایل ترامپ برای کمک به جانسون جهت حل و فصل بحران نفتکش توقیف شده
 دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا بر حفاظت از منافع کشورش و هم پیمانان آن در برابر تهدیدهای ایران در تنگه هرمز تأکید کرد، از سوی دیگر، تحرکات اروپایی‌ها برای حفاظت امنیت دریانوردی در خلیج افزایش یافته‌است.
به گزارش الشرق الاوسط، کاخ سفید در بیانیه ای تأکید کرد که دونالد ترامپ «تمایل دارد به بوریس جانسون نخست‌وزیر جدید بریتانیا برای حل و فصل بحران مربوط به نفتکش توقیف شده این کشور در ایران کمک کند».
طبق اعلام کاخ سفید، همچنین رئیس‌جمهوری آمریکا به حفاظت از منافع کشورش و هم پیمانان آن در برابر تهدیدهای ایران در تنگه هرمز پایبند است.
این بیانیه ای در حالی منتشر شده که تنش‌ها در پی اقدامات ایران، توقیف نفتکش بریتانیایی و همچنین به گفته یکی از مسئولین وزارت دفاع آمریکا، آزمایش یک موشک میانبرد توسط ایران افزایش یافته‌است.
دولت دانمارک نیز همگام با تحرک آمریکا برای تشکیل ائتلاف گسترده دریایی در منطقه اعلام کرد که از طرح بریتانیا برای تشکیل یک نیروی حفاظت از امنیت کشتیرانی در خلیج و تنگه هرمز، استقبال می‌کند.
به گزارش رویترز، وزارت خارجه دانمارک در بیانیه‌ای، ضمن اعلام استقبال از این طرح، اعلام کرده‌است که احتمال دارد در این طرح مشارکت کند.
وزیر خارجه دانمارک گفته‌است که تضمین آزادی کشتی‌رانی برای دانمارک اهمیت دارد. او گفته‌است که تصمیم‌گیری نهایی برای حضور دانمارک در چنین طرحی، نیاز به تصویب پارلمان این کشور دارد.
همزمان هایکو ماس وزیرخارجه آلمان در واکنش به درخواست بریتانیا برای تشکیل نیروی مشترک حفاظت از کشتیرانی در تنگه هرمز اعلام کرد که نیروهای کشورش در این طرح مشارکت خواهند داشت.
آلمان در شرایطی برای حفظ امنیت کشتیرانی در خلیج و تنگه هرمز اعلام آمادگی کرده که فرانسه و چند کشور دیگر اروپا نیز همچنان سرگرم بررسی این امکان هستند.
در همین راستا، آمریکا از کشورهای اروپایی و آسیایی دعوت کرد تا به ائتلاف تنگه هرمز ملحق شوند.
مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا گفت: ایالات متحده از بریتانیا، فرانسه، آلمان، نروژ، ژاپن، کره جنوبی و استرالیا دعوت کرده‌است تا به ائتلاف امنیتی در تنگه هرمز ملحق شوند.
او در مصاحبه ای با فاکس نیوز گفت: «ما از بریتانیا، فرانسه، آلمان، نروژ، ژاپن، کره جنوبی، استرالیا و… درخواست کرده‌ایم به این ائتلاف بپیوندند و مطمئن هستم که چندین کشور محلق خواهند شد.»
به گفته وی، هر کشوری که به امنیت تنگه هرمز علاقمند است باید به این ائتلاف ملحق شد تا نه تنها از منافع خود محفاظت کند، بلکه باید از اصل آزادی تردد نیز حمایت کند.
پیشترمایک پمپئو گفته‌است واشینگتن در حال تشکیل یک ائتلاف برای گشت زنی در تنگه هرمز، جایی که اخیراً دچار تنش بوده، است.
یک دیپلمات ارشد در ژاپن، متحد نزدیک آمریکا در شرق آسیا، به خبرگزاری رویترز گفت مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا روز جمعه با آبه شینزو نخست‌وزیر ژاپن تلفنی گفتگو کرد، اما ژاپن در موقعیتی نیست که تصمیم بگیرد آیا می‌تواند به هر ائتلاف دریایی ملحق شود، مگر آن که آمریکا طرحی کلی را در خصوص چگونگی چنین عملیاتی ارائه کند.
تنش میان ایران و آمریکا پس از خروج واشینگتن از برجام به دلیل عدم درج برنامه موشک‌های بالستیک و نقش منطقه ای ایران افزایش یافت.
در همین باره، تلویزیون آمریکایی CNN، به نقل از یک مقام آمریکایی اعلام کرد که ایران روز گذشته یک موشک بالستیک میان برد را آزمایش کرده‌است.
موشک شهاب سه، با برد ۱۳۰۰ کیلومتر، در جنوب ایران پرتاب شده و پس از طی ۹۶۵ کیلومتر در صحرایی در نزدیک تهران پایتخت این کشور بر زمین افتاده‌است.
این مقام مسئول گفته‌است، موشک شهاب ۳ تهدیدی برای آمریکا به‌شمار نمی‌رود ولی ایران با انجام چنین آزمایشاتی، بهبود برد و هدف‌گیری موشک‌های بالستیک را مورد هدف قرار داده‌است.
از سوی دیگر یک مقام عالی‌رتبه آمریکایی دیگر که نخواست نامش فاش شود، در مصاحبه با تلویزیون Fox News آمریکا گفت، از آزمایشات موشکی ایران خبر داریم ولی در حال حاضر اظهار نظر نمی‌کنیم.
ایران نیز در این رابطه توضیحاتی ارائه نکرد.
در مقابل، وزرای امور خارجه آمریکا و بریتانیا دربارهٔ برنامه هسته‌ای ایران گفت‌وگو کردند.
مورگان اورتگاس سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد، مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا با دومینیک راب وزیر امور خارجه جدید بریتانیا دربارهٔ اولویت‌های جهانی از جمله مقابله با تلاش‌های ایران برای توسعه برنامه هسته‌ای خود و همچنین تحکیم اتحاد ناتو گفت‌وگو کرده‌اند.
از سوی دیگر، محمد جواد ظریف و یوسف بن علوی، وزیران خارجه ایران و عمان شنبه ۵ مرداد در ساختمان وزارت خارجه در تهران با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو می‌کنند. تنش تهران و لندن و حوادثی که برای نفتکش‌ها در هفته‌های اخیر در خلیج اتفاق افتاده‌است در دستور کار وزیران خارجه ایران و عمان قرار دارد.



راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
TT

راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)

امروز، شنبه، در سلطان‌نشین عمان، گفت‌وگوهایی میان ایران و ایالات متحده برگزار شد، به عنوان تلاشی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته تهران.

با این حال، دو طرف حتی پیش از آغاز مذاکرات بر سر شکل و مکانیزم آن اختلاف دارند. در حالی‌ که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اصرار دارد مذاکرات به‌صورت مستقیم انجام شود، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، اعلام کرده که کشورش فقط از طریق واسطه و به‌صورت غیرمستقیم با فرستاده آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، گفت‌وگو خواهد کرد.

گرچه این اختلاف ممکن است ظاهری به نظر برسد، اما معنا و پیامدهای عمیقی در خود دارد. مذاکرات غیرمستقیم تاکنون هیچ پیشرفتی به همراه نداشته، به‌ویژه از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش پس از سه سال از امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، از آن خارج شد.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

در ۸ مه ۲۰۱۸، ترامپ سند خروج از برجام را امضا و آن را علنی کرد.

از آن زمان، ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و آن را بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» خوانده است. او بارها تأکید کرده که گزینه نظامی همچنان روی میز است، هرچند مرتب از امکان رسیدن به توافق جدید سخن گفته. ترامپ در همین راستا، پیامی به رهبر ایران، علی خامنه‌ای (۸۵ ساله) ارسال کرده است.

در مقابل، خامنه‌ای هشدار داده که هرگونه حمله به ایران با پاسخ مشابه و شدید روبه‌رو خواهد شد.

در ادامه، نکات کلیدی درباره این پیام، برنامه هسته‌ای ایران، و تنش‌های مداوم میان تهران و واشنگتن از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ارائه می‌شود:

چرا ترامپ پیام فرستاد؟

ترامپ پیام خود را در ۵ مارس به خامنه‌ای فرستاد و روز بعد در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «برایشان نوشتم و گفتم: امیدوارم به مذاکره فکر کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید تلاش دارد روند مذاکرات را پیش ببرد، در حالی‌ که تحریم‌ها را تشدید کرده و تهدید می‌کند که آمریکا یا اسرائیل ممکن است تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهند.

ترامپ یادداشتی را که برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ امضا کرده است، به نمایش می‌گذارد (آسوشیتدپرس)

او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش نیز پیام مشابهی ارسال کرده بود که با واکنش تند خامنه‌ای روبه‌رو شد. با این حال، پیام‌های پیشین ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به دیدارهای مستقیمی انجامید، گرچه این دیدارها به توافقی درباره برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک کره شمالی که توانایی هدف‌گیری خاک آمریکا را دارند، نینجامید.

پاسخ ایران چه بود؟

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد و در نشست هیئت دولت گفت: «ما از گفت‌وگو فرار نمی‌کنیم، اما تجربه‌های گذشته نشان داد وعده‌های توخالی، ریشه بحران‌ها بوده است. طرف مقابل باید برای اعتمادسازی، جدیت نشان دهد.»

رهبر ایران، خامنه‌ای نیز به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و با لحنی تند گفت: «آن‌ها تهدید به آشوب می‌کنند، اما ما احتمال حمله خارجی را کم می‌دانیم. و اگر چنین حمله‌ای صورت گیرد، بدون شک پاسخ کوبنده‌ای خواهیم داد.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پلتفرم «ایکس» نوشت: «تهدید علنی به بمباران از سوی رئیس یک کشور علیه ایران، نقض آشکار اصول صلح و امنیت بین‌المللی است. خشونت خشونت می‌آورد، صلح صلح می‌آورد. توپ در زمین آمریکاست تا مسیر را تعیین کند... و مسئولیت عواقبش را بپذیرد.»

رهبر جمهورى اسلامى ايران، علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز عید فطر در تهران (رسانه ریاست جمهوری ایران)

در فضای رسانه‌ای نیز، روزنامه «تهران تایمز» نزدیک به دفتر خامنه‌ای ـ بدون ذکر منبع ـ گزارش داد که ایران «موشک‌هایی آماده کرده که می‌توانند اهداف آمریکایی را هدف قرار دهند». این گزارش هم‌زمان با استقرار بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپیریت» آمریکا در جزیره دیه‌گو گارسیا منتشر شد؛ جزیره‌ای که در برد حملات به ایران و همچنین حوثی‌های مورد حمایت تهران در یمن قرار دارد؛ نیروهایی که آمریکا از ۱۵ مارس حملات خود به آن‌ها را افزایش داده است.

چرا برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی غرب است؟

با اینکه تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده، اما اظهارات برخی مقام‌ها حاکی از آن است که ممکن است ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

ایران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است؛ درصدی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، که هیچ کشور فاقد برنامه تسلیحات هسته‌ای، به آن دست نمی‌زند.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ایران مجاز بود اورانیوم را تا سقف ۳.۶۷ درصد و با ذخیره‌ای حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم غنی‌سازی کند. اما آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران اکنون حدود ۸۲۹۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بخشی از آن تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی شده است.

نهادهای اطلاعاتی آمریکا برآورد می‌کنند که ایران هنوز ساخت سلاح هسته‌ای را آغاز نکرده، اما فعالیت‌هایی انجام داده که اگر تصمیم به ساخت سلاح بگیرد، مقدمات آن فراهم باشد.

در یک مصاحبه تلویزیونی، علی لاریجانی، مشاور رهبر ایران گفت: ایران توانایی ساخت بمب هسته‌ای را دارد، اما به‌دنبال آن نیست و با بازرسی‌های بین‌المللی مخالفتی ندارد. اما هشدار داد که اگر ایران مورد حمله آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد، شاید چاره‌ای جز رفتن به‌سوی سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

ریشه‌های تنش در روابط دو کشور چیست؟

در دوران حکومت شاه، محمدرضا پهلوی، ایران متحد راهبردی ایالات متحده بود. شاه سلاح‌های آمریکایی می‌خرید و به سازمان سیا اجازه داده بود ایستگاه‌های شنود مخفی برای جاسوسی از اتحاد شوروی برپا کند. در سال ۱۹۵۳، سازمان سیا در کودتایی نقش داشت که به برکناری نخست‌وزیر منتخب و تحکیم قدرت شاه انجامید.

اما در ژانویه ۱۹۷۹، شاه در پی اعتراضات گسترده مردمی از کشور گریخت و انقلاب اسلامی به رهبری روح‌الله خمینی، نظامی دینی در ایران برقرار کرد.

در نوامبر همان سال، دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و دیپلمات‌ها را ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور انجامید.

در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، بحران میان ایران و آمریکا تشدید شد، به‌ویژه در جریان «جنگ نفت‌کش‌ها» که در آن نیروی دریایی آمریکا اهداف ایرانی را بمباران کرد و به اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایرانی را با ۲۹۰ سرنشین سرنگون ساخت.

از آن زمان، روابط ایران و آمریکا میان دشمنی شدید و فرصت‌های دیپلماتیک نادر در نوسان بوده است؛ مهم‌ترین نقطه امید، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود. اما خروج یک‌جانبه ترامپ از آن توافق، موج جدیدی از تنش‌ها را آغاز کرد که همچنان منطقه را درگیر کرده است.

در آوریل ۲۰۱۹، ترامپ دستور داد نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار دهند. در پی آن، تنش‌ها در خلیج افزایش یافت.

بنر ضد آمریکایی در یکی از خیابان‌های تهران، ۸ آوریل ۲۰۲۵ (رویترز)

در ۳ ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را صادر کرد. خودرو حامل او و همراهانش در بغداد هدف حمله موشکی آمریکا قرار گرفت.

در پاسخ، سپاه پاسداران حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد انجام داد که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود و منجر به زخمی شدن شماری از نظامیان شد.