عفو بین‌الملل خواستار تحقیق دربارهٔ کشتار معترضان در ایران شد

نمایی از اعتراضات مردم ایران در آبان ۹۸ در شهرهای مختلف این کشور (AP)
نمایی از اعتراضات مردم ایران در آبان ۹۸ در شهرهای مختلف این کشور (AP)
TT

عفو بین‌الملل خواستار تحقیق دربارهٔ کشتار معترضان در ایران شد

نمایی از اعتراضات مردم ایران در آبان ۹۸ در شهرهای مختلف این کشور (AP)
نمایی از اعتراضات مردم ایران در آبان ۹۸ در شهرهای مختلف این کشور (AP)

سازمان عفو بین‌الملل، روز چهارشنبه، از سازمان ملل خواست که دربارهٔ کشتار صدها تظاهرکننده توسط نیروهای امنیتی در آبان ماه گذشته (نوامبر ۲۰۱۹) در ایران، طی اعتراضات بی‌سابقه نسبت به افزایش ناگهانی قیمت بنزین تحقیق کند.
تظاهرات و راهپیمایی‌های سراسری آبان ماه در ایران که در اعتراض به افزایش ناگهانی بهای بنزین آغاز شد بلافاصله به سرکوب خونین معترضان انجامید.
حکومت ایران طی یک هفته شبکهٔ جهانی اینترنت را قطع کرد تا از انتشار اخبار سرکوب و کشتار مخالفان به خارج از مرزها جلوگیری کند.
ایران پس از گذشت ۶ ماه از آن حوادث، هنوز شمار قربانیان این اعتراض‌ها به استثنای کشته شدن تعدادی از نیروهای امنیتی، را به‌طور رسمی اعلام نکرده و آمارهای اعلام شده از سوی رسانه‌ها و نهادهای بین‌المللی را نیز رد کرده‌است.
عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای که امروز منتشر کرد می‌گوید که شواهد و مدارکی مبنی بر کشته شدن ۳۰۴ مرد، از جمله ۱۰ زن و ۲۳ کودک توسط نیروهای امنیتی ایران در جریان این اعتراض‌ها دارد.
این سازمان غیردولتی که در لندن مستقر است، اعلام کرد که ۲۲۰ فرد کشته شده در این اعتراض‌ها طبق تحقیقات صورت گرفته از جمله تجزیه و تحلیل ویدئوها و عکس‌ها در طول دو روز مورد شلیک مرگبار نیروهای امنیتی قرار گرفته بودند.
عفو بین‌الملل می‌گوید: «اکثریت قریب به اتفاق» این افراد به شکل غیرقانونی توسط نیروهای امنیتی به قتل رسیده و «هیچ شواهدی» حاکی از مسلح بودن معترضان یا تهدید جانی از سوی آنها وجود نداشت.
البته این نهاد یک مورد استثنایی را نیز یادآور کرده که مربوط به درگیری مسلحانه بین مأموران و معترضان در یکی از شهرهای ایران است.
فیلیپ لوتر مسئول بخش خاورمیانه و آفریقا در سازمان عفو بین‌الملل گفته‌است که «شش ماه پس از سرکوب آبان ماه، خانواده‌های مصیبت دیدهٔ قربانیان تلاش و مبارزهٔ خود را برای دستیابی به حقیقت و عدالت متوقف نکرده‌اند، هر چند با آزار و ارعاب مقامات ایران روبرو هستند».
او مصونیت نیروهای امنیتی رژیم ایران را از هرگونه پیگرد قانونی مورد انتقاد قرار داد.
وی افزود: «با توجه به فقدان هرگونه امکان پاسخگویی در سطح ملی، بار دیگر درخواست خود از اعضای شورای حقوق بشر سازمان ملل برای آغاز تحقیقات در مورد این قتل‌ها و حقیقت‌یابی و تعیین شیوه‌های جبران خسارت را تکرار می‌کنیم».
طبق گزارش سازمان عفو، این کشتار دست کم در ۸ استان ایران صورت گرفته و همین «دامنه و ماهیت گستردهٔ سرکوب را نشان می‌دهد».
همچنین بنا بر این گزارش بیشترین تعداد کشته‌شدگان اعتراض‌های آبان ۹۸ مربوط به حومه فقیرنشین شهر تهران است و حداقل ۱۶۳ کشته در این مناطق ثبت شده‌است.
استان‌های با حداکثر اقلیت‌های قومی مانند خوزستان و کرمانشاه نیز به ترتیب با آمار ۵۷ و ۳۰ کشته در رده‌های دوم و سوم بیشتر میزان قربانیان قرار گرفته‌اند.
عفو بین‌الملل گفته‌است که «به استثناء چهار مورد، تمام قربانیان به دست نیروهای امنیتی رژیم اسلامی، یعنی سپاه پاسداران، شبه نظامیان بسیج و پلیس و با استفاده از گلوله‌های حقیقی کشته شدند و غالباً سر و سینهٔ تظاهرکنندگان را نشانه گرفتند و همین گویای این امر است که آنان به قصد کشتن به روی تظاهرکنندگان تیراندازی می‌کردند».
سازمان عفو بین‌الملل در پایان تأکید کرده‌است که «فعالان، عفو بین‌الملل را از دیگر موارد کشتار در آبان ماه گذشته در ایران آگاه کرده‌اند، هر چند این سازمان هنوز به جزئیات کافی و قابل اتکاء این موارد دسترسی نیافته‌است».



آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
TT

آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که «اخبار اطلاعاتی موثقی» دریافت کرده که نشان می‌دهد هند قصد دارد به‌زودی حمله‌ای نظامی انجام دهد. پاکستان هشدار داد که در صورت وقوع این حمله پاسخ قاطعی خواهد داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره‌ی تشدید تنش میان دو کشور به‌دنبال حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر در کشمیر شد، رو به افزایش است.

روابط میان این دو همسایه‌ی مجهز به سلاح هسته‌ای پس از آن رو به وخامت گذاشت که دهلی‌نو، اسلام‌آباد را مسئول حمله‌ی هفته‌ی گذشته در پاهالگام در بخش هندی کشمیر دانست؛ حمله‌ای که مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه در ۲۵ سال گذشته بوده است. یک منبع ارشد دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت که نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، در جلسه‌ای غیرعلنی در روز سه‌شنبه «اختیارات کامل» را به ارتش برای واکنش به این حمله داده است.

دولت پاکستان هرگونه دخالت در حمله‌ی کشمیر را رد کرد. عطاءالله طارر، وزیر اطلاعات پاکستان، در بیانیه‌ای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، گفت: «هرگونه اقدام تهاجمی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.» او افزود: «پاکستان اطلاعات اطلاعاتی موثقی در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده با استفاده از حادثه‌ی پاهالگام، که بهانه‌ای بی‌اساس است، قصد دارد حمله‌ی نظامی انجام دهد.» با این حال، اسحاق دار، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، تأکید کرد که کشورش آغازگر هیچ حمله‌ای نخواهد بود.

سران چند کشور جهان نگرانی عمیق خود را ابراز کرده و از این دو همسایه که در گذشته چندین جنگ با یکدیگر داشته‌اند، خواستند که خویشتنداری نشان دهند. منطقه‌ی کشمیر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر که اکثراً مسلمان هستند، میان پاکستان و هند تقسیم شده، ولی هر دو کشور کل این منطقه را متعلق به خود می‌دانند.

حدود ۱.۵ میلیون نفر در نزدیکی خط آتش‌بس در سمت پاکستانی مرز زندگی می‌کنند. بسیاری از ساکنان این مناطق، در حال آماده‌سازی پناهگاه‌های زیرزمینی ساده با دیوارهای گِلی تقویت‌شده با بتن هستند. محمد جوید، مردی ۴۲ ساله در روستای چاکوتی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال تمیز کردن پناهگاه هستیم تا اگر دشمن ناگهان حمله کرد، غافلگیر نشویم و بتوانیم جان بچه‌هایمان را نجات دهیم.»

تبادل آتش
ارتش هند روز چهارشنبه اعلام کرد که برای ششمین شب متوالی با نیروهای پاکستانی در امتداد خط آتش‌بس تبادل آتش داشته است. این منطقه‌ی به‌شدت نظامی‌شده دارای پایگاه‌هایی در ارتفاعات بالای کوه‌های هیمالیا بوده و مرز واقعی کشمیر محسوب می‌شود. یک منبع امنیتی پاکستانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که روز سه‌شنبه دو پهپاد را که به حریم هوایی پاکستان وارد شده بودند، ساقط کرده‌اند.

تنش‌ها در هفته‌ی پس از حمله‌ی پاهالگام از جمله رد و بدل شدن اتهامات، اقدامات دیپلماتیک، اخراج اتباع کشور مقابل و بستن گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت بالا گرفته است.

بالگرد نظامی هند بر فراز آسمان سریناگر در منطقه جامو و کشمیر هند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

مودی هفته‌ی گذشته وعده داد که عاملان این حمله و پشتیبانان آن‌ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد. او پنج‌شنبه گفت: «به همه‌ی جهان می‌گویم: هند هویت هر تروریست و حامی‌اش را شناسایی خواهد کرد، آن‌ها را تعقیب و مجازات خواهد کرد... حتی اگر تا دوردست‌ترین نقاط زمین بروند، تعقیب‌شان می‌کنیم.»

این اظهارات نگرانی‌ها را درباره‌ی تشدید تنش نظامی بیشتر کرده است.

وزارت امور خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که وزیر مارکو روبیو به‌زودی با همتایان پاکستانی و هندی خود تماس خواهد گرفت تا آن‌ها را به «عدم تشدید وضعیت» ترغیب کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و سوپرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه‌ی هند، تماس گرفت و طبق گفته‌ی سخنگوی او، آمادگی خود را برای «میانجی‌گری جهت کاهش تنش» اعلام کرد. دفتر نخست‌وزیر پاکستان بعداً اعلام کرد که شهباز شریف از گوترش خواسته «هند را به خویشتنداری ترغیب کند» و تأکید کرده که در صورت اقدام نسنجیده‌ی هند، پاکستان از «حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش با تمام قوا دفاع خواهد کرد».

پوسترهای افراد تحت تعقیب
هند و پاکستان از زمان استقلال از حکومت بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بر سر منطقه‌ی کشمیر با یکدیگر مناقشه دارند؛ زمانی که مرزها خانواده‌هایی را از هم جدا کرد که نسل‌ها در کنار هم زندگی می‌کردند. در بخش تحت کنترل هند، شورشیان از سال ۱۹۸۹ برای استقلال یا پیوستن به پاکستان دست به قیام زده‌اند.

گشت‌های ارتش هند در حال حرکت به سمت هاباتنار در منطقه انانتناگ در جنوب کشمیر – ۲۹ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پلیس هند پوسترهایی از سه مرد منتشر کرده که به اتهام اجرای حمله‌ی کشمیر تحت تعقیب‌اند. دو نفر از آن‌ها پاکستانی و یک نفر هندی است. هند می‌گوید آن‌ها اعضای گروه «لشکر طیبه» هستند؛ گروهی که مقرش در پاکستان است و سازمان ملل آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده است. همچنین برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری هر یک از آن‌ها شود، پاداشی معادل دو میلیون روپیه (حدود ۲۳۵۰۰ دلار) در نظر گرفته شده و عملیات گسترده‌ای برای بازداشت افراد مشکوک به ارتباط با این گروه آغاز شده است.

در آخرین مورد از تشدید تنش‌ها در کشمیر، در حمله‌ی پولواما در سال ۲۰۱۹ در منطقه‌ی تحت کنترل هند، یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو به کاروان نیروهای امنیتی حمله کرد که منجر به کشته شدن ۴۰ نفر و زخمی شدن ۳۵ تن شد. کمتر از دو هفته بعد، جنگنده‌های هندی حملاتی هوایی به خاک پاکستان انجام دادند.