فشار روسیه بر ترکیه در شمال سوریه به دلیل نگرانی از «مزدوران قره باغ»

لاوروف از آنکارا خواست تا در جنوب قفقاز «شفاف» باشد

فشار روسیه بر ترکیه در شمال سوریه به دلیل نگرانی از «مزدوران قره باغ»
TT

فشار روسیه بر ترکیه در شمال سوریه به دلیل نگرانی از «مزدوران قره باغ»

فشار روسیه بر ترکیه در شمال سوریه به دلیل نگرانی از «مزدوران قره باغ»

اوضاع در منطقه قفقاز جنوبی تحت تأثیر تحولات میدانی در سوریه، به ویژه در منطقه کاهش تنش در ادلب قرار گرفت و قابل توجه بود که دیروز سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه از طریق ارزیابی اقدامات ترکیه در دو منطقه این پیوند را ایجاد کرد.
گزارش‌ها در مسکو تأکید کرد که افزایش نگرانی روسیه در مورد انتقال جنگنجویان از سوریه به منطقه قفقاز جنوبی و تنش آفرینی که ترکیه با تمرکز بر «راه حل نظامی» در قره باغ دنبال می‌کند، ممکن است مسکو را وادار سازد تا از طریق تشدید فشار به آنکارا احتمالاً در ادلب واکنش نشان دهد.
از سوی دیگر، مرکز آشتی روسیه در سوریه وابسته به وزارت دفاع روسیه گفت، اطلاعاتی به دست آورده‌است که نشان می‌دهد افراد مسلح برای حمله با استفاده از مواد سمی به بخش جنوبی منطقه کاهش تنش ادلب واقع در شمال سوریه برنامه‌ریزی می‌کنند.
الکساندر گرینکویچ معاون رئیس این مرکز گفت که اطلاعات این مرکز حاکی از این هستند که تروریست‌ها بشکه‌های کلر را به منطقه خان شیخون منتقل کردند.
به گفته وی، نیروهای کلاه سفید با سه دستگاه خودرو خود را به منطقه یاد شده رساندند تا عملیات کمک‌رسانی به قربانیان را شبیه‌سازی کنند.
گرینکویچ اشاره کرد، هدف از این حمله متهم کردن ارتش سوریه به استفاده از سلاح شیمیایی علیه غیرنظامیان است.
همزمان، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در اظهاراتی گفت، «علی‌رغم اهمیت مشارکت نزدیک دو کشور در موضوعات مختلف، روسیه هرگز ترکیه را به عنوان یک شریک استراتژیک ندانسته‌است».
وی افزود: «مشارکت بین مسکو و آنکارا از بسیاری جهات دارای ویژگی استراتژیک است و ما تلاش‌های مشترکی برای حل و فصل اختلافات در سوریه و سایر مناطق با رعایت منافع دو کشور داریم».
لاوروف افزود: ترکیه باید دربارهٔ اقداماتش در ارتباط با ناگورنو قره‌باغ همچون سوریه شفاف باشد.
به گفته ناظران، این اظهارات سیگنال روشنی را به طرف ترکیه نشان داد که روسیه افزایش تنش در مرزهای جنوبی خود را نمی‌پذیرد.
در این زمینه، روزنامه «کومرسانت» روسیه به افزایش نگرانی روسیه از انتقال شبه نظامیان از سوریه به منطقه درگیری در قفقاز جنوبی اشاره کرد.
شدت هشدارها مبنی بر تبدیل مناطق مجاور مرزهای روسیه به تمرکز دائمی تنش با تجمع مبارزان در آنجا افزایش یافته‌است.
این روزنامه معتقد است که «سوریه عملاً به بخشی از درگیری‌ها در این منطقه تبدیل شده‌است».
طبق این گزارش، این وضعیت نه تنها بر اساس واقعیت حضور «مزدوران سوری منتقل شده توسط آنکارا» است، بلکه همچنین بر اساس انعکاس تحولات در اوضاع قره باغ و اوضاع میدانی ادلب است.
بر پایه این گزارش، اپوزیسیون سوریه در ادلب از ترس اینکه روسیه در زمینه مقابله با اقدامات آنکارا در منطقه قفقاز، به عملیات نظامی در ادلب روی آورد، نیروهای خود را در وضعیت آمادگی رزمی قرار داده‌است.
در این زمینه، کارشناسان معتقدند که عدم توافق مسکو و آنکارا دربارهٔ ادلب در جریان مشاوره‌های متخصصان در ماه گذشته، این تنش را تشدید کرد.
مشخص است که ترکیه علاوه بر کاهش تعداد نیروهای خود در منطقه، موافقت نکرد که از ایست‌های بازرسی واقع در مناطق تحت کنترل ارتش سوریه خارج شود، در حالی که مسکو از انتقال شهرهای تل رفعت و منبج در شمال سوریه به کنترل ترکیه خودداری کرد.
از نظر کارشناسان، این یک تنش اضافی در کنار اوضاع در جنوب قفقاز است که ممکن است زمینه را برای یک تشدید احتمالی جدید در ادلب فراهم کند.



آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
TT

آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که «اخبار اطلاعاتی موثقی» دریافت کرده که نشان می‌دهد هند قصد دارد به‌زودی حمله‌ای نظامی انجام دهد. پاکستان هشدار داد که در صورت وقوع این حمله پاسخ قاطعی خواهد داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره‌ی تشدید تنش میان دو کشور به‌دنبال حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر در کشمیر شد، رو به افزایش است.

روابط میان این دو همسایه‌ی مجهز به سلاح هسته‌ای پس از آن رو به وخامت گذاشت که دهلی‌نو، اسلام‌آباد را مسئول حمله‌ی هفته‌ی گذشته در پاهالگام در بخش هندی کشمیر دانست؛ حمله‌ای که مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه در ۲۵ سال گذشته بوده است. یک منبع ارشد دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت که نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، در جلسه‌ای غیرعلنی در روز سه‌شنبه «اختیارات کامل» را به ارتش برای واکنش به این حمله داده است.

دولت پاکستان هرگونه دخالت در حمله‌ی کشمیر را رد کرد. عطاءالله طارر، وزیر اطلاعات پاکستان، در بیانیه‌ای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، گفت: «هرگونه اقدام تهاجمی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.» او افزود: «پاکستان اطلاعات اطلاعاتی موثقی در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده با استفاده از حادثه‌ی پاهالگام، که بهانه‌ای بی‌اساس است، قصد دارد حمله‌ی نظامی انجام دهد.» با این حال، اسحاق دار، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، تأکید کرد که کشورش آغازگر هیچ حمله‌ای نخواهد بود.

سران چند کشور جهان نگرانی عمیق خود را ابراز کرده و از این دو همسایه که در گذشته چندین جنگ با یکدیگر داشته‌اند، خواستند که خویشتنداری نشان دهند. منطقه‌ی کشمیر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر که اکثراً مسلمان هستند، میان پاکستان و هند تقسیم شده، ولی هر دو کشور کل این منطقه را متعلق به خود می‌دانند.

حدود ۱.۵ میلیون نفر در نزدیکی خط آتش‌بس در سمت پاکستانی مرز زندگی می‌کنند. بسیاری از ساکنان این مناطق، در حال آماده‌سازی پناهگاه‌های زیرزمینی ساده با دیوارهای گِلی تقویت‌شده با بتن هستند. محمد جوید، مردی ۴۲ ساله در روستای چاکوتی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال تمیز کردن پناهگاه هستیم تا اگر دشمن ناگهان حمله کرد، غافلگیر نشویم و بتوانیم جان بچه‌هایمان را نجات دهیم.»

تبادل آتش
ارتش هند روز چهارشنبه اعلام کرد که برای ششمین شب متوالی با نیروهای پاکستانی در امتداد خط آتش‌بس تبادل آتش داشته است. این منطقه‌ی به‌شدت نظامی‌شده دارای پایگاه‌هایی در ارتفاعات بالای کوه‌های هیمالیا بوده و مرز واقعی کشمیر محسوب می‌شود. یک منبع امنیتی پاکستانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که روز سه‌شنبه دو پهپاد را که به حریم هوایی پاکستان وارد شده بودند، ساقط کرده‌اند.

تنش‌ها در هفته‌ی پس از حمله‌ی پاهالگام از جمله رد و بدل شدن اتهامات، اقدامات دیپلماتیک، اخراج اتباع کشور مقابل و بستن گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت بالا گرفته است.

بالگرد نظامی هند بر فراز آسمان سریناگر در منطقه جامو و کشمیر هند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

مودی هفته‌ی گذشته وعده داد که عاملان این حمله و پشتیبانان آن‌ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد. او پنج‌شنبه گفت: «به همه‌ی جهان می‌گویم: هند هویت هر تروریست و حامی‌اش را شناسایی خواهد کرد، آن‌ها را تعقیب و مجازات خواهد کرد... حتی اگر تا دوردست‌ترین نقاط زمین بروند، تعقیب‌شان می‌کنیم.»

این اظهارات نگرانی‌ها را درباره‌ی تشدید تنش نظامی بیشتر کرده است.

وزارت امور خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که وزیر مارکو روبیو به‌زودی با همتایان پاکستانی و هندی خود تماس خواهد گرفت تا آن‌ها را به «عدم تشدید وضعیت» ترغیب کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و سوپرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه‌ی هند، تماس گرفت و طبق گفته‌ی سخنگوی او، آمادگی خود را برای «میانجی‌گری جهت کاهش تنش» اعلام کرد. دفتر نخست‌وزیر پاکستان بعداً اعلام کرد که شهباز شریف از گوترش خواسته «هند را به خویشتنداری ترغیب کند» و تأکید کرده که در صورت اقدام نسنجیده‌ی هند، پاکستان از «حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش با تمام قوا دفاع خواهد کرد».

پوسترهای افراد تحت تعقیب
هند و پاکستان از زمان استقلال از حکومت بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بر سر منطقه‌ی کشمیر با یکدیگر مناقشه دارند؛ زمانی که مرزها خانواده‌هایی را از هم جدا کرد که نسل‌ها در کنار هم زندگی می‌کردند. در بخش تحت کنترل هند، شورشیان از سال ۱۹۸۹ برای استقلال یا پیوستن به پاکستان دست به قیام زده‌اند.

گشت‌های ارتش هند در حال حرکت به سمت هاباتنار در منطقه انانتناگ در جنوب کشمیر – ۲۹ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پلیس هند پوسترهایی از سه مرد منتشر کرده که به اتهام اجرای حمله‌ی کشمیر تحت تعقیب‌اند. دو نفر از آن‌ها پاکستانی و یک نفر هندی است. هند می‌گوید آن‌ها اعضای گروه «لشکر طیبه» هستند؛ گروهی که مقرش در پاکستان است و سازمان ملل آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده است. همچنین برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری هر یک از آن‌ها شود، پاداشی معادل دو میلیون روپیه (حدود ۲۳۵۰۰ دلار) در نظر گرفته شده و عملیات گسترده‌ای برای بازداشت افراد مشکوک به ارتباط با این گروه آغاز شده است.

در آخرین مورد از تشدید تنش‌ها در کشمیر، در حمله‌ی پولواما در سال ۲۰۱۹ در منطقه‌ی تحت کنترل هند، یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو به کاروان نیروهای امنیتی حمله کرد که منجر به کشته شدن ۴۰ نفر و زخمی شدن ۳۵ تن شد. کمتر از دو هفته بعد، جنگنده‌های هندی حملاتی هوایی به خاک پاکستان انجام دادند.