اسرائیل بودجه نظامی خود را برای مقابله با تهدیدات ایران افزایش داد

فرمانده نیروی هوایی اسرائیل: می‌توانیم همین فردا ایران را بمباران کنیم

  اسرائیل بودجه نظامی خود را برای مقابله با تهدیدات ایران افزایش داد
TT

اسرائیل بودجه نظامی خود را برای مقابله با تهدیدات ایران افزایش داد

  اسرائیل بودجه نظامی خود را برای مقابله با تهدیدات ایران افزایش داد

در حالی که کمیته مالی پارلمان تصمیم گرفت بودجه ای محرمانه به ارزش ۷٫۳ میلیارد شیکل (حدود ۲٫۴ میلیارد دلار) به سرویس‌های امنیتی اسرائیل، بدون اینکه نمایندگان مجلس از جزئیات آن مطلع شوند، اختصاص دهد، ژنرال تومر بار فرمانده نیروی هوایی گفت که نیروهایش می‌توانند «همین فردا» به ایران حمله کنند.
کمیته مالی کنست (پارلمان اسرائیل) جلسه گسترده‌ای برگزار کرد که هشت ساعت به طول انجامید و تا نیمه شب پنج شنبه-جمعه ادامه یافت و در پایان آن تصمیم گرفت مبلغ هنگفت مالی را به سرویس‌های امنیتی اسرائیل اختصاص دهد.
 سران این نهادها تأکید کردند که جزئیاتی در مورد این بودجه ارائه نکنند و آماده ارائه جزئیات اولیه آن در یک کمیته کوچک پارلمانی هستند، زیرا «شرایط حساس است و به نفع امنیت راهبردی نیست که آن را برای مذاکره مطرح کنیم».
با این حال، منابع پارلمانی تأکید کردند که بودجه جدید در سایه آماده‌سازی برای آغاز دور جدیدی از مانورهای نظامی که شبیه‌سازی حمله به تأسیسات هسته ای ایران است، ارائه می‌شود.
نخست‌وزیر و وزیر دفاع عمداً آن را در بودجه عادی که بالغ بر ۵۸ میلیارد شیکل (حدود ۱۹ میلیارد دلار) در سال ۲۰۲۱ بود، لحاظ نکردند.
 منابع فاش کردند که ارتش ۹ میلیارد شیکل درخواست کرده بود، اما وزارت دارایی این مبلغ را به ۷٫۴ میلیارد کاهش داد.
اگرچه ارتش اعلام کرد که دو میلیارد شیکل از این مبلغ برای جبران سلاح و مهماتی که در آخرین جنگ در نوار غزه در ماه می‌گذشته مصرف شد، اختصاص خواهد یافت و یک میلیارد شیکل برای افزایش کمک هزینه آسیب دیدگان در ارتش اختصاص می‌یابد.
 بیشترین بخش (حدود ۴ میلیارد) به پایه بودجه امنیتی که به آماده‌سازی برای حمله احتمالی اسرائیل به ایران، تشدید حملات اسرائیل در سوریه و تقویت تسلیحات اختصاص داده می‌شود، اضافه می‌شود.
ژنرال تومر بار که در آوریل آینده سمت جدید خود را به عنوان فرمانده نیروی هوایی اسرائیل برعهده می‌گیرد، طی مصاحبه ای طولانی با روزنامه «یدیعوت آحارونوت» که دیروز (جمعه) منتشر شد، تأکید کرد که ارتش پیش‌بینی می‌کند «حزب‌الله» لبنان شرکت در جنگ آتی اسرائیل با ایران آماده می‌شود.
تومر گفت: «حسن نصرالله دبیرکل لبنان حزب‌الله در هر جنگ آینده بین ایران و اسرائیل شرکت خواهد کرد. او «این وظیفه را به عهده دارد و از بیش از ۳۰ سال پیش منتظر چنین لحظه ای است».
این ژنرال اسرائیلی تهدید کرد و گفت: «جنگ سوم لبنان را نمی‌توان با جنگ اول که در سال ۱۹۸۲ شروع شد یا جنگ دوم در سال ۲۰۰۶ مقایسه کرد. درست است که ایران در سال‌های گذشته چندین برابر قدرت حزب را افزایش داده و قابلیت‌های تهاجمی و دفاعی خود و همچنین افزایش تکنیک‌های جنگ الکترونیک و سایبری را به‌طور چشمگیری افزایش داده‌است. با این حال، حزب و کسانی که پشت آن در تهران هستند، نمی‌توانند قدرت ارتش اسرائیل را پیش‌بینی کنند، و همچنین متوجه نمی‌شوند که اسرائیل خواهان یک پیروزی واقعی در کوتاه‌ترین زمان و با حداقل ضرر است.
با این وجود، همین روزنامه دیروز به گفته کارشناسان و ژنرال‌های ارتش ذخیره گزارش داد که «اسرائیل به سمت ادامه جنگ در سایه با ایران و اجتناب از حمله نظامی به تأسیسات هسته‌ای خود می‌رود».
او گفت: «فرماندهی اسرائیل می‌داند که توانایی‌اش برای تأثیرگذاری بر دولت آمریکا محدود است و در عین حال در صورت شکست مذاکرات وین به دنبال حمله به ایران نیست. پس آنچه می‌خواهد ادامه جنگ سایه‌ها علیه ایران است».
ناداو ایال مفسر استراتژیک نوشت که دولت به ریاست نفتالی بنت و یایر لاپید در تلاش است تا واشینگتن را متقاعد کند که حتی اگر مذاکرات با ایران از بین برود، منطقه به جنگ تبدیل نخواهد شد.
وی افزود: منطقی که دولت اسرائیل را در این زمینه هدایت می‌کند این است که آمریکایی‌ها متقاعد شده‌اند که اگر به راه حلی نرسند، اسرائیلی‌ها پاسخ خود را به برنامه هسته ای ایران و رژیم تهران تا حد حمله احتمالی و تبدیل شدن به یک جنگ منطقه ای سخت خواهند کرد.
ایال ادامه داد: «در اسرائیل می‌گویند که آمریکا همیشه به توافق تمایل دارد زیرا احتمال دوم برای آنها تکان دهنده است؛ بنابراین، واشینگتن باید متقاعد شود که امکان امضای توافق با ایرانی‌ها وجود ندارد و دولت اسرائیل تا حد امکان به هماهنگی خود با واشینگتن ادامه خواهد داد. راه‌های دیگری، نه جنگ منطقه‌ای، برای خنثی کردن پروژه هسته‌ای ایران خواهد یافت، مشروط بر اینکه ایرانی‌ها به سرعت به سمت بمب هسته‌ای نروند».
لاپید روز گذشته همچنین اعلام کرد که «اسرائیل خروج آمریکا و دیگر قدرت‌ها از مذاکرات هسته‌ای با ایران را ترجیح می‌دهد تا اینکه به دنبال یک (توافق بد) باشد».
 وی افزود: بهترین سناریو دستیابی به یک توافق خوب با ایران است. ما به نوبه خود مشکلی برای رسیدن به توافق نداریم که این اتفاق خوبی است. اما سناریوی دوم خوب این است که توافقی وجود نداشته باشد و تحریم‌های شدیدی اعمال شود تا اطمینان حاصل شود که ایران نمی‌تواند پروژه خود را پیش ببرد. اما گزینه سومی در صورت توافق بد وجود دارد که بدترین نوع ممکن است».



راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
TT

راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)

امروز، شنبه، در سلطان‌نشین عمان، گفت‌وگوهایی میان ایران و ایالات متحده برگزار شد، به عنوان تلاشی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته تهران.

با این حال، دو طرف حتی پیش از آغاز مذاکرات بر سر شکل و مکانیزم آن اختلاف دارند. در حالی‌ که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اصرار دارد مذاکرات به‌صورت مستقیم انجام شود، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، اعلام کرده که کشورش فقط از طریق واسطه و به‌صورت غیرمستقیم با فرستاده آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، گفت‌وگو خواهد کرد.

گرچه این اختلاف ممکن است ظاهری به نظر برسد، اما معنا و پیامدهای عمیقی در خود دارد. مذاکرات غیرمستقیم تاکنون هیچ پیشرفتی به همراه نداشته، به‌ویژه از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش پس از سه سال از امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، از آن خارج شد.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

در ۸ مه ۲۰۱۸، ترامپ سند خروج از برجام را امضا و آن را علنی کرد.

از آن زمان، ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و آن را بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» خوانده است. او بارها تأکید کرده که گزینه نظامی همچنان روی میز است، هرچند مرتب از امکان رسیدن به توافق جدید سخن گفته. ترامپ در همین راستا، پیامی به رهبر ایران، علی خامنه‌ای (۸۵ ساله) ارسال کرده است.

در مقابل، خامنه‌ای هشدار داده که هرگونه حمله به ایران با پاسخ مشابه و شدید روبه‌رو خواهد شد.

در ادامه، نکات کلیدی درباره این پیام، برنامه هسته‌ای ایران، و تنش‌های مداوم میان تهران و واشنگتن از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ارائه می‌شود:

چرا ترامپ پیام فرستاد؟

ترامپ پیام خود را در ۵ مارس به خامنه‌ای فرستاد و روز بعد در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «برایشان نوشتم و گفتم: امیدوارم به مذاکره فکر کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید تلاش دارد روند مذاکرات را پیش ببرد، در حالی‌ که تحریم‌ها را تشدید کرده و تهدید می‌کند که آمریکا یا اسرائیل ممکن است تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهند.

ترامپ یادداشتی را که برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ امضا کرده است، به نمایش می‌گذارد (آسوشیتدپرس)

او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش نیز پیام مشابهی ارسال کرده بود که با واکنش تند خامنه‌ای روبه‌رو شد. با این حال، پیام‌های پیشین ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به دیدارهای مستقیمی انجامید، گرچه این دیدارها به توافقی درباره برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک کره شمالی که توانایی هدف‌گیری خاک آمریکا را دارند، نینجامید.

پاسخ ایران چه بود؟

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد و در نشست هیئت دولت گفت: «ما از گفت‌وگو فرار نمی‌کنیم، اما تجربه‌های گذشته نشان داد وعده‌های توخالی، ریشه بحران‌ها بوده است. طرف مقابل باید برای اعتمادسازی، جدیت نشان دهد.»

رهبر ایران، خامنه‌ای نیز به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و با لحنی تند گفت: «آن‌ها تهدید به آشوب می‌کنند، اما ما احتمال حمله خارجی را کم می‌دانیم. و اگر چنین حمله‌ای صورت گیرد، بدون شک پاسخ کوبنده‌ای خواهیم داد.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پلتفرم «ایکس» نوشت: «تهدید علنی به بمباران از سوی رئیس یک کشور علیه ایران، نقض آشکار اصول صلح و امنیت بین‌المللی است. خشونت خشونت می‌آورد، صلح صلح می‌آورد. توپ در زمین آمریکاست تا مسیر را تعیین کند... و مسئولیت عواقبش را بپذیرد.»

رهبر جمهورى اسلامى ايران، علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز عید فطر در تهران (رسانه ریاست جمهوری ایران)

در فضای رسانه‌ای نیز، روزنامه «تهران تایمز» نزدیک به دفتر خامنه‌ای ـ بدون ذکر منبع ـ گزارش داد که ایران «موشک‌هایی آماده کرده که می‌توانند اهداف آمریکایی را هدف قرار دهند». این گزارش هم‌زمان با استقرار بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپیریت» آمریکا در جزیره دیه‌گو گارسیا منتشر شد؛ جزیره‌ای که در برد حملات به ایران و همچنین حوثی‌های مورد حمایت تهران در یمن قرار دارد؛ نیروهایی که آمریکا از ۱۵ مارس حملات خود به آن‌ها را افزایش داده است.

چرا برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی غرب است؟

با اینکه تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده، اما اظهارات برخی مقام‌ها حاکی از آن است که ممکن است ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

ایران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است؛ درصدی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، که هیچ کشور فاقد برنامه تسلیحات هسته‌ای، به آن دست نمی‌زند.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ایران مجاز بود اورانیوم را تا سقف ۳.۶۷ درصد و با ذخیره‌ای حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم غنی‌سازی کند. اما آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران اکنون حدود ۸۲۹۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بخشی از آن تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی شده است.

نهادهای اطلاعاتی آمریکا برآورد می‌کنند که ایران هنوز ساخت سلاح هسته‌ای را آغاز نکرده، اما فعالیت‌هایی انجام داده که اگر تصمیم به ساخت سلاح بگیرد، مقدمات آن فراهم باشد.

در یک مصاحبه تلویزیونی، علی لاریجانی، مشاور رهبر ایران گفت: ایران توانایی ساخت بمب هسته‌ای را دارد، اما به‌دنبال آن نیست و با بازرسی‌های بین‌المللی مخالفتی ندارد. اما هشدار داد که اگر ایران مورد حمله آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد، شاید چاره‌ای جز رفتن به‌سوی سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

ریشه‌های تنش در روابط دو کشور چیست؟

در دوران حکومت شاه، محمدرضا پهلوی، ایران متحد راهبردی ایالات متحده بود. شاه سلاح‌های آمریکایی می‌خرید و به سازمان سیا اجازه داده بود ایستگاه‌های شنود مخفی برای جاسوسی از اتحاد شوروی برپا کند. در سال ۱۹۵۳، سازمان سیا در کودتایی نقش داشت که به برکناری نخست‌وزیر منتخب و تحکیم قدرت شاه انجامید.

اما در ژانویه ۱۹۷۹، شاه در پی اعتراضات گسترده مردمی از کشور گریخت و انقلاب اسلامی به رهبری روح‌الله خمینی، نظامی دینی در ایران برقرار کرد.

در نوامبر همان سال، دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و دیپلمات‌ها را ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور انجامید.

در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، بحران میان ایران و آمریکا تشدید شد، به‌ویژه در جریان «جنگ نفت‌کش‌ها» که در آن نیروی دریایی آمریکا اهداف ایرانی را بمباران کرد و به اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایرانی را با ۲۹۰ سرنشین سرنگون ساخت.

از آن زمان، روابط ایران و آمریکا میان دشمنی شدید و فرصت‌های دیپلماتیک نادر در نوسان بوده است؛ مهم‌ترین نقطه امید، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود. اما خروج یک‌جانبه ترامپ از آن توافق، موج جدیدی از تنش‌ها را آغاز کرد که همچنان منطقه را درگیر کرده است.

در آوریل ۲۰۱۹، ترامپ دستور داد نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار دهند. در پی آن، تنش‌ها در خلیج افزایش یافت.

بنر ضد آمریکایی در یکی از خیابان‌های تهران، ۸ آوریل ۲۰۲۵ (رویترز)

در ۳ ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را صادر کرد. خودرو حامل او و همراهانش در بغداد هدف حمله موشکی آمریکا قرار گرفت.

در پاسخ، سپاه پاسداران حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد انجام داد که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود و منجر به زخمی شدن شماری از نظامیان شد.