آمریکا: چشم‌انداز احیای برجام در بهترین حالت «ضعیف» است

AFP
AFP
TT

آمریکا: چشم‌انداز احیای برجام در بهترین حالت «ضعیف» است

AFP
AFP

راب مالی نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران، امروز چهارشنبه گفت که شانس احیای توافق هسته ای ۲۰۱۵ در بهترین حالت بسیار اندک است و واشینگتن آماده است تحریم‌ها علیه تهران را تشدید کند و در صورت عدم حفظ توافق به «هر گونه تشدید تنش‌های ایران» با اسرائیل و سایر متحدانش پاسخ دهد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، مالی در اظهارات خود در کمیته روابط خارجی سنا با اشاره به مذاکرات غیرمستقیم آمریکا و ایران در وین که در ماه مارس متوقف شد، گفت: «ما توافقی (با ایران) نداریم… و دورنمای توافق در بهترین حالت ضعیف است».
اظهارات مالی مورد انتقاد سناتورهای ارشد دموکرات و جمهوری‌خواه قرار گرفت؛ آنها نسبت به بازگشت به توافق ابراز تردید کردند و از اینکه در صورت شکست مذاکرات، «طرح جایگزین» رئیس‌جمهور دموکرات جو بایدن را متوجه نمی‌شوند، ابراز ناامیدی عمیق کردند.
بر اساس توافقی که ایران و شش قدرت بزرگ در سال ۲۰۱۵ امضا کردند، تهران برنامه هسته‌ای خود را محدود کرد و در ازای کاهش تحریم‌های اقتصادی، دستیابی به بمب هسته‌ای را برایش دشوار کرد. تهران همیشه گفته‌است که برنامه اش فقط برای اهداف صلح آمیز است.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق جمهوری‌خواه در سال ۲۰۱۸ از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدید ایالات متحده را مجدداً اعمال کرد که باعث شد ایران یک سال بعد شروع به نقض محدودیت‌های هسته ای کند.
جو بایدن رئیس‌جمهور دموکرات، به دنبال احیای این توافق بوده‌است، اما مشخص نیست که آیا مذاکرات غیرمستقیم در وین ممکن است از سر گرفته شود یا خیر.
علیرغم اظهارات قبلی ایالات متحده مبنی بر پایان یافتن زمان احیای توافق، مالی گفت که واشینگتن به تلاش برای احیای توافق ادامه خواهد داد تا زمانی که ببیند منافع بازگشت به توافق در جلوگیری از اشاعه هسته‌ای بیشتر از رفع تحریم‌ها علیه ایران است.
در حالی که او گفت که «همه گزینه‌ها روی میز است» که نشان دهنده احتمال اقدام نظامی است، مالی به صراحت اعلام کرد که حمله به برنامه هسته ای ایران تنها باعث کاهش سرعت آن می‌شود، نه اینکه آن را متوقف کند.
وی با بیان اینکه تا کنون بهترین گزینه، گزینه دیپلماتیک است، گفت: «گزینه نظامی نمی‌تواند این موضوع را حل کند. می‌تواند آن را به عقب برگرداند… تنها راه حل واقعی در اینجا راه حل دیپلماتیک است».
باب منندز رئیس کمیته روابط خارجی سنا، نماینده دموکرات که با توافق اولیه مخالف بود، گفت که نمی‌داند چرا دولت بایدن به مذاکره ادامه می‌دهد و در صورت شکست مذاکرات چه خواهد کرد. وی افزود: «چرا هنوز درها را باز نگه می‌داریم؟ طرح جایگزین شما چیست؟»
مالی گفت که ایالات متحده با اسرائیل و شرکای اروپایی در تلاش برای بازدارندگی و پاسخ به هرگونه اقدام ایران از جمله حملات به شرکای ایالات متحده و همچنین برنامه موشک‌های بالستیک و هواپیماهای بدون سرنشین است.
او از گفتن اینکه آیا ایالات متحده ممکن است از مقصر دانستن ایران در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ژوئن حمایت کند یا نه، خودداری کرد.
او همچنین گفت که اطمینان دارد که نتیجه مذاکرات هسته‌ای هر چه که باشد، متحدان اروپایی «چه در مورد اجرای تحریم‌ها، چه اقدام در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با هماهنگی واشینگتن از نظر تقویت شرکای خود در خلیج برای مقابله با ایران عمل خواهند کرد».



احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)
TT

احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)

یک دیپلمات ارشد اروپایی بر این باور است که دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به دنبال مذاکره مستقیم و محرمانه با ایران درباره برنامه هسته‌ای این کشور است و احتمالاً پیش از اکتبر ۲۰۲۵ به یک توافق جدید دست خواهد یافت.

این دیپلمات که از مذاکرات هسته‌ای پیشین با ایران آگاهی گسترده‌ای دارد، در گفت‌وگو با روزنامه «الشرق الاوسط» اظهار کرد که ماه‌های آینده نقش تعیین‌کننده‌ای در دستیابی به توافقی جدید با تهران خواهد داشت؛ توافقی که جایگزین توافق کنونی می‌شود، توافقی که دولت اول ترامپ از آن خارج شد و اعتبار آن در اکتبر آینده به پایان می‌رسد.

وی تأکید کرد که واشنگتن احتمالاً مذاکرات را با ایران «به‌صورت محرمانه و در مکانی غیر از مکان‌های معمول» که میزبان مذاکرات مشابهی در گذشته بودند، انجام خواهد داد.

در گذشته، واشنگتن و تهران مذاکرات مستقیمی را پیش از توافق هسته‌ای سال ۲۰۰۵ در مسقط، پایتخت عمان، برگزار کردند. همچنین، پس از شکست مذاکرات وین، دور جدیدی از گفتگوها در دوحه انجام شد، جایی که اتحادیه اروپا نقش میانجی را بر عهده داشت.

دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، مذاکرات هسته‌ای را با ایران در قالب گروه ۱+۵ از سر گرفت تا این توافق را به‌طور کامل احیا کند.

در تابستان ۲۰۲۳، مذاکره‌کنندگان اروپایی پیش‌نویس یک توافق را به ایران ارائه دادند، آن‌هم پس از بیش از هفت دور مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده که در وین برگزار شد و در آن، سه کشور اروپایی (فرانسه، بریتانیا و آلمان) به همراه روسیه و چین حضور داشتند. اما ایران در آخرین لحظات از امضای توافق خودداری کرد و خواستار امتیازات بیشتری از دولت بایدن شد، امری که واشنگتن نپذیرفت.

ایران «ضعیف‌تر از گذشته» است

این دیپلمات اروپایی که در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ با «الشرق الاوسط» گفت‌وگو کرد، معتقد است که هر توافقی که اکنون میان واشنگتن و تهران حاصل شود، «بهتر از توافقی نخواهد بود که ایران دو سال پیش رد کرد».

با این حال، وی خوش‌بین است که توافقی تا پیش از اکتبر حاصل شود و افزود: «ایران در حال حاضر در موقعیتی ضعیف‌تر از گذشته قرار دارد» زیرا نفوذ نیروهای نیابتی آن در منطقه به شکلی بی‌سابقه تضعیف شده است.

وی تأکید کرد که «این موضوع به این معناست که هر توافق هسته‌ای جدیدی گسترده‌تر خواهد بود و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را نیز شامل خواهد شد»؛ مسئله‌ای که تا پیش از این حتی تصور آن نیز ممکن نبود.

برخی کشورهای منطقه‌ای همواره خواستار توافقی گسترده‌تر با ایران بوده‌اند که علاوه بر برنامه هسته‌ای، مداخله‌های منطقه‌ای تهران را نیز محدود کند، اما ایران تاکنون این درخواست را رد کرده است.

ترامپ پیشتر با صدور یک فرمان اجرایی، تحریم‌های ایران را تشدید کرد، اما همزمان اعلام نمود که دولت او «به دنبال مذاکره و دستیابی به توافقی جدید با تهران است».

این دیپلمات اروپایی اظهار کرد که تلاش‌های ترامپ در این زمینه «جدی» است، زیرا او «می‌خواهد نام خود را در تاریخ به‌عنوان یک توافق‌ساز ثبت کند».

بااین‌حال، وی به یک مانع کلیدی اشاره کرد که هنوز پابرجاست: «عدم وجود یک مذاکره‌کننده از سوی آمریکا». وی توضیح داد که دولت جدید ایالات متحده هنوز جانشینی برای رابرت مالی، نماینده ویژه سابق در امور ایران، تعیین نکرده است.

رابرت مالی به دلیل «انتقال اطلاعات محرمانه به طرف ایرانی در جریان مذاکرات غیرمستقیم در وین» از سمت خود تعلیق و مجوزهای امنیتی‌اش لغو شد.

این دیپلمات اظهار کرد که ایران در انتظار تعیین مذاکره‌کننده‌ای از سوی واشنگتن است و «بسیار مشتاق» مذاکره با ایالات متحده می‌باشد.

او حتی مدعی شد که «ایران حاضر است هر توافقی را بپذیرد تا تحریم‌ها علیه این کشور برداشته شود».

وی افزود که این بار «مشوق‌ها و تضمین‌های اقتصادی از سوی اروپا ارائه نخواهد شد»، زیرا اروپا پس از خروج ایالات متحده از توافق و کاهش سطح تجارت با ایران «دیگر مورد اعتماد تهران نیست».

مخاطرات عدم دستیابی به توافق

بااینکه این دیپلمات مطمئن نبود که توافقی تا پیش از اکتبر ۲۰۲۵ حاصل شود، اما گفت: «اگر دولتی در آمریکا قادر به دستیابی به توافقی هسته‌ای با ایران باشد، قطعاً دولت ترامپ خواهد بود» زیرا ایران اطمینان خواهد داشت که هیچ دولت آمریکایی دیگری پس از او، این توافق را لغو نخواهد کرد؛ همان‌طور که ترامپ توافق دوران اوباما را لغو کرد.

وی هشدار داد که اگر توافقی قبل از این تاریخ حاصل نشود، کشورهای اروپایی ممکن است مکانیسم «اسنپ‌بک» را فعال کنند، که منجر به بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران خواهد شد.

سه کشور اروپایی در آخرین نشست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار دادند که «همکاری ایران در پایین‌ترین سطح ممکن قرار دارد» و فعالیت‌های هسته‌ای این کشور «به‌طور مداوم در حال افزایش است» به‌گونه‌ای که دیگر نمی‌توان اطمینان داشت که این فعالیت‌ها صلح‌آمیز باقی مانده‌اند.

این دیپلمات اروپایی هشدار داد که در صورت عدم دستیابی به توافق با ایران تا پیش از اکتبر، «خاورمیانه با یک بحران واقعی مواجه خواهد شد» و این موضوع اسرائیل را به حمله نظامی علیه ایران سوق خواهد داد.