آمریکا: چشم‌انداز احیای برجام در بهترین حالت «ضعیف» است

AFP
AFP
TT

آمریکا: چشم‌انداز احیای برجام در بهترین حالت «ضعیف» است

AFP
AFP

راب مالی نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران، امروز چهارشنبه گفت که شانس احیای توافق هسته ای ۲۰۱۵ در بهترین حالت بسیار اندک است و واشینگتن آماده است تحریم‌ها علیه تهران را تشدید کند و در صورت عدم حفظ توافق به «هر گونه تشدید تنش‌های ایران» با اسرائیل و سایر متحدانش پاسخ دهد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، مالی در اظهارات خود در کمیته روابط خارجی سنا با اشاره به مذاکرات غیرمستقیم آمریکا و ایران در وین که در ماه مارس متوقف شد، گفت: «ما توافقی (با ایران) نداریم… و دورنمای توافق در بهترین حالت ضعیف است».
اظهارات مالی مورد انتقاد سناتورهای ارشد دموکرات و جمهوری‌خواه قرار گرفت؛ آنها نسبت به بازگشت به توافق ابراز تردید کردند و از اینکه در صورت شکست مذاکرات، «طرح جایگزین» رئیس‌جمهور دموکرات جو بایدن را متوجه نمی‌شوند، ابراز ناامیدی عمیق کردند.
بر اساس توافقی که ایران و شش قدرت بزرگ در سال ۲۰۱۵ امضا کردند، تهران برنامه هسته‌ای خود را محدود کرد و در ازای کاهش تحریم‌های اقتصادی، دستیابی به بمب هسته‌ای را برایش دشوار کرد. تهران همیشه گفته‌است که برنامه اش فقط برای اهداف صلح آمیز است.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق جمهوری‌خواه در سال ۲۰۱۸ از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدید ایالات متحده را مجدداً اعمال کرد که باعث شد ایران یک سال بعد شروع به نقض محدودیت‌های هسته ای کند.
جو بایدن رئیس‌جمهور دموکرات، به دنبال احیای این توافق بوده‌است، اما مشخص نیست که آیا مذاکرات غیرمستقیم در وین ممکن است از سر گرفته شود یا خیر.
علیرغم اظهارات قبلی ایالات متحده مبنی بر پایان یافتن زمان احیای توافق، مالی گفت که واشینگتن به تلاش برای احیای توافق ادامه خواهد داد تا زمانی که ببیند منافع بازگشت به توافق در جلوگیری از اشاعه هسته‌ای بیشتر از رفع تحریم‌ها علیه ایران است.
در حالی که او گفت که «همه گزینه‌ها روی میز است» که نشان دهنده احتمال اقدام نظامی است، مالی به صراحت اعلام کرد که حمله به برنامه هسته ای ایران تنها باعث کاهش سرعت آن می‌شود، نه اینکه آن را متوقف کند.
وی با بیان اینکه تا کنون بهترین گزینه، گزینه دیپلماتیک است، گفت: «گزینه نظامی نمی‌تواند این موضوع را حل کند. می‌تواند آن را به عقب برگرداند… تنها راه حل واقعی در اینجا راه حل دیپلماتیک است».
باب منندز رئیس کمیته روابط خارجی سنا، نماینده دموکرات که با توافق اولیه مخالف بود، گفت که نمی‌داند چرا دولت بایدن به مذاکره ادامه می‌دهد و در صورت شکست مذاکرات چه خواهد کرد. وی افزود: «چرا هنوز درها را باز نگه می‌داریم؟ طرح جایگزین شما چیست؟»
مالی گفت که ایالات متحده با اسرائیل و شرکای اروپایی در تلاش برای بازدارندگی و پاسخ به هرگونه اقدام ایران از جمله حملات به شرکای ایالات متحده و همچنین برنامه موشک‌های بالستیک و هواپیماهای بدون سرنشین است.
او از گفتن اینکه آیا ایالات متحده ممکن است از مقصر دانستن ایران در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ژوئن حمایت کند یا نه، خودداری کرد.
او همچنین گفت که اطمینان دارد که نتیجه مذاکرات هسته‌ای هر چه که باشد، متحدان اروپایی «چه در مورد اجرای تحریم‌ها، چه اقدام در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با هماهنگی واشینگتن از نظر تقویت شرکای خود در خلیج برای مقابله با ایران عمل خواهند کرد».



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»