قدرت‌های غربی در آژانس اتمی فشار بر تهران را افزایش می‌دهند

عکسی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از آغاز نشست فصلی شورای حکام روز دوشنبه منتشر کرد
عکسی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از آغاز نشست فصلی شورای حکام روز دوشنبه منتشر کرد
TT

قدرت‌های غربی در آژانس اتمی فشار بر تهران را افزایش می‌دهند

عکسی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از آغاز نشست فصلی شورای حکام روز دوشنبه منتشر کرد
عکسی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از آغاز نشست فصلی شورای حکام روز دوشنبه منتشر کرد

دیپلمات‌ها روز سه‌شنبه گفتند که قدرت‌های غربی دیگر کشورهای عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سازمان ملل را تحت فشار قرار می‌دهند تا به‌طور مشترک بر ایران فشار بیاورند تا این کشور را وادار به پاسخ دادن به آژانس کنند که مدت‌هاست به دنبال یافتن آثار اورانیوم در سه سایت اعلام نشده‌است.
شورای حکام ۳۵ کشوری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آخرین نشست سه‌ماهه خود در ژوئن، قطعنامه‌ای را تصویب کرد که در آن «نگرانی عمیق» خود را از عدم توضیح دربارهٔ وجود آثار اورانیوم به دلیل همکاری ناکافی ایران ابراز کرد.
او از تهران خواست تا «بدون تأخیر» با آژانس تعامل کند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مستقر در وین می‌گوید از آن زمان تاکنون هیچ پیشرفت یا اقدامی از سوی ایران صورت نگرفته‌است.
به جای تصویب قطعنامه جدید در نشست این هفته شورای حکام، چهار کشور پشت قطعنامه ژوئن - ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و آلمان - بیانیه مشترکی را تهیه و مجدداً حمایت خود را از آن قطعنامه اعلام کردند، به این امید که بسیاری از کشورهای دیگر آن را امضا کنند.
در متن جدید با اشاره به تحقیقات انجام شده توسط آژانس در طول سال‌ها آمده‌است: «ما از ایران می‌خواهیم که فوراً برای انجام تعهدات قانونی خود اقدام کند و بدون تأخیر، پیشنهاد مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) را برای افزایش مشارکت برای شفاف‌سازی و حل و فصل همه مسائل پادمان باقی‌مانده بپذیرد».
متنی که توسط شورای حکام اتخاذ شده‌است، به اندازه هر تصمیم رسمی که بالاترین نهاد سیاست گذار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اتخاذ می‌کند، مهم است و بیش از یک بار در سال تشکیل جلسه می‌دهد.
این بیانیه که از سوی گروهی از کشورها اما بدون ارائه یا صدور تصمیمی صادر می‌شود، بر اساس تفسیر رویترز «صرفاً اظهار نظر می‌کند».
قدرت‌های غربی می‌گویند که موضوع غیرقابل توضیح ذرات اورانیوم به مانعی در مذاکرات گسترده‌تر برای احیای توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ ایران با قدرت‌های جهانی تبدیل شده‌است، به طوری که تهران اکنون به دنبال بستن تحقیقات آژانس به عنوان بخشی از این مذاکرات است.
سه قدرت اروپایی در بیان ناامیدی خود روز شنبه گفتند که این امر مذاکره برای احیای پیمان محدودکننده فعالیت‌های هسته‌ای ایران در ازای رهایی از تحریم‌های غرب را به مخاطره انداخته‌است.
یک منبع دیپلماتیک فرانسوی گفت که پاریس در حال رایزنی با شرکای خود برای بحث در مورد چگونگی مقابله با بن‌بست فعلی و آماده شدن برای نشست بعدی شورای حکام آژانس در ماه نوامبر است.
این دیپلمات با بیان اینکه قدرت‌های غربی هنوز از دستیابی به راه حل دیپلماتیک دست برنداشته اند، گفت: در حال حاضر هیچ مذاکره فعالی وجود ندارد.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه پیش‌بینی کرد شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه جدیدی علیه تهران صادر نخواهد کرد.
وی گفت: «طبق اطلاعات ما هیچ پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران ارائه نشده‌است». اما او هشدار داد که «هرگونه تکرار یک گام غیرسازنده، مانند آنچه قبلاً توسط آژانس در ژوئن انجام شد، عواقب غیرسازنده ای خواهد داشت».
روزنامه «ایران» ارگان دولت، صدور قطعنامه شورای حکام انرژی اتمی برای ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت را رد کرده بود.
این روزنامه در شماره روز یکشنبه خود با عنوان «سناریوهای خوش‌بینانه و بدبینانه» پس از بیانیه اروپا گفت: محتمل‌ترین احتمال این است که یک قطعنامه هشدار دهنده صادر شود که از ایران بخواهد با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند.
این روزنامه افزود: ما شاهد سناریوی بدبینانه ای نخواهیم بود که در آن غربی‌ها از توافق دست بکشند.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا در سال ۲۰۱۸ از این توافق خارج شد و تحریم‌های ایالات متحده را مجدداً علیه ایران اعمال کرد و این امر باعث شد ایران شروع به نقض محدودیت‌های هسته‌ای مندرج در توافق کند و نگرانی‌های آمریکا، کشورهای عربی و اسرائیل مبنی بر تلاش برای تولید بمب اتمی را زنده کند.



رایزنی‌های سیاسی میان مصر و ایران برای توسعه روابط دوجانبه

کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
TT

رایزنی‌های سیاسی میان مصر و ایران برای توسعه روابط دوجانبه

کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)

مصر و ایران توافق کردند مسیر بررسی و شناسایی ظرفیت‌های روابط دوجانبه را ادامه دهند.
وزیر خارجه و مهاجرت مصر، بدر عبدالعاطی، در یک نشست خبری مشترک با همتای ایرانی‌اش، عباس عراقچی، در قاهره در روز دوشنبه اعلام کرد: «مسیر جدیدی برای مشورت‌های سیاسی بین دو کشور آغاز شده که در سطحی پایین‌تر از وزیران خارجه برگزار خواهد شد و ابعاد مختلف روابط دوجانبه را بررسی خواهد کرد.»

عباس عراقچی روز دوشنبه به قاهره سفر کرد و با رئیس‌جمهور مصر، عبدالفتاح السیسی، دیدار داشت. همچنین دو نشست، یکی دوجانبه و دیگری گسترده‌تر، با وزیر خارجه مصر، بدر عبدالعاطی برگزار کرد. این دیدارها به‌عنوان نشانه‌ای از حرکت روابط دو کشور به‌سوی گام‌های نزدیک‌تر تلقی شد.

بر اساس بیانیه رسمی دفتر ریاست‌جمهوری مصر، السیسی و عراقچی «بر اهمیت ادامه مسیر فعلی برای بررسی چشم‌اندازهای توسعه مشترک روابط بین دو کشور تأکید کردند.»

وزیر خارجه مصر در این نشست خبری گفت که گفتگوها «بر لزوم گسترش روابط دوجانبه تمرکز داشت، با در نظر گرفتن نگرانی‌های هر دو طرف»، و تأکید کرد که «تمایل متقابل برای توسعه روابط وجود دارد.» او افزود که دیدارهای متقابل دو طرف «نشان‌دهنده تحول مثبتی در روابط دوجانبه است.»

از سوی دیگر، عباس عراقچی در این نشست خبری گفت: «این چهارمین دیدار من با رئیس‌جمهور السیسی است و بیش از ۱۰ دیدار نیز با وزیر خارجه مصر داشته‌ام. این نشان می‌دهد که کشورم چقدر به گسترش روابط با مصر اهمیت می‌دهد.»

او اضافه کرد: «اراده‌ای برای توسعه روابط و گسترش همکاری‌ها در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و دیگر زمینه‌ها وجود دارد.» عراقچی ادامه داد: «ما اراده‌ای داریم برای تقویت روابط و رفع موانع آن. مسیر اکنون بیش از هر زمان دیگری برای توسعه روابط باز است.»

وی همچنین به «ادامه گفت‌وگوهای سیاسی و توافق بر افزایش مبادلات تجاری و همکاری در چارچوب سازمان‌های بین‌المللی، به‌ویژه در موضوعات منطقه‌ای» اشاره کرد و گفت: «سطح اعتماد بین قاهره و تهران هیچ‌گاه تا این حد بالا نبوده است.»

ایران و مصر در سال ۱۹۷۹ روابط دیپلماتیک خود را قطع کردند و پس از ۱۱ سال، تنها در سطح کاردار روابط را از سر گرفتند. در دو سال گذشته، چندین دیدار میان وزیران دو کشور برای بررسی امکان توسعه روابط انجام شد. در مه ۲۰۲۳، دولت ایران به وزارت خارجه دستور داد تا گام‌هایی برای تقویت روابط با مصر بردارد.

افزون بر دیدارهای وزرای خارجه، دیدار میان السیسی و رئیس‌جمهور فقید ایران، ابراهیم رئیسی، در نوامبر ۲۰۲۴ در ریاض نیز از جمله نقاط عطف در این مسیر بود.

هدی رؤوف، استاد علوم سیاسی و رئیس بخش مطالعات ایران در مرکز مطالعات استراتژیک مصر، به روزنامه «الشرق الاوسط» گفت: «سفر عراقچی به قاهره با هدف تداوم گفت‌وگوها و بررسی امکان نزدیکی بیشتر میان دو کشور انجام شده، به‌ویژه در شرایطی که ایران در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای بهبود روابط انجام داده و مصر نیز با احتیاط به این موضوع نگاه کرده است.»

او افزود: «این سفر حاکی از تحول مثبت در روابط و نشانگر گام‌هایی عملی در جهت نزدیکی بیشتر دو کشور در آینده است، به‌ویژه در زمینه گردشگری و تجارت، و نیز همکاری در پرونده‌های منطقه‌ای، به‌ویژه جنگ غزه و امنیت دریای سرخ.»

در دیدار میان السیسی و عراقچی، تحولات شتاب‌زده منطقه بررسی شد. رئیس‌جمهور مصر بر موضع کشورش مبنی بر رد گسترش دایره درگیری تأکید کرد و هشدار داد که «تشدید بحران ممکن است به جنگی فراگیر در سطح منطقه بینجامد که پیامدهای خطرناکی برای امنیت و منابع کشورهای منطقه خواهد داشت.» او همچنین بر اهمیت مذاکرات جاری بین ایران و آمریکا تأکید کرد.

السیسی همچنین خواستار «توقف فوری درگیری‌ها در نوار غزه و ارسال کمک‌های انسانی» شد و تأکید کرد که «بازگشت وضعیت عادی در تنگه باب‌المندب و دریای سرخ ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.»

عبدالعاطی و عراقچی در مشورت‌های سیاسی خود، علاوه بر روابط دوجانبه، به وضعیت در غزه، سوریه، لبنان، امنیت دریایی در دریای سرخ و مذاکرات ایران و آمریکا پرداختند.

وزیر خارجه مصر بر لزوم «حفظ آزادی کشتیرانی در دریای سرخ و بازگرداندن آرامش به منطقه» تأکید کرد و گفت: «مصر بیشترین آسیب را از تنش‌های نظامی منطقه دیده است.» او همچنین از توافق اخیر یمن و آمریکا و تأثیر مثبت احتمالی آن بر امنیت دریایی و تجارت جهانی استقبال کرد.

عراقچی نیز گفت: «مذاکرات درباره یمن و دریای سرخ به‌طور جزئی بررسی شد» و تأکید کرد که «حوثی‌ها همانند حماس و حزب‌الله گروه‌هایی مستقل هستند که تصمیمات خود را مستقل از تهران می‌گیرند.» او افزود: «حملات حوثی‌ها علیه اسرائیل و در حمایت از فلسطین است.»

از نوامبر ۲۰۲۳، حوثی‌ها در حمایت از غزه، به کشتی‌ها در دریای سرخ حمله کرده‌اند. این حملات موجب اختلال در تجارت جهانی و کاهش شدید درآمدهای کانال سوئز شده است.

عبدالعاطی همچنین گزارش همتای ایرانی‌اش درباره نتایج پنج دور مذاکرات میان ایران و آمریکا بر سر برنامه هسته‌ای ایران را شنید و ابراز امیدواری کرد که این گفت‌وگوها به موفقیت برسد و «راه‌حلی مسالمت‌آمیز، جامع و پایدار برای کاهش تنش‌ها و برقراری آرامش در منطقه حاصل شود.»

او تأکید کرد که مصر مصمم است از هرگونه تنش و آشوب بیشتر در منطقه جلوگیری کند، چراکه این منطقه هم‌اکنون نیز با بحران‌های بزرگی دست‌وپنجه نرم می‌کند. عبدالعاطی گفت که قاهره کاملاً از مذاکرات برای کاهش تنش حمایت می‌کند و این مذاکرات را «فرصتی مناسب برای جلوگیری از تشدید بحران» دانست و از نقش مثبت عمان در این زمینه تمجید کرد.

او افزود: «در صورت وقوع درگیری نظامی، همه بازنده‌اند. این گزینه‌ای عاقلانه نیست. مصر همواره تأکید کرده که راه‌حل‌ها باید سیاسی باشد و نگرانی‌های همه طرف‌ها را در نظر بگیرد.»