چگونه «وحدت جبهه‌ها» به خواسته‌ای اسرائیلی تبدیل شد؟

موساد از «سازمان اطلاعات آمریکا» خواستار «معامله‌ای برای تمام جبهه‌ها» شده است



سیستم دفاع هوایی اسرائیل، موشک‌های ایرانی را در اوایل اکتبر در آسمان عسقلان رهگیری کردند (رویترز)
سیستم دفاع هوایی اسرائیل، موشک‌های ایرانی را در اوایل اکتبر در آسمان عسقلان رهگیری کردند (رویترز)
TT

چگونه «وحدت جبهه‌ها» به خواسته‌ای اسرائیلی تبدیل شد؟



سیستم دفاع هوایی اسرائیل، موشک‌های ایرانی را در اوایل اکتبر در آسمان عسقلان رهگیری کردند (رویترز)
سیستم دفاع هوایی اسرائیل، موشک‌های ایرانی را در اوایل اکتبر در آسمان عسقلان رهگیری کردند (رویترز)

پس از آنکه اسرائیل با ایده «وحدت جبهه‌ها» که به معنای حمله هماهنگ به اسرائیل از غزه، لبنان و سایر مناطق است، مبارزه می‌کرد و آن را «توطئه‌ای ایرانی» می‌دانست، رئیس سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل، موساد، داوید برنیع، همتای خود، رئیس سازمان اطلاعات آمریکا، ویلیام برنز، را با درخواست اتصال مذاکرات با «حزب‌الله» و «حماس» برای دستیابی به یک توافق جامع برای آتش‌بس در هر دو جبهه و شاید حتی در جبهه ایران شگفت‌زده کرد.
اسرائیل همواره جنگ‌های هم‌زمان یا ایذ‌ایی را که «حزب‌الله» به بهانه «حمایت از غزه» آغاز کرده است، در راستای برنامه‌های یحیی السنوار، رئیس دفتر سیاسی «حماس» می‌دید.
به دلیل اصرار «حزب‌الله» بر اتصال این دو مسیر، این حزب پیشنهاد آتش‌بس لبنانی-اسرائیلی فرستاده ویژه آمریکا به لبنان، آموس هوکستین، را رد کرد و بر هم‌زمانی آتش‌بس در غزه نیز پافشاری کرد.
به گفته یک مقام عالی‌رتبه اسرائیلی در تل‌آویو که با «کانال ۱۲» صحبت کرده است، برنیع در نظر دارد از دستاوردهای اسرائیل در مقابله با «حزب‌الله» برای تحمیل یک توافق تبادل اسرا به رهبری «حماس» در نوار غزه بهره‌برداری کند.

اتصال جبهه‌ها

بر اساس گزارش این مقام، این رویکرد پس از آن مطرح شد که اسرائیل در طول سال گذشته تلاش کرده بود جبهه‌ها را از هم جدا کند و به دنبال دستیابی به توافقی در لبنان جدا از غزه بود. اما اکنون، برنیع به دنبال اتصال جبهه‌ها، از طریق شرط اسرائیل برای دستیابی به توافق تبادل اسرا و موافقت با آتش‌بس در لبنان و در چارچوب مقابله با ایران است.
بر اساس گزارش رسانه‌های عبری، در تماس تلفنی برنیع با برنز، مدیر موساد پیشنهاد داد که نباید بدون اتمام یک معامله تبادل اسرا با «حماس» و اعمال فشار بر ایران و «حزب‌الله» برای فشار به السنوار، تنش در لبنان یا مواجهه با ایران پایان یابد.
به گفته این منبع، برنیع گفته است که «نباید تنش در لبنان پایان یابد یا مقابله با ایران به نتیجه برسد، بلکه باید از آن‌ها برای فشار به السنوار بهره‌برداری کرد.»

یحیی السنوار، رهبر «حماس» در غزه در سال ۲۰۲۲ (AFP)

برنیع به دنبال اجرای پیشنهاد معامله تبادل اسرا است که پیش‌تر به آن دست یافته شده بود. با این حال، او همچنین به دنبال بررسی امکان دستیابی به یک معامله جامع برای آزادسازی تمامی اسرا در غزه در یک مرحله و پایان آتش‌بس، به جای توافق مرحله‌ای که تاکنون مطرح بوده است.

احیای معامله اسرا

گزارش‌های اسرائیلی به «بدبینی» مقامات امنیتی اسرائیل در خصوص امکان دستیابی به یک معامله تبادل اسرا با «حماس» در آینده نزدیک طبق شرایطی که دولت بنیامین نتانیاهو تعیین کرده است، اشاره کرده‌اند.
به همین دلیل، نهادهای امنیتی تل‌آویو که از ده ماه پیش طرفدار انعقاد معامله هستند و نتانیاهو را به دلایل حزبی و شخصی متهم به ممانعت از آن می‌کنند، به این حیلۀ «وحدت جبهه‌ها» متوسل می‌شوند تا به نتانیاهو کمک کنند موضع خود را تغییر داده و به خواست اکثریت اسرائیلی‌ها برای ترجیح معامله پاسخ دهد.
برنیع رئیس تیم مذاکرات اسرائیل با «حماس» است و در کنار برنز برای پیشبرد این معامله فعالیت می‌کند. طبق گزارش‌ها، برنز از پیشنهاد برنیع شوکه شد، اما آن را پذیرفت و به سمت کاخ سفید پیش برد.

منشأ «وحدت جبهه‌ها» چیست؟

یادآور می‌شود که «وحدت جبهه‌ها» اصطلاحی است که برای اولین بار از سوی جنبش «جهاد اسلامی» در نوار غزه در ماه اکتبر سال ۲۰۲۲ استفاده شد، پس از آنکه اسرائیل او را با یک عملیات نظامی که فلسطینی‌ها آن را «شمشیر قدس» نامیدند، هدف قرار داد و تیسیر الجعبری، یکی از فرماندهان «جهاد اسلامی» را ترور کرد.

طرفداران جنبش «جهاد اسلامی» در غزه تصاویر فرماندهان خالد منصور (چپ) و تیسیر الجعبری (راست) را در سال ۲۰۲۲ بلند می‌کنند (AFP)

در آن زمان «حماس» از پیوستن به این نبرد خودداری کرد و اسرائیلی‌ها تصور کردند که این خودداری ناشی از بازدارندگی است، اما اکنون اسرائیل این ارزیابی را یک اشتباه استراتژیک می‌داند. در حقیقت، «حماس» اسرائیل را فریب می‌داد و در ذهن او این باور را ریشه‌دار می‌کرد که نمی‌خواهد با جنگ دیگری غزه را ویران کند.
اما در واقع، فلسطینی‌ها در همه جا، از جمله عرب‌های فلسطینی شهروند اسرائیل، با غزه همبستگی نشان دادند و علی خامنه‌ای، رهبر ایران، نیز به «وحدت جبهه‌ها» فراخواند و آن را «یک موفقیت استراتژیک تاریخی» دانست.
با آغاز حمله «حماس» به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، رهبران آنچه «محور مقاومت» نامیده می‌شود، دوباره از «وحدت جبهه‌ها» به عنوان یک هدف استراتژیک صحبت کردند.

اسرائیل آن را یک لعنت دانست و رهبران آن به عنوان یک «توطئه وجودی» از آن یاد کردند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، نیز ایران را به باز کردن هفت جبهه تهدید کرد.



آغاز کنفرانس بین‌المللی «راه‌حل دو دولت» با حمایت سعودی و فرانسه..ترمب: «مخالفتی ندارم»

تصویر: شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجه پادشاهی عربی سعودی، در مرکز عکس یادگاری شرکت‌کنندگان در کنفرانس «راه‌حل دو دولت» (Reuters)
تصویر: شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجه پادشاهی عربی سعودی، در مرکز عکس یادگاری شرکت‌کنندگان در کنفرانس «راه‌حل دو دولت» (Reuters)
TT

آغاز کنفرانس بین‌المللی «راه‌حل دو دولت» با حمایت سعودی و فرانسه..ترمب: «مخالفتی ندارم»

تصویر: شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجه پادشاهی عربی سعودی، در مرکز عکس یادگاری شرکت‌کنندگان در کنفرانس «راه‌حل دو دولت» (Reuters)
تصویر: شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجه پادشاهی عربی سعودی، در مرکز عکس یادگاری شرکت‌کنندگان در کنفرانس «راه‌حل دو دولت» (Reuters)

جامعه جهانی گامی بی‌سابقه برای تحقق راه‌حل «دو دولت» - فلسطین در کنار اسرائیل - برداشت؛ راه‌حلی که در هشت دهه گذشته، در میان جنگ‌ها و مصوبات بین‌المللی، فقط روی کاغذ باقی مانده بود و به فلسطینی‌ها امکان تعیین سرنوشت واقعی نداده بود.

روز دوشنبه، نشست بین‌المللی سطح بالا برای «حل مسالمت‌آمیز مسئله فلسطین و اجرای راه‌حل دو دولت» با حمایت پادشاهی عربی سعودی و مشارکت فرانسه در مقر سازمان ملل در نیویورک آغاز شد. ایالات متحده شرکت نکرد، اما مخالفتی جدی نیز نشان نداد.

ترمب: هر کس می‌خواهد، اقدام کند

رئیس‌جمهور فرانسه، امانوئل مکرون، در آستانه این نشست اعلام کرد قصد دارد فلسطین را به رسمیت بشناسد؛ حرکتی که ممکن است آغازگر موجی از شناسایی‌های بی‌سابقه از سوی کشورهای غربی و برخی دولت‌های آسیایی و آمریکایی باشد.

دونالد ترمب، رئیس‌جمهور آمریکا، در پاسخ به سؤالی درباره این شناسایی‌ها، گفت: «هر کس می‌خواهد، اقدام کند.» منبعی اروپایی به «الشرق الأوسط» گفت که این واکنش نشان می‌دهد واشنگتن تلاشی برای متوقف کردن این روند نمی‌کند؛ مسئله‌ای که نخست‌وزیر رژیم اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، با آن به‌شدت مخالف است.

تصویر: رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترمب، و نخست‌وزیر بریتانیا، کر استارمر، پیش از دیدارشان در اسکاتلند (EPA)

فرصتی بی‌سابقه

در آغاز نشست، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، از پادشاهی عربی سعودی و فرانسه بابت برگزاری این کنفرانس قدردانی کرد. او گفت: «نزاع اسرائیل و فلسطین، دهه‌هاست که دیپلماسی و قوانین بین‌المللی را به چالش کشیده است.»

او افزود: «ادامه این منازعه، راه‌حل دو دولت را از همیشه دورتر کرده است.»

گوترش همچنین حملات هفتم اکتبر گروه حماس و گروگان‌گیری‌ها را محکوم کرد، اما در ادامه گفت: «هیچ چیز هم تخریب غزه و گرسنه نگه‌داشتن مردم آن را توجیه نمی‌کند.»

دبیرکل سازمان ملل به افزایش شهرک‌سازی‌ها، خشونت شهرک‌نشینان و روند تدریجی الحاق کرانه باختری اشاره کرد و آن را غیرقانونی دانست. او گفت: «این روند، پایه‌های صلح را در خاورمیانه تضعیف می‌کند.»

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد (UN)

گوترش گفت: «این کنفرانس، فرصتی نادر است. باید نقطه عطفی برای پایان‌دادن به اشغال و ایجاد دو دولت مستقل، هم‌مرز، دموکراتیک، با حاکمیت کامل، به رسمیت شناخته‌شده از سوی جامعه جهانی و پایتخت مشترک در بیت‌المقدس باشد.»

فلسطین؛ گام اول صلح منطقه

شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجه پادشاهی عربی سعودی، در سخنانش گفت: «ما باور داریم راه‌حل دو دولت، کلید ثبات منطقه است.» او افزود: «برگزاری این کنفرانس در نیویورک، گامی مهم به سوی تحقق این راه‌حل است.»

او تأکید کرد: «صلح در منطقه از جایی آغاز می‌شود که ملت فلسطین به حقوق خود دست یابد.»

تصویر: وزیر خارجه پادشاهی عربی سعودی، فیصل بن فرحان، در کنفرانس راه‌حل دو دولت (AFP)

شاهزاده فیصل بن فرحان همچنین اعلام کرد که با همکاری فرانسه، مبلغ ۳۰۰ میلیون دلار از بانک جهانی به فلسطین منتقل شده است. او خواستار توقف فوری فاجعه انسانی در غزه شد.

فرانسه: نباید غیرنظامیان هدف باشند

ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، گفت: «هدف‌قراردادن غیرنظامیان در غزه قابل‌پذیرش نیست. این جنگ باید متوقف شود.»

او تأکید کرد: «باید تلاش کنیم تا راه‌حل دو دولت به واقعیت تبدیل شود. این راه، خواسته مشروع مردم فلسطین را محقق می‌کند و این کنفرانس باید نقطه آغاز اجرایی‌شدن آن باشد.»

او افزود: «ما روندی برگشت‌ناپذیر را برای دستیابی به راه‌حلی سیاسی در خاورمیانه آغاز کرده‌ایم. این روند بیش از هر زمان دیگری در خطر است و باید از سر گرفته شود.»

نقشه راه و زمان‌بندی اجرا

در مجموع، ۱۷ کشور و نمایندگانی از ریاست مشترک سعودی – فرانسوی در نشست‌های مختلف شرکت داشتند. دو سند اصلی قرار است در پایان نشست صادر شود. این اسناد به پایان دوره قیمومیت بریتانیا بر فلسطین و برنامه تقسیم سازمان ملل در سال ۱۹۴۷ اشاره دارند.

با اینکه رژیم اسرائیل ابتدا طرح تقسیم را پذیرفت، اما بعدها از آن عقب‌نشینی کرد. از آن زمان، این طرح عملی نشده باقی ماند. طرح دو دولت، که بر مرزهای پیش از جنگ ۱۹۶۷ استوار است، از دهه ۹۰ میلادی پایه گفت‌وگوهای صلح بوده است.

تصویر: تالار مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک (UN)

در این زمینه، پادشاهی عربی سعودی و فرانسه تلاش کردند نقشه راهی مشخص تدوین کنند که اولین گام آن پایان جنگ در غزه باشد. این نقشه راه شامل اقدامات مشخص و دارای زمان‌بندی است که همه طرف‌های ذی‌ربط باید برای اجرای راه‌حل دو دولت انجام دهند.

منال رضوان، دیپلمات سعودی، گفت: «کنفرانس باید بر پایه یک طرح سیاسی قابل اتکا و غیرقابل برگشت باشد که ریشه‌های بحران را حل کند و مسیر واقعی برای صلح، کرامت و امنیت متقابل فراهم آورد.»

وزیر خارجه فرانسه ژان نوئل بارو و همتای اسپانیایی‌اش خوسه مانوئل آلبارس در نیویورک (AFP)

با احتساب فرانسه، اکنون بیش از ۱۴۵ کشور عضو سازمان ملل، فلسطین را به رسمیت شناخته‌اند. انتظار می‌رود کشورهای دیگری هم از تصمیم فرانسه پیروی کنند.

پیش‌بینی می‌شود همزمان با نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل، این کنفرانس مقدمه‌ای برای برگزاری یک نشست سران در سپتامبر آینده در پاریس یا نیویورک باشد.