بغداد بی‌توجهی آمریکا را به تأیید ضمنی معامله ایران تعبیر کرد

واشنگتن: معافیت مارس ۲۰۲۳ به عراق اجازه می‌دهد از ایران برق بخرد و نه چیز دیگری

 (AP)
(AP)
TT

بغداد بی‌توجهی آمریکا را به تأیید ضمنی معامله ایران تعبیر کرد

 (AP)
(AP)

یک منبع سیاسی مطلع از رایزنی‌های عراق که قبل از توافق مبادله گاز ایران با نفت خام انجام شد فاش کرد که دولت محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، از محافل آمریکایی در کاخ سفید و وزارت امور خارجه جویای امکان انجام این نوع معاملات شد، اما تاکنون پاسخی دریافت نکرده‌است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، نخست‌وزیر عراق روز سه شنبه گذشته گفت که در طرح جدیدی، عراق در برابر دریافت گاز از ایران، به تهران نفت خواهد داد، تا بدین‌ترتیب، بغداد راه حلی برای بازپرداخت بدهی‌های خود بیابد.
نخست‌وزیر عراق گفته بود ایران به دلیل تأخیر بغداد در پرداخت پول، بیش از نیمی از صادرات گازش را به عراق کاهش داده‌است.
وی افزود تهران با ازسرگیری صادرات کامل گاز به عراق بعد از توافق تهاتر نفت در برابر گاز، موافقت کرد.
هنوز جزئیات این توافق تهاتر نفت در برابر گاز اعلام نشده‌است. عراق با واردات گاز از ایران، آن را به برق تبدیل می‌کند. عراق با کمبود شدید برق و مصرف بالای برق به دلیل گرمای هوا روبه رو است.
این منبع که در جلسات «حساس» ائتلاف «اداره دولتی» که به بحث در مورد مبادله کالا با تهران اختصاص داشت، گفت که احزاب سیاسی و دولتی «عدم واکنش آمریکا را لزوماً عدم اعتراض به توافق» تعبیر کردند.
این منبع که اکیداً خواست نامش فاش نشود، تأیید کرد که «دو حزب سیاسی در ائتلاف اداره دولتی یک ماه پیش به مبادله اعتراض کردند.
آنها به دولت اطلاع دادند که این نوع معامله چالشی جسورانه برای واشینگتن خواهد بود و ممکن است به قیمت تحریم‌های آمریکا برای بغداد تمام شود.
ائتلاف «اداره دولتی» که در اکتبر گذشته دولت فعلی را تشکیل داد، شامل چارچوب هماهنگی، دو حزب کرد و ائتلاف حاکمیت است که شامل نیروهای برجسته سنی است.
به احتمال زیاد، این مخالفت‌ها دولت عراق را بر آن داشت تا نامه‌های متعددی را به واشینگتن بفرستد که «آیا می‌توان این مبادله را انجام داد یا خیر؟».
برخی از نمایندگان پارلمان به الشرق الاوسط گفتند که اعضای چارچوب هماهنگی همچنان بر این باورند که دولت ایالات متحده «کما فی السابق، زمانی برای درگیرشدن با پرونده عراق ندارد و در آستانه نادیده گرفتن توافق مبادله ای با ایران است».
با این حال، این منبع به الشرق الاوسط مکانیسم مبادله ای را توضیح داد که دولت عراق برای فرار از خطرات ناشی از نقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران از طریق آنچه «توافق سه‌گانه» نامید، به دست آورد.
این منبع گفت: «لازم نیست نفت یا پول به ایران منتقل شود، ممکن است شخص ثالثی - یک نهاد یا یک کشور - وجود داشته باشد که کالاهایی را به ایران صادر کند که عراق هزینه نفت خام را پرداخت می‌کند.»
وی افزود: این سازوکار از سوی کارشناسان به دولت عراق پیشنهاد شده و به نظر می‌رسد تصویب شود.
با این حال، به نظر نمی‌رسد که مقامات عراقی کاملاً مطمئن باشند که عملیات اخیر با ایران بدون عواقب پیش خواهد رفت، به خصوص که دولت به دلیل کاهش شدید عرضه برق و کمبود گاز ایران تحت فشار شدیدی قرار دارد.
در این میان، سه مقام سابق آمریکا گفتند که تهاتر گاز عراق با نفت ایران که هفته گذشته توسط محمد السودانی، نخست‌وزیر عراق اعلام شده‌است، احتمالاً تحریم‌های واشینگتن را نقض می‌کند، مکر اینکه دولت بایدن برای آن یک معافیت صادر کند.
سه مقام سابق آمریکایی گفتند که مبادله کالا به کالا احتمالاً با تحریم‌های ایالات متحده مغایرت دارد.
ریچارد گلدبِرگ، کارشناس اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در این باره گفت: انجام این نوع معامله پایاپای با تهران بدون صدور معافیت از امنیت ملی ایالات متحده، نقض تحریم‌های ایران خواهد بود.
این مقام شورای امنیت ملی آمریکا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ در ادامه گفت که این کار برخلاف «قانون آزادی و مبارزه با گسترش سلاح‌های ایران» است که هرگونه معامله مرتبط با انرژی با ایران را ممنوع می‌کند.
یک مقام مسئول در وزارت خارجه آمریکا هم گفت که وزیر خارجه آمریکا در ۲۱ مارس ۲۰۲۳ معافیت ۱۲۰ روزه ای برای عراق برای پرداخت پول واردات تنها برق و نه واردات گاز صادر کرد.
این مقام مسئول که خواست نامش منتشر نشود ادامه داد: «معافیت ماه مارس ۲۰۲۳ وزیر خارجه آمریکا به عراق اجازه می‌دهد از ایران برق بخرد و نه چیز دیگری».
این مقام آمریکایی در ادامه گفت: حدس و گمان‌هایی وجود دارد که این معافیت که روز ۳۱ مارس اعلام شد، ممکن است اصلاح شود تا مبادله تهاتر نیز انجام شود.
هم‌اکنون گمانه زنی‌هایی منتشر می‌شود که آمریکا معافیت از تحریم برای تهاتر نفت عراق در برابر گاز ایران صادر خواهد کرد.
این مقام مسئول در دولت آمریکا از پاسخ به این موضوع خودداری کرد.
وی گفت: در موقعیتی نیستیم که بتوانیم دربارهٔ تصمیمات آینده در زمینه معافیت از تحریم‌ها صحبت کنیم. در حال حاضر واکنشی به گزارش مربوط به تهاتر عراق و ایران نداریم.
سفارت عراق در آمریکا هم به درخواست رویترز برای واکنش به این موضوع واکنشی نداشت.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.