آمریکا خیلی زود و حتما از سوریه خارج می شود؟

خروج از سوریه الان اقدامی تحت فشار ایران تعبیر می شود و به همین دلیل در برنامه کنونی آمریکا نیست

گشت خودروهای نظامی آمریکا چهارشنبه نزدیک قامشلی (فرانس پرس)
گشت خودروهای نظامی آمریکا چهارشنبه نزدیک قامشلی (فرانس پرس)
TT

آمریکا خیلی زود و حتما از سوریه خارج می شود؟

گشت خودروهای نظامی آمریکا چهارشنبه نزدیک قامشلی (فرانس پرس)
گشت خودروهای نظامی آمریکا چهارشنبه نزدیک قامشلی (فرانس پرس)

کاخ سفید گفت که خبر منتشر شده درباره قصد دولت پرزیدنت جو بایدن برای خروج نیروهای آمریکایی از سوریه بی پایه و اساس است اما تکذیب این خبر که در چندین رسانه منتشر شد باز جلوی گمانه زنی ها در این باره را نگرفت چون به قول معروف «هیچ دودی بی آتش نیست».
البته این اولین بار نیست که خبر خروج نظامیان آمریکا از سوریه منتشر و بعد تکذیب می شود و این بحث در ۵ سال گذشته مطرح بوده است. دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین آمریکا در سال ۲۰۱۹ در یک اقدام غیر منتظره اعلام کرد که همه نیروهای آمریکایی از سوریه خارج خواهند شد. این اظهارات به مرحله اجرا هم رسید اما مقامات ارشد پنتاگون نگذاشتند و اصرار داشتند که باید آمریکا در سوریه حضور نظامی داشته باشد. آمریکا اینک حدود ۹۰۰ نفر سرباز در سوریه دارد. مقامات پنتاگون ترامپ را متقاعد کردند که آمریکا باید در سوریه به چند هدف برسد: ادامه جنگ با «داعش» در راستای تامین امنیت ملی آمریکا و برقراری «موازنه قوا» بین نیروهای حاضر در سوریه به خصوص نظامیان ترکیه به منظور دفاع از کردها. کردها متحد مهم آمریکا در سوریه هستند. پنتاگون همچنین هدف دیگر آمریکا را اینطور عنوان کرد که جلوی کنترل کامل ایران بر مسیر تهران بغداد دمشق بیروت را بگیرد.

گشت خودروهای نظامی آمریکا چهارشنبه نزدیک قامشلی (فرانس پرس)

فشار ایران

این خبر تازه درباره خروج نظامیان آمریکا از سوریه در شرایطی به بیرون درز کرده که تنش در منطقه به دلیل جنگ در غزه روند صعودی پیدا کرده و رژیم ایران در حال فشار فزاینده به آمریکا بوده و حملات گروه های شبه نظامی وابسته به رژیم ایران به تاسیسات نظامی آمریکا افزایش پیدا کرده است. البته ایران مدت هاست که برای بیرون راندن آمریکا از منطقه ای که آن را منطقه نفوذ خود می داند تلاش می کند.
طبق این سندی که توسط رسانه های آمریکا درز پیدا کرد پنتاگون به کردهای سوریه متحد آمریکا در قالب مبارزه با «داعش» پیشنهاد داد که با رژیم سوریه همکاری کنند. این بخشی از سیاست بازنگری شده و جدید آمریکا در سوریه است که این روزها توسط وزارت خارجه آمریکا بررسی می شود. واشنگتن همچنین می خواهد ترکیه هم در این زمینه نقش داشته باشد چون ترکیه متحد اصلی در ناتو در زمینه مبارزه با «داعش» است.

سرباز آمریکایی در جریان گشت نظامی چهارشنبه نزدیک قامشلی (فرانس پرس)

پنتاگون تکذیب کرد

پنتاگون از اظهارنظر درباره این خبر که برای اولین بار در روزنامه «المانیتور» منتشر شد خودداری کرد. ژنرال پات رایدر سخنگوی وزارت دفاع آمریکا روز سه شنبه (۲۳ ژانویه) در نشست خبری از پاسخ مستقیم به این «فرضیه» خودداری کرد و گفت «چیزی در این باره برای گفتن ندارم. این گزارش ها را ندیده ام. بروید از نیروهای دموکراتیک سوریه بپرسید». رایدر افزود «باید روی هدف شکست «داعش» تمرکز کنیم که هدف اصلی حضور ما در سوریه است». او از اظهار نظر درباره «استراتژی بلند مدت واشنگتن در سوریه» خودداری کرد.
یک منبع سوری مخالف رژیم در گفتگو با «الشرق الاوسط» گفت «شاید این خبر که به بیرون درز کرده در ارتباط با تغییرات جاری در سوریه باشد که واشنگتن از نزدیک این تحولات را دنبال می کند. جا به جایی های گسترده در رده های بالای دستگاه های امنیتی توسط رژیم بشار اسد انجام می شود که یکی از آنها علی مملوک است. علی مملوک یکی از مخالفان برجسته عادی سازی روابط بین نظام سوریه و کردها است. بشار اسد همچنین ساختار و عملکرد دستگاه های امنیتی را هم تغییر داد». این منبع که نخواست نامش منتشر شود افزود «به عنوان مثال شعبه امنیت اقتصادی برداشته شد. این نهاد در امور خصوصی مردم و کارکنان دخالت می کرد. بشار اسد همچنین مقامات میدانی را هم تغییر داد و این جابه جایی های گسترده صرفا محدود به روسای شعبه های امنیتی نیست».

بزک چهره رژیم سوریه

عده ای معتقدند که نظام سوریه با این اقدامات در کنار بازداشت برخی از «سلاطین» فساد اقتصادی مثل ابو علی خضر به دنبال بهبود وضع مالی ارتش سوریه و تقویت روند عادی سازی روابط با کشورهای عربی و نیز بهبود چهره خود در جهان به خصوص آمریکا است.

گشت خودروهای نظامی آمریکا چهارشنبه نزدیک قامشلی (فرانس پرس)

طبق این خبر که درز پیدا کرد برنامه های کلان این استراتژی پیشنهادی در جلسه اعضای شورای امنیت ملی که در کاخ سفید برگزار شد مورد بررسی قرار گرفت. این جلسه بنا به درخواست وزارت دفاع تشکیل شد و در این راستا پیشنهاد شده که کمیته سیاستگذاری مشترک با مشارکت نمایندگان وزارت خارجه و سی آی ای تشکیل شود. البته توضیح بیشتری در مورد جزئیات پیشنهاد پنتاگون داده نشد. اما به نظر می رسد که هدف اصلی حمایت از «نیروهای دموکراتیک سوریه» است و این هدف در اظهارات ژنرال رایدر سخنگوی وزارت دفاع کاملا پیداست.
ناظران بسیاری بر این باورند که کاخ سفید با تکذیب خبر خروج نظامی آمریکا از سوریه قصد دارد تا اینگونه وانمود کند که بررسی خروج نظامی آمریکا از سوریه و نیز آغاز گفتگوی رسمی بین آمریکا و عراق درباره آینده حضور نیروهای ائتلاف به واسطه فشارهای ایران صورت نمی گیرد. ناظران می گویند دولت بایدن مثل دولت ترامپ متقاعد است که نیروهای نظامی آمریکا لزومی ندارد در سوریه باقی بمانند. آمریکایی ها بارها و بارها خواه علنا و خواه در گفتگوهای محرمانه با «نیروهای دموکراتیک سوریه» بر این مساله پافشاری کرده اند. خروج نظامیان آمریکا از سوریه حتما انجام خواهد شد اما بعید است که این نیروها فورا از سوریه خارج شوند. کاخ سفید می خواهد خروج نظامیان آمریکا از سوریه بعدا یعنی پس از ایجاد برون رفت سیاسی مناسب برای جنگ در غزه انجام شود اما به هر حال پرزیدنت بایدن به خصوص حزب دموکرات در معرض فشارهای فزاینده برای اعلام آتش بس در غزه قرار دارد.



چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
TT

چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)

منابع دیپلماتیک در بغداد به روزنامه «الشرق الاوسط» گفتند مقام‌های عراقی نگران کشیده شدن کشور به جنگ میان ایران و اسرائیل بودند و آن را «تهدیدی وجودی برای عراق» توصیف کردند که خطرناک‌تر از تهدید داعش بود؛ همان گروهی که زمانی یک‌سوم خاک کشور را اشغال کرده بود.

این منابع توضیح دادند:
«داعش یک پدیده بیگانه بود که در نهایت باید از بدن عراق به‌ویژه با توجه به حمایت منطقه‌ای و بین‌المللی از بغداد برای مقابله با آن طرد می‌شد. اما جنگ ایران و اسرائیل، وحدت عراق را تهدید می‌کرد.»

شرح تهدید وجودی از نگاه منابع دیپلماتیک:

همزمان با آغاز جنگ، بغداد پیام‌هایی از اسرائیل از طریق جمهوری آذربایجان و کانال‌های دیگر دریافت کرد. در این پیام‌ها آمده بود که اسرائیل در صورت حمله‌ای از خاک عراق، پاسخ‌هایی «سخت و دردناک» خواهد داد. اسرائیل مسئولیت هرگونه حمله از خاک عراق را متوجه دولت عراق دانسته بود.

آمریکا نیز از زبان توصیه‌آمیز قبلی عبور کرد و مستقیماً نسبت به عواقب وخیم حملات احتمالی گروه‌های وابسته به ایران هشدار داد.

مقام‌های عراقی نگران «سناریوی فاجعه» بودند. سناریویی که در آن، گروه‌های عراقی به اسرائیل حمله می‌کردند و اسرائیل نیز با موجی از ترورهای هدفمند مشابه آنچه علیه فرماندهان حزب‌الله لبنان و ژنرال‌ها و دانشمندان ایرانی در آغاز جنگ انجام داد، پاسخ می‌داد.

به گفته این منابع، اگر اسرائیل حملات دردناکی علیه این گروه‌ها انجام می‌داد، خشم در میان شیعیان عراق شعله‌ور می‌شد. این وضعیت ممکن بود مرجعیت شیعه را وادار به اتخاذ موضعی جدی کند و در نتیجه، بحران به شکل تقابل مستقیم شیعیان با اسرائیل درمی‌آمد.

این سناریو باعث شد نگرانی‌هایی شکل گیرد مبنی بر اینکه سایر گروه‌های عراقی، شیعیان را مسئول کشاندن کشور به جنگی بدانند که می‌شد از آن دوری کرد. در چنین شرایطی، احتمال بروز شکاف دوباره میان شیعیان و سنی‌ها و تهدید دوباره برای وحدت عراق وجود داشت.

خطر دیگر، موضع احتمالی کردها بود. این احتمال وجود داشت که کردها اعلام کنند دولت مرکزی فقط نماینده یک گروه است، کشور از جنگ‌ها خسته شده و اقلیم دیگر نمی‌خواهد خود را با بغداد درگیر کند؛ چراکه نزدیکی به بغداد، اقلیم را وارد جنگ‌هایی می‌کند که نمی‌خواهد در آن‌ها شرکت داشته باشد.

نقش دولت السودانی

دولت محمد شیاع السودانی با ترکیبی از قاطعیت و تدبیر عمل کرد. به گروه‌ها هشدار داد که تحمل هیچ تلاشی برای کشاندن کشور به جنگی که وحدتش را تهدید می‌کند، ندارد. همزمان، کانال‌های ارتباطی با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه آمریکا، را باز نگه داشت.

موضع ایران و موازنه داخلی
دولت عراق از موضع تهران هم بهره برد. ایران نه‌تنها از گروه‌ها نخواست وارد جنگ شوند، بلکه آن‌ها را به خویشتنداری تشویق کرد. برخی معتقدند تهران نمی‌خواست پس از از دست دادن سوریه، روابطش با عراق را نیز قربانی کند.

عامل مهم دیگر، درک گروه‌ها از بزرگی جنگ بود. آن‌ها می‌دانستند این نبرد از توانشان فراتر است؛ به‌ویژه با توجه به شرایط حزب‌الله در لبنان و نفوذ اطلاعاتی اسرائیل درون ایران. اسرائیل نشان داده بود که اطلاعات دقیقی از گروه‌های دشمن دارد و با برتری تکنولوژیک خود، می‌تواند به اهدافش برسد.

سه حمله ناکام

با وجود فشارها، به گفته منابع دیپلماتیک، گروه‌های بی‌انضباط تلاش کردند سه حمله را طراحی و اجرا کنند؛ اما نیروهای امنیتی عراق توانستند پیش از اجرا آن‌ها را خنثی کنند.

منابع همچنین گفتند که ایران زخمی عمیق برداشت؛ چراکه اسرائیل جنگ را به خاک ایران کشاند و آمریکا را به هدف گرفتن تأسیسات هسته‌ای آن ترغیب کرد. به‌گفته این منابع، اگر ایران در پرونده هسته‌ای امتیاز ندهد، احتمال دور تازه‌ای از درگیری وجود دارد.