الساعدی؛ طراح کلیدی به پایگاه های آمریکا در سوریه و عراق

 


هواداران «کتائب حزب الله» روز پنجشنبه در مراسم خاکسپاری الساعدی در بغداد (فرانس پرس)
هواداران «کتائب حزب الله» روز پنجشنبه در مراسم خاکسپاری الساعدی در بغداد (فرانس پرس)
TT

الساعدی؛ طراح کلیدی به پایگاه های آمریکا در سوریه و عراق


هواداران «کتائب حزب الله» روز پنجشنبه در مراسم خاکسپاری الساعدی در بغداد (فرانس پرس)
هواداران «کتائب حزب الله» روز پنجشنبه در مراسم خاکسپاری الساعدی در بغداد (فرانس پرس)

بنا به اطلاعاتی که به دست «الشرق الاوسط» رسیده ابو باقر الساعدی یکی از فرماندهان «کتائب حزب الله» عراق مسئول عملیات برون مرزی این گروه و طراح کلیدی اکثر حملات گروه «مقاومت اسلامی» به پایگاه های آمریکا در سوریه و عراق بوده است.
الساعدی که در خیابانی در محله «المشتل» شرق بغداد سوار خودرو بود در یک حمله پهپادی آمریکا کشته شد.
این فرمانده «کتائب حزب الله» عراق یک هفته پس از حملات هوایی آمریکا در عراق و سوریه ترور شد. واشنگتن پس از حمله پهپادی ۲۸ ژانویه به پایگاه آمریکا در اردن و کشته شدن سه سرباز آمریکایی گفت که گروه های مسلح وابسته به ایران را مورد هدف قرار می دهد.

الساعدی (سمت چپ) و ابو فدک رئیس ستاد «حشد شعبی» (رسانه کتائب حزب الله)
الساعدی که بود؟
محمد صابر متولد شهر صدر در بغداد در سال ‍‍۱۹۷۴ و صاحب ۴ فرزند است. او در دهه نود میلادی وارد جریان محمد صادق صدر روحانی شیعی و پدر مقتدی صدر رهبر کنونی جریان صدری شد.
الساعدی پس از ترور محمد صادق صدر در سال ۱۹۹۹ همچنان سرسپرده این گروه بود و پس از ۲۰۰۳ دوباره به عضویت جریان صدری تحت رهبری مقتدی صدر درآمد.
او در سال ۲۰۰۶ از جریان صدری جدا شد و به یک جنبش نوپای منشعب شده از خود جریان صدری پیوست. قیس الخزعلی، فرمانده جنبش «عصائب اهل حق» و یکی از چهره های برجسته «چارچوب هماهنگی شیعیان» ائتلاف حاکم در عراق از نوامبر ۲۰۲۲ این جنبش نوپا را پایه گذاری کرده بود.
الساعدی مدت زیادی در جنبش «عصائب اهل حق» نماند و وارد «کتائب حزب الله» شد. «کتائب حزب الله» از همان اولین گروه های عراقی بود که از تبعیت خود از علی خامنه ای رهبر ایران خبر داد.
روش ترور
طبق اطلاعاتی که از یکی از اقوام الساعدی به دست «الشرق الاوسط» رسیده الساعدی قبل از عملیات ترور به خانه یکی از پسر عموهایش در شهر الصدر رفته بود تا در جریان «یک دعوای کوچک عشایری» قرار بگیرد. الساعدی اصالتا اهل استان میسان در جنوب عراق و از عشیره بزرگ السواعد است.
این منبع افزود الساعدی قبل از بازگشت به خانه اش در محله «المشتل» یکی از خویشاوندانش را همان حوالی پیاده کرد و بعد به سمت خانه اش رفت و نبش خیابان نزدیک به خانه اش با یک موشک ترور شد. این موشک از پهپاد آمریکایی شلیک شد و خسارات و تخریب صد در صدی برجا گذاشت. خودروی الساعدی آتش گرفت و جسدش تکه تکه شد.
منبع یاد شده افزود «الساعدی در چندین سال گذشته به ندرت پیش می آمد که در عراق حضور داشت و او اکثر اوقات در سوریه بود». منابع دیگر نیز این گفته را تایید کردند و گفتند که او «مسئول عملیات برون مرزی کتائب حزب الله بوده» و فرمانده محور سوریه به شمار می رفت و همه عملیات میدانی در سوریه زیر نظر الساعدی اداره می شد.
منابع خاطر نشان کرد که الساعدی ضمن ارایه حمایت به گروه های پیکارجوی مسلح دیگر در سوریه و عراق در اداره و تشکیل هسته های کوچک پیکارجویان این گروه های مسلح سهیم بوده است.
به گفته این منابع الساعدی از اعضای «یگان کوچک نخبه» بود که عملیات به اصطلاح «محور مقاومت اسلامی» را اداره می کرد و او یکی از ده ها نفر از چهره های برجسته ای است که پس از حمله پایگاه «برج ۲۲» در اردن در فهرست جدید ترور واشنگتن قرار گرفتند.

مراسم تشییع جنازه الساعدی در شهر الصدر در شرق بغداد آغاز شد (فرانس پرس)

با این حال بسیاری این پرسش را مطرح می کنند که چطور واشنگتن موفق به ترور الساعدی نزدیک خانه اش در بغداد شد چرا که او مثل اکثر فرماندهان کلیدی «کتائب حزب الله» شخصیت مرموزی داشته و در رفت و آمد خیلی محتاط بوده است.
زمزمه هایی در برخی محافل گروه های مسلح عراقی مطرح شده که دستگاه اطلاعاتی آمریکا در میان گروه های مسلح نفوذ کرده و به همین دلیل ترور چهره های رده بالای همیشه مخفی و به شدت محتاط راحت تر شده است.
صدها نفر عصر پنجشنبه (۸ فوریه) در مراسم خاکسپاری الساعدی در بغداد علیه آمریکا شعار دادند و برخی نیز خواستار «انتقام» شدند.



چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
TT

چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)

منابع دیپلماتیک در بغداد به روزنامه «الشرق الاوسط» گفتند مقام‌های عراقی نگران کشیده شدن کشور به جنگ میان ایران و اسرائیل بودند و آن را «تهدیدی وجودی برای عراق» توصیف کردند که خطرناک‌تر از تهدید داعش بود؛ همان گروهی که زمانی یک‌سوم خاک کشور را اشغال کرده بود.

این منابع توضیح دادند:
«داعش یک پدیده بیگانه بود که در نهایت باید از بدن عراق به‌ویژه با توجه به حمایت منطقه‌ای و بین‌المللی از بغداد برای مقابله با آن طرد می‌شد. اما جنگ ایران و اسرائیل، وحدت عراق را تهدید می‌کرد.»

شرح تهدید وجودی از نگاه منابع دیپلماتیک:

همزمان با آغاز جنگ، بغداد پیام‌هایی از اسرائیل از طریق جمهوری آذربایجان و کانال‌های دیگر دریافت کرد. در این پیام‌ها آمده بود که اسرائیل در صورت حمله‌ای از خاک عراق، پاسخ‌هایی «سخت و دردناک» خواهد داد. اسرائیل مسئولیت هرگونه حمله از خاک عراق را متوجه دولت عراق دانسته بود.

آمریکا نیز از زبان توصیه‌آمیز قبلی عبور کرد و مستقیماً نسبت به عواقب وخیم حملات احتمالی گروه‌های وابسته به ایران هشدار داد.

مقام‌های عراقی نگران «سناریوی فاجعه» بودند. سناریویی که در آن، گروه‌های عراقی به اسرائیل حمله می‌کردند و اسرائیل نیز با موجی از ترورهای هدفمند مشابه آنچه علیه فرماندهان حزب‌الله لبنان و ژنرال‌ها و دانشمندان ایرانی در آغاز جنگ انجام داد، پاسخ می‌داد.

به گفته این منابع، اگر اسرائیل حملات دردناکی علیه این گروه‌ها انجام می‌داد، خشم در میان شیعیان عراق شعله‌ور می‌شد. این وضعیت ممکن بود مرجعیت شیعه را وادار به اتخاذ موضعی جدی کند و در نتیجه، بحران به شکل تقابل مستقیم شیعیان با اسرائیل درمی‌آمد.

این سناریو باعث شد نگرانی‌هایی شکل گیرد مبنی بر اینکه سایر گروه‌های عراقی، شیعیان را مسئول کشاندن کشور به جنگی بدانند که می‌شد از آن دوری کرد. در چنین شرایطی، احتمال بروز شکاف دوباره میان شیعیان و سنی‌ها و تهدید دوباره برای وحدت عراق وجود داشت.

خطر دیگر، موضع احتمالی کردها بود. این احتمال وجود داشت که کردها اعلام کنند دولت مرکزی فقط نماینده یک گروه است، کشور از جنگ‌ها خسته شده و اقلیم دیگر نمی‌خواهد خود را با بغداد درگیر کند؛ چراکه نزدیکی به بغداد، اقلیم را وارد جنگ‌هایی می‌کند که نمی‌خواهد در آن‌ها شرکت داشته باشد.

نقش دولت السودانی

دولت محمد شیاع السودانی با ترکیبی از قاطعیت و تدبیر عمل کرد. به گروه‌ها هشدار داد که تحمل هیچ تلاشی برای کشاندن کشور به جنگی که وحدتش را تهدید می‌کند، ندارد. همزمان، کانال‌های ارتباطی با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه آمریکا، را باز نگه داشت.

موضع ایران و موازنه داخلی
دولت عراق از موضع تهران هم بهره برد. ایران نه‌تنها از گروه‌ها نخواست وارد جنگ شوند، بلکه آن‌ها را به خویشتنداری تشویق کرد. برخی معتقدند تهران نمی‌خواست پس از از دست دادن سوریه، روابطش با عراق را نیز قربانی کند.

عامل مهم دیگر، درک گروه‌ها از بزرگی جنگ بود. آن‌ها می‌دانستند این نبرد از توانشان فراتر است؛ به‌ویژه با توجه به شرایط حزب‌الله در لبنان و نفوذ اطلاعاتی اسرائیل درون ایران. اسرائیل نشان داده بود که اطلاعات دقیقی از گروه‌های دشمن دارد و با برتری تکنولوژیک خود، می‌تواند به اهدافش برسد.

سه حمله ناکام

با وجود فشارها، به گفته منابع دیپلماتیک، گروه‌های بی‌انضباط تلاش کردند سه حمله را طراحی و اجرا کنند؛ اما نیروهای امنیتی عراق توانستند پیش از اجرا آن‌ها را خنثی کنند.

منابع همچنین گفتند که ایران زخمی عمیق برداشت؛ چراکه اسرائیل جنگ را به خاک ایران کشاند و آمریکا را به هدف گرفتن تأسیسات هسته‌ای آن ترغیب کرد. به‌گفته این منابع، اگر ایران در پرونده هسته‌ای امتیاز ندهد، احتمال دور تازه‌ای از درگیری وجود دارد.