از کودتای نافرجام تا سقوط هواپیما؛ فرار رو به جلو و مرگبار یوگنی پریگوژین

یکی از اعضای گروه مزدوران «واگنر» در محل یادبود یوگنی پریگوژین (سمت چپ) و دمتری اوتکین گل می گذارد. اوتکین یکی از چهره های مرموزی بود که عملیات «واگنر» را هدایت می کرد و گفته می شود که در سازمان اطلاعات نظامی روسیه خدمت کرده.. یادبود موقت پریگوژین و اوتکین ۲۴ اوت ۲۰۲۳ جلوی دفتر گروه شبه نظامی خصوصی «واگنر» در نووسیبیرسک نصب شده است. پریگوژین و اوتکین ۲۳ اوت در سانحه سقوط هواپیما جان باختند (فرانس پرس)
یکی از اعضای گروه مزدوران «واگنر» در محل یادبود یوگنی پریگوژین (سمت چپ) و دمتری اوتکین گل می گذارد. اوتکین یکی از چهره های مرموزی بود که عملیات «واگنر» را هدایت می کرد و گفته می شود که در سازمان اطلاعات نظامی روسیه خدمت کرده.. یادبود موقت پریگوژین و اوتکین ۲۴ اوت ۲۰۲۳ جلوی دفتر گروه شبه نظامی خصوصی «واگنر» در نووسیبیرسک نصب شده است. پریگوژین و اوتکین ۲۳ اوت در سانحه سقوط هواپیما جان باختند (فرانس پرس)
TT

از کودتای نافرجام تا سقوط هواپیما؛ فرار رو به جلو و مرگبار یوگنی پریگوژین

یکی از اعضای گروه مزدوران «واگنر» در محل یادبود یوگنی پریگوژین (سمت چپ) و دمتری اوتکین گل می گذارد. اوتکین یکی از چهره های مرموزی بود که عملیات «واگنر» را هدایت می کرد و گفته می شود که در سازمان اطلاعات نظامی روسیه خدمت کرده.. یادبود موقت پریگوژین و اوتکین ۲۴ اوت ۲۰۲۳ جلوی دفتر گروه شبه نظامی خصوصی «واگنر» در نووسیبیرسک نصب شده است. پریگوژین و اوتکین ۲۳ اوت در سانحه سقوط هواپیما جان باختند (فرانس پرس)
یکی از اعضای گروه مزدوران «واگنر» در محل یادبود یوگنی پریگوژین (سمت چپ) و دمتری اوتکین گل می گذارد. اوتکین یکی از چهره های مرموزی بود که عملیات «واگنر» را هدایت می کرد و گفته می شود که در سازمان اطلاعات نظامی روسیه خدمت کرده.. یادبود موقت پریگوژین و اوتکین ۲۴ اوت ۲۰۲۳ جلوی دفتر گروه شبه نظامی خصوصی «واگنر» در نووسیبیرسک نصب شده است. پریگوژین و اوتکین ۲۳ اوت در سانحه سقوط هواپیما جان باختند (فرانس پرس)

یوگنی پریگوژین رهبر گروه واگنر از همان بامداد ۲۴ ژوئن یعنی دو ماه پیش که به سمت مسکو حرکت کرد سرنوشتش را به دستان خود رقم زد. صفحه آخر حماسه سرایی جسورانه پریگوژین با آتش سوزی ناشی از سقوط هواپیمایی که داشت چهارشنبه از مسکو به سمت سن پترزبورگ می رفت ورق خورد.
روزنامه فرانسوی لوفیگارو پنجشنبه (۲۴ اوت) این گزارش را منتشر کرد.

مسیر پرواز آخر پریگوژین از مسکو به سن پترزبوگ گواه روشن و بی برو برگردی درباره بی پروایی رهبر گروه واگنر است. اصلا پریگوژین در روسیه چه کار می کرده؟ مگر او قرار نبود که در بلاروس باشد؟ یوگنی پریگوژین پس از پایان شورشش در شامگاه ۲۴ ژوئن با پادرمیانی الکساندر لوکاشنکو رئیس جمهور بلاروس قبول کرد به همراه نیروهایش به تبعیدگاه در مینسک بروند اما گویا پریگوژین زیر قول خود زد.

 

تبعیدگاهی در یک چشم به هم زدن

همین که بهت و حیرت از ماجراجویی نافرجام واگنر و لشکرکشی به سمت مسکو پایان یافت همه یک سوال داشتند: حالا چه بر سر پریگوژین، سرکرده شورشی ها خواهد آمد؟ ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه گفت «خیانتکارها» به سزای اعمال خود می رسند. تحقیق در مورد «شورش مسلحانه» رهبر واگنر و زیردستانش آغاز شد. پرونده تحقیق درباره شورش واگنر در ۲۷ ژوئیه بسته و همان روز یوگنی پریگوژین به قول الکساندر لوکاشنکو طبق برنامه وارد مینسک شد.

با این حال، باز با عقل جور درنمی آمد که رهبر شبه نظامیان واگنر از مجازات پوتین به خاطر شورش قصر دربرود. در عین حال رئیس جمهور بلاروس به خود می بالید که توانسته ولادیمیر پوتین را متقاعد کند رهبر واگنر را نکشد... «به پوتین گفتم: می توانیم او را بکشیم.. مثل آب خوردن است. شاید بار اول نتوانیم اما بار دوم تیر به هدف می خورد.. اما این کار را نکن».

عده ای عکس یوگنی پریگوژین و دمتری اوتکین را جلوی یادبود موقت آنها گذاشتند.. یادبود موقت پریگوژین و اوتکین ۲۴ اوت ۲۰۲۳ جلوی دفتر گروه شبه نظامی خصوصی «واگنر» در نووسیبیرسک نصب شده است (فرانس پرس)

دمتری پسکوف سخنگوی کرملین ۱۰ ژوئیه گفت ولادیمیر پوتین با یوگنی پریگوژین ۲۹ ژوئن «سه ساعت» دیدار کرد. او افزود «پرزیدنت پوتین از فعالیت واگنر در اوکراین قدردانی کرد و ارزیابی و نظر خود را درباره رویدادهای ۲۴ ژوئن گفت». گزارش لوفیگارو افزود «این جیره خور (پریگوژین) ۱۹ ژوئیه در یک ویدیو به نیروهایش گفت که باید برای «سفر به آفریقا» بسیج شوند. گویا مردی که روزی از نزدیکان پوتین بود رویدادهای ۲۴ ژوئن را فراموش کرد و سراغ کاسبی رفت».

چرخش پریگوژین به سمت آفریقا ۲۷ ژوئیه آشکارتر شد. رئیس گروه واگنر در جمهوری آفریقای مرکزی بود. دمتری ستی ویدیویی از رئیس خود پریگوژین منتشر کرد که لبخند می زد و در حاشیه نشست رهبران روسیه و آفریقا در سنت پترزبورگ حضور داشت. در این ویدیو پریگوژین با رئیس امور تشریفات فوستن آرکانژ توادارا رئیس جمهور آفریقای مرکزی دست می دهد. این ویدیو گویا بیانگر به ریشخند گرفتن ولادیمیر پوتین توسط پریگوژین است چون ولادیمیر پوتین به عنوان رئیس این نشست حضور داشت.

 

یک ویدیوی دیگر

انگار یوگنی پریگوژین در اغلب روزهای ماه اوت مرده بود.. آیا سرانجام تصمیم گرفت که از هیاهوی رسانه ای فاصله بگیرد تا به کسب و کار بپردازد؟ نه اصلا اینطور نیست. رهبر واگنر ۲۱ اوت دوباره با ویدیوی دیگری برگشت. این شبه نظامی در ویدیوی منتشر شده ادعا کرد که زیر دستانش دست به «فعالیت های شناسایی و تحقیق» در قاره آفریقا می زنند تا «حضور روسیه در همه قاره ها افزایش یافته و آفریقا به آزادی بیشتری دست پیدا کند».

هواپیمای یوگنی پریگوژین رهبر واگنر چهارشنبه (۲۳ اوت) سقوط کرد. دمتری آتکین شریک پریگوژین هم سوار آن هواپیما بود. پرسش آخر گزارش لوفیگارو این است: «آیا این یک سانحه هوایی معمولی بوده یا اینکه پریگوژین تاوان خیانت و گستاخی اش در دو ماه گذشته را داد».



آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
TT

آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که «اخبار اطلاعاتی موثقی» دریافت کرده که نشان می‌دهد هند قصد دارد به‌زودی حمله‌ای نظامی انجام دهد. پاکستان هشدار داد که در صورت وقوع این حمله پاسخ قاطعی خواهد داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره‌ی تشدید تنش میان دو کشور به‌دنبال حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر در کشمیر شد، رو به افزایش است.

روابط میان این دو همسایه‌ی مجهز به سلاح هسته‌ای پس از آن رو به وخامت گذاشت که دهلی‌نو، اسلام‌آباد را مسئول حمله‌ی هفته‌ی گذشته در پاهالگام در بخش هندی کشمیر دانست؛ حمله‌ای که مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه در ۲۵ سال گذشته بوده است. یک منبع ارشد دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت که نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، در جلسه‌ای غیرعلنی در روز سه‌شنبه «اختیارات کامل» را به ارتش برای واکنش به این حمله داده است.

دولت پاکستان هرگونه دخالت در حمله‌ی کشمیر را رد کرد. عطاءالله طارر، وزیر اطلاعات پاکستان، در بیانیه‌ای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، گفت: «هرگونه اقدام تهاجمی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.» او افزود: «پاکستان اطلاعات اطلاعاتی موثقی در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده با استفاده از حادثه‌ی پاهالگام، که بهانه‌ای بی‌اساس است، قصد دارد حمله‌ی نظامی انجام دهد.» با این حال، اسحاق دار، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، تأکید کرد که کشورش آغازگر هیچ حمله‌ای نخواهد بود.

سران چند کشور جهان نگرانی عمیق خود را ابراز کرده و از این دو همسایه که در گذشته چندین جنگ با یکدیگر داشته‌اند، خواستند که خویشتنداری نشان دهند. منطقه‌ی کشمیر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر که اکثراً مسلمان هستند، میان پاکستان و هند تقسیم شده، ولی هر دو کشور کل این منطقه را متعلق به خود می‌دانند.

حدود ۱.۵ میلیون نفر در نزدیکی خط آتش‌بس در سمت پاکستانی مرز زندگی می‌کنند. بسیاری از ساکنان این مناطق، در حال آماده‌سازی پناهگاه‌های زیرزمینی ساده با دیوارهای گِلی تقویت‌شده با بتن هستند. محمد جوید، مردی ۴۲ ساله در روستای چاکوتی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال تمیز کردن پناهگاه هستیم تا اگر دشمن ناگهان حمله کرد، غافلگیر نشویم و بتوانیم جان بچه‌هایمان را نجات دهیم.»

تبادل آتش
ارتش هند روز چهارشنبه اعلام کرد که برای ششمین شب متوالی با نیروهای پاکستانی در امتداد خط آتش‌بس تبادل آتش داشته است. این منطقه‌ی به‌شدت نظامی‌شده دارای پایگاه‌هایی در ارتفاعات بالای کوه‌های هیمالیا بوده و مرز واقعی کشمیر محسوب می‌شود. یک منبع امنیتی پاکستانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که روز سه‌شنبه دو پهپاد را که به حریم هوایی پاکستان وارد شده بودند، ساقط کرده‌اند.

تنش‌ها در هفته‌ی پس از حمله‌ی پاهالگام از جمله رد و بدل شدن اتهامات، اقدامات دیپلماتیک، اخراج اتباع کشور مقابل و بستن گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت بالا گرفته است.

بالگرد نظامی هند بر فراز آسمان سریناگر در منطقه جامو و کشمیر هند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

مودی هفته‌ی گذشته وعده داد که عاملان این حمله و پشتیبانان آن‌ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد. او پنج‌شنبه گفت: «به همه‌ی جهان می‌گویم: هند هویت هر تروریست و حامی‌اش را شناسایی خواهد کرد، آن‌ها را تعقیب و مجازات خواهد کرد... حتی اگر تا دوردست‌ترین نقاط زمین بروند، تعقیب‌شان می‌کنیم.»

این اظهارات نگرانی‌ها را درباره‌ی تشدید تنش نظامی بیشتر کرده است.

وزارت امور خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که وزیر مارکو روبیو به‌زودی با همتایان پاکستانی و هندی خود تماس خواهد گرفت تا آن‌ها را به «عدم تشدید وضعیت» ترغیب کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و سوپرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه‌ی هند، تماس گرفت و طبق گفته‌ی سخنگوی او، آمادگی خود را برای «میانجی‌گری جهت کاهش تنش» اعلام کرد. دفتر نخست‌وزیر پاکستان بعداً اعلام کرد که شهباز شریف از گوترش خواسته «هند را به خویشتنداری ترغیب کند» و تأکید کرده که در صورت اقدام نسنجیده‌ی هند، پاکستان از «حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش با تمام قوا دفاع خواهد کرد».

پوسترهای افراد تحت تعقیب
هند و پاکستان از زمان استقلال از حکومت بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بر سر منطقه‌ی کشمیر با یکدیگر مناقشه دارند؛ زمانی که مرزها خانواده‌هایی را از هم جدا کرد که نسل‌ها در کنار هم زندگی می‌کردند. در بخش تحت کنترل هند، شورشیان از سال ۱۹۸۹ برای استقلال یا پیوستن به پاکستان دست به قیام زده‌اند.

گشت‌های ارتش هند در حال حرکت به سمت هاباتنار در منطقه انانتناگ در جنوب کشمیر – ۲۹ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پلیس هند پوسترهایی از سه مرد منتشر کرده که به اتهام اجرای حمله‌ی کشمیر تحت تعقیب‌اند. دو نفر از آن‌ها پاکستانی و یک نفر هندی است. هند می‌گوید آن‌ها اعضای گروه «لشکر طیبه» هستند؛ گروهی که مقرش در پاکستان است و سازمان ملل آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده است. همچنین برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری هر یک از آن‌ها شود، پاداشی معادل دو میلیون روپیه (حدود ۲۳۵۰۰ دلار) در نظر گرفته شده و عملیات گسترده‌ای برای بازداشت افراد مشکوک به ارتباط با این گروه آغاز شده است.

در آخرین مورد از تشدید تنش‌ها در کشمیر، در حمله‌ی پولواما در سال ۲۰۱۹ در منطقه‌ی تحت کنترل هند، یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو به کاروان نیروهای امنیتی حمله کرد که منجر به کشته شدن ۴۰ نفر و زخمی شدن ۳۵ تن شد. کمتر از دو هفته بعد، جنگنده‌های هندی حملاتی هوایی به خاک پاکستان انجام دادند.