عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
آخرین خبرها
فرهنگ و هنر

«فروپاشی عربی» غازی العریضی

«فروپاشی عربی» غازی العریضی
    لندن: «الشرق الاوسط»
TT
TT

«فروپاشی عربی» غازی العریضی

«فروپاشی عربی» غازی العریضی

انتشارات «الدار العربیة للعلوم ناشرون» کتابی از غازی العریضی تحت عنوان «فروپاشی عربی» به چاپ رساند که او آن را به شهدای آزادی در جهان عربی هدیه کرد.
نویسنده در خصوص عنوان کتاب می‌گوید «ابتدا نام این کتاب «آمریکا نمی‌تواند حاکم جهان باشد» بود؛ و با همین عنوان جلد کتاب طراحی شد و برای چاپ آمده شد. اما تحولاتی در سطح جهان عربی به وجود آمد که باعث تغییر عنوان کتاب شد. از مهمترین این تحولات میزان نزدیکی برخی کشورهای عربی به «اسرائیل» است طوری که این اشغال‌گر به‌عنوان یک شریک نگریسته شد و «سرود ملی آن» در برخی کشورهای عربی نواخته شد؛ و برخی‌ها اسیر منطق جنایتکار بزرگ نتانیاهو شدند که بر این عقیده است که برپایی روابط با کشورهای عربی به حل قضیه فلسطینی بیشتر کمک می‌کند. در حالی که این تروریست تنها می‌خواهد از مجرای این روابط به اهداف خود برسد و برخی عرب‌ها و قضیه فلسطین را برباد دهد.
نویسنده بیان می‌کند که سال ۲۰۱۸ تحولات بزرگی را به خود دید که از آن جمله می‌توان به تصمیمات ایالات متحده آمریکا در سطح بین‌المللی اشاره کرد، تصمیمی که بسیاری از امور جهانی را تغییر داد و آنها را در آینده بیشتر متحول خواهد کرد و آینده برخی از ملت‌ها را دگرگون خواهد ساخت. از جمله این تحولات خروج آمریکا از یونسکو، و شورای حقوق بشر سازمان ملل، و خروج از معاهده محیط زیست در پاریس، و وقف حمایت مالی از صندوق مسکن سازمان ملل، و توافق جهانی دربارهٔ مهاجرت نظامی و غیرنظامی، و توافق مهاجرت آزاد آمریکای شمالی (کانادا و مکزیک)، و توافق اقیانوس آرام، و… است. از دیگر تحولات بسیار مهم انتقال سفارت آمریکا به قدس است و اعتراف به قانون قومیت و ملیت در اسرائیل که آمریکا این قانون را به رسمیت شناخت.
العریضی همه این تحولات را در مقاله‌های گردآمده در این کتاب دنبال می‌کند و نتایج مطالعه خود را در این کتاب ذکر می‌کند و امکان تحقق برخی از این نتایج در آنیده را بررسی می‌نماید.
او در سایه تحولات پیشین به این نتیجه می‌رسد که برخی از تصمیمات و سیاست‌های بزرگی را در این سال، به‌ویژه از سوی ایالات متحده، مشاهده خواهیم کرد و از این رو باید آمادگی کامل را در خود به وجود آورد تا بتوان در برابر تصمیمات رئیس‌جمهور آمریکا گام‌های مناسب برداشت.
این کتاب به‌طور ویژه به بررسی قضیه فلسطین می‌پردازد و بیان می‌کند که «اونروا» فشارهای بیشتری را دریافت خواهد کرد تا حق بازگشت فلسطینیان آواره را نادیده بگیرد و بند التحاق خانواده را بی‌اعتبار کند. در مقابل میزان سرکوب «دولت یهودی» و افراط‌گرایی آن افزایش یافته و قوانین تبعیض آمیز و افرطی زیادی در این «دولت» به‌وجود آمده‌است. همه این سیاست‌ها در تصمیم ترامپ برای انتقال سفارت به قدس خلاصه شده‌است.

پربازدید

 
 
فرهنگ و هنر

فیروز در نود سالگی... نغمه‌ای جاودان از لبنان

در هر خانه‌ای تصویری از او هست... فیروز، نماد لبنان، به نود سالگی رسید و هرگز پیر نشد (الشرق الأوسط)
در هر خانه‌ای تصویری از او هست... فیروز، نماد لبنان، به نود سالگی رسید و هرگز پیر نشد (الشرق الأوسط)
TT
TT

فیروز در نود سالگی... نغمه‌ای جاودان از لبنان

در هر خانه‌ای تصویری از او هست... فیروز، نماد لبنان، به نود سالگی رسید و هرگز پیر نشد (الشرق الأوسط)
در هر خانه‌ای تصویری از او هست... فیروز، نماد لبنان، به نود سالگی رسید و هرگز پیر نشد (الشرق الأوسط)

او که انسی الحاج شاعر، «جاودانه»اش نامید، فیروزی که هر سال که می‌گذرد، پیوندش با دل‌ها عمیق‌تر و صدایش بیشتر در گوش‌ها و خاطره‌ها حک می‌شود. سال‌ها، حتی اگر نود باشد، برای یک اسطوره که زمان نامش را بر ستون‌های جاودانگی حک کرده است، چه اهمیتی دارند؟

فیروز سکوت را بر پرگویی و انزوا را بر اختلاط و حضور ترجیح داد (اینستاگرام)

در نود سالگی‌اش، «بانوی آواز» در خانه‌اش در یکی از روستاهای کوهستانی لبنان نشسته و حافظ خاطرات یک ملت است. لبنانی‌ها دوست دارند بگویند: «تا زمانی که فیروز خوب است، لبنان هم خوب است». گویی حضور او در جایی از این لبنان خسته، پشت دری بسته‌که تنها عده‌ای اندک آن را می‌کوبند، برای نگهداری این کشور از هم پاشیده کافی است. همان‌طور که یک ترانه صبحگاهی از او کافی است تا آفتاب بر خلیج بیروت بتابد:
«یا مینا الحبايب یا بیروت... یا شطّ اللی دايب یا بیروت... یا نجمة بحریّة عم تتمرجح عالمیّ...»

بانوی سکوت

نهاد حداد که به فیروز لبنان و عرب تبدیل شد، در خانه دوردستش شمع نود سالگی‌اش را در کنار فرزندانش خاموش می‌کند. فیروز هرگز اهل سر و صدا نبوده است و این روزها نیز زمانی برای جشن گرفتن نیست، چرا که شناب افزایش شمار قربانیان و ویرانی‌ها در این کشور سریع‌تر از سال‌های عمر است.
او که به عنوان «بانوی سکوت» شناخته می‌شود، کمتر سخن می‌گوید و بیشتر آواز می‌خواند. آوازش تاریخ هنر و موسیقی را سیراب کرده، اما سخنش اندک بوده است. این را می‌توان از تعداد کم مصاحبه‌هایش فهمید. بسیاری به او به خاطر این سکوت طولانی خرده گرفتند، اما او ترجیح داد از طریق ترانه‌ها پاسخ دهد.
در ترانه‌هایش که از مرز زمان و مکان می‌گذرند و در سخنان معدودی که از طریق رسانه‌ها بیان کرده، فیروز حرف‌های بسیاری زده است. افکارش از حکمتی ساده و فلسفه‌ای بی‌ادعا سرچشمه می‌گیرند.

«پادشاهی من جایی برای گریه ندارد»

فیروز در زندگی شخصی‌اش به ندرت از «من» سخن گفته است؛ شاید به خاطر خجالتی بودن یا برای حفظ هاله استثنایی‌اش. این موضوع حتی در ترانه‌هایش نیز دیده می‌شود. اما در برخی از آثار جدیدش، به ویژه در آهنگ «فیكن تنسوا» از آلبوم «كيفك إنت» (1991)، برای اولین بار «منِ» خود را آشکار کرد:
«أنا البيسمّوني الملكة وبالغار متوّج زمني ومملكتي ما فيها بكي وجبيني ولا مرة حني».

فیروز مادر

فیروز، همچنان که زندگی خصوصی‌اش را پشت عینک‌های تیره مخفی کرد، تلاش داشت زندگی خانوادگی‌اش را نیز دور از چشم‌ها نگه دارد. با این حال، جزئیات زیادی از تراژدی خانوادگی او به رسانه‌ها و حتی به ترانه‌هایش راه یافت.

فیروز در مصاحبه‌ای معروف با فریدریک میتران، همسرش عاصی الرحبانی را فردی «سخت‌گیر و دیکتاتور» توصیف کرد. اما با وجود چالش‌های زندگی مشترکشان، زمانی که عاصی بیمار شد، برایش چنین خواند:
«سألوني الناس عنك يا حبيبي كتبوا المكاتيب وأخذها الهوا».

فیروز، این صدای جاودانه، حتی در نود سالگی همچنان نماد یک ملت است و صدایش در خانه هر لبنانی جاودان باقی مانده است.
افتخارات بسیاری که زندگی فیروز را روشن کرده‌اند، با اندوه‌ها و آزمون‌های دشواری مانند از دست دادن دخترش لیال در اوج جوانی همراه بوده‌اند. در حالی که این فاجعه در ترانه‌ها و مصاحبه‌های مطبوعاتی حضور نداشت، داستان پسرش هَلی و بیماری او در کودکی، به طور غیرمستقیم، در آثاری چون «بکوخنا یا ابني» (۱۹۶۶) با کلمات شاعر میشال طراد و آهنگ‌سازی برادران الرحبانی انعکاس یافت.

فیروز نودمین سالگرد تولد خود را جشن می‌گیرد. او متولد 21 نوامبر 1934 است (فیس‌بوک)

«علوّاه لو فيّي يا عينيّي لأطير اتفقّدك يا رجوتي بعدك زغير...». روایت شده که این شعر به پسر نوزاد شاعر تقدیم شده بود، اما کلمات آن مورد توجه برادران الرحبانی قرار گرفت و با داستان فیروز و پسر بیمار او که به خاطر کنسرت‌ها و سفرهای هنری مجبور به ترک او می‌شد، همخوانی یافت.
فیروز در نود سالگی هنوز شخصاً از هَلی که از راه رفتن، شنیدن و صحبت کردن محروم است، مراقبت می‌کند. او در سال ۱۹۹۹ بار دیگر او را با صدای خود در ترانه «سلّملي عليه» به یاد آورد. برخی منابع می‌گویند این ترانه توسط او و زیاد درباره هَلی نوشته شده است:
«سلّملي عليه وقلّه إني بسلّم عليه وبوّسلي عينيه وقلّه إني ببوّس عينيه».

عکسی که دختر فیروز، ریما الرحبانی، در سال ۲۰۲۲ از مادرش همراه با دو برادرش هَلی و زیاد منتشر کرد (اینستاگرام)

مشهورترین سفیر لبنان

فیروز با صدایش نقشه وطن را ترسیم کرد و صدای خود را وقف افتخار لبنان نمود، همان‌طور که در ترانه «وعدي إلك» از نمایشنامه «أيام فخر الدين» (۱۹۶۶) می‌گوید. این عشق تنها در ترانه‌ها نبود؛ او حتی در شدیدترین سال‌های جنگ نیز همچون نگهبانی از کلیدهای کشور باقی ماند. وقتی موشکی به ساختمانی که او در آن سکونت داشت برخورد کرد، ترسید و سکوتش عمیق‌تر شد و به دعا پناه برد.
ترانه‌هایی که توسط عاشقان لبنان، عاصی و منصور الرحبانی، ساخته شده بود، چون گردنبندی الماس بر گلوی فیروز نشستند.

این ترانه‌ها در صدای او به سرودهای ملی تبدیل شدند و هر واژه و نغمه، افتخار او به لبنانی بودن را به نمایش گذاشتند.
شاعر جوزیف حرب شاید این عشق فیروزی به لبنان را از شمال تا جنوب در ترانه «إسوارة العروس» که فیلمون وهبی آهنگ‌سازی کرده بود، خلاصه کرده باشد:
«لمّا بغنّي اسمك بشوف صوتي غلي... إيدي صارت غيمة وجبيني علي».

در بزرگ‌ترین پایتخت‌های جهان، صدای فیروز طنین‌انداز شد:
«بمجدك احتميت بترابك الجنّة ع اسمك غنيت ع اسمك رح غنّي».
او وعده داد و وفا کرد، و لبنان در تمامی محافل بین‌المللی همراه او باقی ماند تا جایی که به مشهورترین سفیر این کشور در سراسر جهان تبدیل شد.
در نود سالگی، فیروز همچون شمعی بر پلکان بعلبک ایستاده است؛ روغن در چراغ می‌ریزد تا تاریکی را روشن کند. شاید قلعه زیر سنگینی سال‌ها و چالش‌ها بلرزد، اما سقوط نمی‌کند. صدای «بانو» پلی است که از دشت بقاع به بیروت، به جنوب، و تا فلسطین، دمشق و مکه امتداد می‌یابد. او همچنان شهرها را در آغوش می‌گیرد و از دیوارهای آتشین با ندای خود عبور می‌کند:
«بيتي أنا بيتك وما إلي حدا من كتر ما ناديتك وسع المدى... أنا عالوعد وقلبي طاير صوبك غنّية»