رامی مالک در چند قدمی ایفای نقش اصلی در فیلم جیمز باند

​چند روز پس از گرفتن جایزه اسکار

رامی مالک در چند قدمی ایفای نقش اصلی در فیلم جیمز باند
TT

رامی مالک در چند قدمی ایفای نقش اصلی در فیلم جیمز باند

رامی مالک در چند قدمی ایفای نقش اصلی در فیلم جیمز باند

چند روز پس از گرفتن اسکار، رامی مالک، بازیگر آمریکایی مصری الاصل که چند روز پیش بخاطر نقش خود در «حماسه بوهیمی»، این جایزه را دریافت کرد اینک برای ایفای نقش «بدجنس» در یکی از زنجیره‌های جیمز باند، قسمت ۲۵، شانس بزرگ‌تری دارد.
به گزارش الشرق الاوسط، تدوین و پخش این سری جدید از فیلم جیمز باند بسیار به‌تاخیر افتاد و نقش اول آن را ستاره بریتانیایی دانیل کریج برعهده دارد و قرار است که در ماه‌های آینده کار تصویر آن آغاز شود تا در سال ۲۰۲۰ آماده پخش شود.
سایت «Collider» در این باره گزارش داد که مالک، بلافاصله پس از دریافت اوسکار، مراحل اخیر توافق برای همکاری در این فیلم را بررسی کرده‌است تا برای ایفای این نقش وارد عمل شود. 
البته مالک از ماه‌های پیش نامزد ایفای نقش در این فیلم بود، اما طبق گزارش مجله «فارایتی» بیان کرد که او اینک در حال کار بر فیلم «M. Robot» بود و این بدین معناست که او نمی‌توانست همزمان ایفای نقش در دو فیلم را برعهده گیرد.
از سوی دیگر روزنامه «گاردین» بر این نظر است که تأخیر در تدوین این فیلم شاید در نهایت به‌سود مالک افتاد. قرار است در آوریل کار بر روی این فیلم آغاز شود و او با نام «Shatterhand»، ایفای نقش کند. برخی از جزئیات دیگر نیز وجود دارد که دربارهٔ گریم و… صحبت می‌کند. 
البته بازیگر فرانسوی-مغربی سعید التغماوی در سال گذشته آمادگی خود را برای ایفای نقش در این فیلم بیان کرده بود هرچند آن زمان هنوز دربارهٔ هویت بازیگر تصمیمی گرفته نشده بود.
روزنامه گاردین بیان کرد که مالک فهرست بلندی از رد ایفای نقش در فیلم‌هایی دارد که به‌خاطر منفی نشان‌دادن خاورمیانه بازیگری در آنها را نپذیرفته‌است.
پیشتر کریج اعلام کرده بود که برای پنجمین و آخرین بار است که نقش جمیز باند را بر عهده می‌گیرد و نهایت کار او در این فیلم همان سلسله ۲۵ خواهد بود.



پلی میان سه رودخانه… ترجمه‌ای انگلیسی و تصویری از رؤیاهای نجیب محفوظ

نجیب محفوظ در بالکن کافه‌اش مشرف به میدان التحریر در قاهره، سال ۱۹۸۸ (فرانس پرس)
نجیب محفوظ در بالکن کافه‌اش مشرف به میدان التحریر در قاهره، سال ۱۹۸۸ (فرانس پرس)
TT

پلی میان سه رودخانه… ترجمه‌ای انگلیسی و تصویری از رؤیاهای نجیب محفوظ

نجیب محفوظ در بالکن کافه‌اش مشرف به میدان التحریر در قاهره، سال ۱۹۸۸ (فرانس پرس)
نجیب محفوظ در بالکن کافه‌اش مشرف به میدان التحریر در قاهره، سال ۱۹۸۸ (فرانس پرس)

با صداقتی نادر، رمان‌نویس لیبیایی-بریتانیایی «هشام مطر» ترجمه‌اش از کتاب «رؤیاهای آخر» نجیب محفوظ را با یک اعتراف آغاز می‌کند.
مطر در تنها دیدارشان در دهه ۹۰ میلادی، از محفوظ پرسید که نویسندگانی را که به زبانی غیر از زبان مادری‌شان می‌نویسند، چگونه می‌بیند؟

این پرسش بازتاب دغدغه‌های نویسنده‌ای جوان بود که در آمریکا متولد شده و مدتی در قاهره زندگی کرده بود، پیش از آنکه برای در امان ماندن از رژیم معمر قذافی (که پدر مخالفش را ربوده بود) به بریتانیا برود و در مدرسه‌ای شبانه‌روزی با هویتی جعلی نام‌نویسی کند.
و پاسخ محفوظ، همانند سبک روایت‌اش، کوتاه و هوشمندانه بود: «تو به همان زبانی تعلق داری که به آن می‌نویسی.»

«خودم را یافتم... رؤیاهای آخ

اما مطر اعتراف می‌کند که در بازخوانی‌های بعدی‌اش از آن گفتگو، چندین بار خود را در حال افزودن حاشیه‌ای یافت که محفوظ هرگز نگفته بود: خلاصه‌ای که می‌گفت: «هر زبان، رودخانه‌ای است با خاک و محیط خودش، با کرانه‌ها و جریان‌ها و سرچشمه و دهانه‌ای که در آن می‌خشکد. بنابراین، هر نویسنده باید در رودخانه زبانی شنا کند که با آن می‌نویسد.»

به این معنا، کتاب «خودم را یافتم... رؤیاهای آخر» که هفته گذشته توسط انتشارات «پنگوئن» منتشر شد، تلاشی است برای ساختن پلی میان سه رودخانه: زبان عربی که محفوظ متن اصلی‌اش را به آن نوشت، زبان انگلیسی که مطر آن را به آن برگرداند، و زبان لنز دوربین همسر آمریکایی‌اش «دیانا مطر» که عکس‌های او از قاهره در صفحات کتاب آمده است.

مطر با انتخاب سیاه و سفید تلاش کرده فاصله زمانی بین قاهره خودش و قاهره محفوظ را کم کند (عکس‌: دیانا مطر)

کاری دشوار بود؛ چرا که ترجمه آثار محفوظ، به‌ویژه، همواره با بحث و جدل‌هایی همراه بوده: گاهی به‌خاطر نادقیق بودن، گاهی به‌خاطر حذف بافت و گاهی هم به‌خاطر دستکاری در متن.
اندکی از این مسائل گریبان ترجمه مطر را هم گرفت.
مثلاً وقتی رؤیای شماره ۲۱۱ را ترجمه کرد، همان رؤیایی که محفوظ خود را در برابر رهبر انقلاب ۱۹۱۹، سعد زغلول، می‌یابد و در کنارش «امّ المصریین» (لقب همسرش، صفیه زغلول) ایستاده است. مطر این لقب را به‌اشتباه به «مصر» نسبت داد و آن را Mother Egypt (مادر مصر) ترجمه کرد.

عکس‌ها حال و هوای رؤیاها را کامل می‌کنند، هرچند هیچ‌کدام را مستقیماً ترجمه نمی‌کنند(عکس‌: دیانا مطر)

با این حال، در باقی موارد، ترجمه مطر (برنده جایزه پولیتزر) روان و با انگلیسی درخشانش سازگار است، و ساده‌گی داستان پروژه‌اش را نیز تداعی می‌کند: او کار را با ترجمه چند رؤیا برای همسرش در حالی که صبح‌گاهی در آشپزخانه قهوه می‌نوشید آغاز کرد و بعد دید ده‌ها رؤیا را ترجمه کرده است، و تصمیم گرفت اولین ترجمه منتشرشده‌اش همین باشد.
شاید روح ایجاز و اختصار زبانی که محفوظ در روایت رؤیاهای آخرش به‌کار برده، کار مطر را ساده‌تر کرده باشد.
بین هر رؤیا و رؤیای دیگر، عکس‌های دیانا مطر از قاهره — شهر محفوظ و الهام‌بخش او — با سایه‌ها، گردوغبار، خیالات و گاه جزئیات وهم‌انگیز، فضا را کامل می‌کنند، هرچند تلاش مستقیمی برای ترجمه تصویری رؤیاها نمی‌کنند.

مطر بیشتر عکس‌های کتاب را بین اواخر دهه ۹۰ و اوایل دهه ۲۰۰۰ گرفته است(عکس‌: دیانا مطر)

در اینجا او با محفوظ در عشق به قاهره شریک می‌شود؛ شهری که از همان جلسه تابستانی با نویسنده تنها برنده نوبل ادبیات عرب، الهام‌بخش او شد.
دیانا مطر با انتخاب سیاه و سفید و تکیه بر انتزاع در جاهایی که می‌توانست، گویی تلاش کرده پلی بسازد بین قاهره خودش و قاهره محفوظ.
هشام مطر در پایان مقدمه‌اش می‌نویسد که دلش می‌خواهد محفوظ را در حالی تصور کند که صفحات ترجمه را ورق می‌زند و با همان ایجاز همیشگی‌اش می‌گوید: «طبعاً: البته.»
اما شاید محتمل‌تر باشد که همان حکم نخستش را دوباره تکرار کند: «تو به همان زبانی تعلق داری که به آن می‌نویسی.»
شاید باید بپذیریم که ترجمه — نه‌فقط در این کتاب بلکه در همه‌جا — پلی است، نه آینه. و همین برایش کافی است.