سایه سنگین تحریم‌ها روی سفر روحانی به عراق؛ برای فرار از انزوا

چشم ایران به بودجه عراق در سایه فشارهای آمریکا _ ناظران سیاسی عراقي معتقدند که بغداد وارد نزاع تهران و واشنگتن نمی‌شود

سایه سنگین تحریم‌ها روی سفر روحانی به عراق؛ برای فرار از انزوا
TT

سایه سنگین تحریم‌ها روی سفر روحانی به عراق؛ برای فرار از انزوا

سایه سنگین تحریم‌ها روی سفر روحانی به عراق؛ برای فرار از انزوا

حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران امروز دوشنبه ۱۱ مارس (۲۰ اسفند) برای دیداری رسمی که تحریم‌های آمریکا بر آن چنبره زده‌اند، رهسپار عراق شد. محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران نیز عصر (یکشنبه) در رأس یک هیئت سیاسی و اقتصادی جهت زمینه‌سازی برای این سفر وارد بغداد شد.
به گزارش الشرق الاوسط، این اولین دیدار روحانی از عراق در پنج سال اخیر است و در زمانی انجام می‌شود که اقتصاد ایران به شدت تحت تأثیر تحریم‌های ایالات متحده آمریکا بوده و تقویت روابط با کشورهای همسایه یکی از راهکارهای ایران برای مقاومت در مقابل این تحریم‌ها است.
دیدار سه روزه حسن روحانی از عراق در حالی آغاز می‌شود که دولت او تحت فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم و فساد اداری از یک طرف و فشارهای سیاسی اصول‌گرایان در داخل قرار گرفته‌است. 
حسن روحانی پیش از ترک تهران اعلام کرد که علاقمند به گسترش روابط خود با عراق به ویژه در بخش حمل و نقل است.
مقام‌های ایران گفته بودند در تلاش هستند در مبادلات با عراق از پول این کشور به جای دلار استفاده کنند. 
قرار است او در جریان این سفر سه روزه با برهم صالح، رئیس‌جمهور و عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر همچنین سید علی سیستانی، مرجع عالی شیعیان عراق دیدار کند.
حوزه علمیه نجف اما تاکنون واکنشی به این سفر نشان نداده‌است. 
سیستانی از سال ۲۰۱۵ تاکنون حاضر به پذیرفتن مسئولان سیاسی داخلی و خارجی به استثنای مقامات سازمان ملل نشده‌است.
سفر به شهرهای مذهبی کربلا و نجف از دیگر برنامه‌های روحانی در عراق است.
دولت آمریکا بارها در مورد «دخالت» تهران در عراق هشدار داده‌است.
خبرگزاری فرانسه در این باره نوشته‌است: جمهوری اسلامی ایران امیدوار است که به یاری بغداد از فشار سنگین تحریم‌های آمریکا علیه تهران بکاهد. تهران امیدوار است که بازسازی عراق به شرکت‌های ایرانی واگذار شود. مبادلات تجاری دو کشور در حال حاضر به دوازده میلیارد دلار می‌رسد که عمدتاً شامل صادرات فرآورده‌های ایران به عراق می‌شود. حسن روحانی ابراز امیدواری کرده که این مبادلات به بیست میلیارد دلار افزایش یابد.
برخی از ناظران سیاسی و کارشناسان اما در این باره به «الشرق الاوسط» گفتند: به نظر می‌رسد که بغداد وارد نزاع تهران و واشنگتن نمی‌شود و تهران نمی‌تواند عراق را به دنبال خود بکشاند.
عبدالله الخریبط یکی از نمایندگان پارلمان عراق توضیح می‌دهد: سیاست عادل عبدالمهدی اولویت دادن به مصلحت عراق در برابر دیگر مسائل است.
در همین رابطه عبدالرحمن الشمری کارشناس اقتصادی عراق نیز می‌گوید: عراق توانایی ورود به جنگ اقتصادی ایران و آمریکا را ندارد.
روحانی در این سفر به دنبال ارسال پیام‌هایی به آمریکاست که به دنبال خشکاندن منابع تغذیه کننده نظام ایران است. از سوی دیگر به دنبال از بین بردن شک و شبهه‌ها دربارهٔ موضع عراق از تحریم‌ها و روابط اقتصادی دوجانبه است.
در روزهای اخیر رسانه‌های ایرانی مانور زیادی روی این سفر انجام داده‌اند و امضای توافقنامه‌های مدنظر را گامی برای نفس کشیدن ایران توصیف کردند.
خبرگزاری رویتز می‌گوید دیدار آقای روحانی از عراق حامل پیامی برای ایالات متحده و متحدان منطقه‌ای آمریکا، در مورد حضور و نفوذ جمهوری اسلامی در عراق خواهد بود؛ عرصه‌ای که می‌تواند محل افزایش تنش‌ها بین واشنگتن و تهران باشد. 
از سوی دیگر سازمان «جوامع ایرانیان آمریکایی» روز جمعه ۱۷ اسفند یک راهپیمایی و تجمع در شهر واشنگتن با حضور و سخنان چند عضو کنگره آمریکا برگزار کرد. 
ایرانیان تظاهرات کننده «قساوت و بی رحمی علیه مردم» توسط نظام ایران را محکوم کردند و شعار «تغییر رژیم، الان» سردادند.
تجمع کنندگان در نهایت به سمت کاخ سفید راهپیمایی کردند و در مقابل کاخ سفید تجمع کردند.



آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
TT

آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که «اخبار اطلاعاتی موثقی» دریافت کرده که نشان می‌دهد هند قصد دارد به‌زودی حمله‌ای نظامی انجام دهد. پاکستان هشدار داد که در صورت وقوع این حمله پاسخ قاطعی خواهد داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره‌ی تشدید تنش میان دو کشور به‌دنبال حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر در کشمیر شد، رو به افزایش است.

روابط میان این دو همسایه‌ی مجهز به سلاح هسته‌ای پس از آن رو به وخامت گذاشت که دهلی‌نو، اسلام‌آباد را مسئول حمله‌ی هفته‌ی گذشته در پاهالگام در بخش هندی کشمیر دانست؛ حمله‌ای که مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه در ۲۵ سال گذشته بوده است. یک منبع ارشد دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت که نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، در جلسه‌ای غیرعلنی در روز سه‌شنبه «اختیارات کامل» را به ارتش برای واکنش به این حمله داده است.

دولت پاکستان هرگونه دخالت در حمله‌ی کشمیر را رد کرد. عطاءالله طارر، وزیر اطلاعات پاکستان، در بیانیه‌ای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، گفت: «هرگونه اقدام تهاجمی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.» او افزود: «پاکستان اطلاعات اطلاعاتی موثقی در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده با استفاده از حادثه‌ی پاهالگام، که بهانه‌ای بی‌اساس است، قصد دارد حمله‌ی نظامی انجام دهد.» با این حال، اسحاق دار، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، تأکید کرد که کشورش آغازگر هیچ حمله‌ای نخواهد بود.

سران چند کشور جهان نگرانی عمیق خود را ابراز کرده و از این دو همسایه که در گذشته چندین جنگ با یکدیگر داشته‌اند، خواستند که خویشتنداری نشان دهند. منطقه‌ی کشمیر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر که اکثراً مسلمان هستند، میان پاکستان و هند تقسیم شده، ولی هر دو کشور کل این منطقه را متعلق به خود می‌دانند.

حدود ۱.۵ میلیون نفر در نزدیکی خط آتش‌بس در سمت پاکستانی مرز زندگی می‌کنند. بسیاری از ساکنان این مناطق، در حال آماده‌سازی پناهگاه‌های زیرزمینی ساده با دیوارهای گِلی تقویت‌شده با بتن هستند. محمد جوید، مردی ۴۲ ساله در روستای چاکوتی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال تمیز کردن پناهگاه هستیم تا اگر دشمن ناگهان حمله کرد، غافلگیر نشویم و بتوانیم جان بچه‌هایمان را نجات دهیم.»

تبادل آتش
ارتش هند روز چهارشنبه اعلام کرد که برای ششمین شب متوالی با نیروهای پاکستانی در امتداد خط آتش‌بس تبادل آتش داشته است. این منطقه‌ی به‌شدت نظامی‌شده دارای پایگاه‌هایی در ارتفاعات بالای کوه‌های هیمالیا بوده و مرز واقعی کشمیر محسوب می‌شود. یک منبع امنیتی پاکستانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که روز سه‌شنبه دو پهپاد را که به حریم هوایی پاکستان وارد شده بودند، ساقط کرده‌اند.

تنش‌ها در هفته‌ی پس از حمله‌ی پاهالگام از جمله رد و بدل شدن اتهامات، اقدامات دیپلماتیک، اخراج اتباع کشور مقابل و بستن گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت بالا گرفته است.

بالگرد نظامی هند بر فراز آسمان سریناگر در منطقه جامو و کشمیر هند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

مودی هفته‌ی گذشته وعده داد که عاملان این حمله و پشتیبانان آن‌ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد. او پنج‌شنبه گفت: «به همه‌ی جهان می‌گویم: هند هویت هر تروریست و حامی‌اش را شناسایی خواهد کرد، آن‌ها را تعقیب و مجازات خواهد کرد... حتی اگر تا دوردست‌ترین نقاط زمین بروند، تعقیب‌شان می‌کنیم.»

این اظهارات نگرانی‌ها را درباره‌ی تشدید تنش نظامی بیشتر کرده است.

وزارت امور خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که وزیر مارکو روبیو به‌زودی با همتایان پاکستانی و هندی خود تماس خواهد گرفت تا آن‌ها را به «عدم تشدید وضعیت» ترغیب کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و سوپرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه‌ی هند، تماس گرفت و طبق گفته‌ی سخنگوی او، آمادگی خود را برای «میانجی‌گری جهت کاهش تنش» اعلام کرد. دفتر نخست‌وزیر پاکستان بعداً اعلام کرد که شهباز شریف از گوترش خواسته «هند را به خویشتنداری ترغیب کند» و تأکید کرده که در صورت اقدام نسنجیده‌ی هند، پاکستان از «حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش با تمام قوا دفاع خواهد کرد».

پوسترهای افراد تحت تعقیب
هند و پاکستان از زمان استقلال از حکومت بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بر سر منطقه‌ی کشمیر با یکدیگر مناقشه دارند؛ زمانی که مرزها خانواده‌هایی را از هم جدا کرد که نسل‌ها در کنار هم زندگی می‌کردند. در بخش تحت کنترل هند، شورشیان از سال ۱۹۸۹ برای استقلال یا پیوستن به پاکستان دست به قیام زده‌اند.

گشت‌های ارتش هند در حال حرکت به سمت هاباتنار در منطقه انانتناگ در جنوب کشمیر – ۲۹ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پلیس هند پوسترهایی از سه مرد منتشر کرده که به اتهام اجرای حمله‌ی کشمیر تحت تعقیب‌اند. دو نفر از آن‌ها پاکستانی و یک نفر هندی است. هند می‌گوید آن‌ها اعضای گروه «لشکر طیبه» هستند؛ گروهی که مقرش در پاکستان است و سازمان ملل آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده است. همچنین برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری هر یک از آن‌ها شود، پاداشی معادل دو میلیون روپیه (حدود ۲۳۵۰۰ دلار) در نظر گرفته شده و عملیات گسترده‌ای برای بازداشت افراد مشکوک به ارتباط با این گروه آغاز شده است.

در آخرین مورد از تشدید تنش‌ها در کشمیر، در حمله‌ی پولواما در سال ۲۰۱۹ در منطقه‌ی تحت کنترل هند، یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو به کاروان نیروهای امنیتی حمله کرد که منجر به کشته شدن ۴۰ نفر و زخمی شدن ۳۵ تن شد. کمتر از دو هفته بعد، جنگنده‌های هندی حملاتی هوایی به خاک پاکستان انجام دادند.