​رستگاری در پیک کرونا؛ فرار زندانیان در ایران ادامه دارد

از ابتدای سال ۹۹ تاکنون ۷ واقعه شورش و فرار زندانیان در ایران گزارش شده‌است

​رستگاری در پیک کرونا؛ فرار زندانیان در ایران ادامه دارد
TT

​رستگاری در پیک کرونا؛ فرار زندانیان در ایران ادامه دارد

​رستگاری در پیک کرونا؛ فرار زندانیان در ایران ادامه دارد

روند فزاینده شیوع کرونا در ایران همه را به وحشت انداخته، از افراد عادی در خانه تا زندانیان دربند. شهروندان از نبود تدابیر سفت و سخت از سوی دولت و عدم چاره اندیشی آن برای معیشت مردم معترضند و زندانیان در حسرت مایع دستشویی برای شستن دست‌ها. آنها مرخصی می‌خواهند و مسئولان ممانعت می‌کنند.
شدت گرفتن شیوع ویروس کرونا در ایران و همچنین سرایت به تعدادی از زندان‌های این کشور، طی ۱۰ روز گذشته دست‌کم دو مورد فرار گروهی زندانیان از زندان پارسیلون خرم‌آباد در لرستان و زندان مرکزی سقز در کردستان و همچنین پنج مورد اعتراض، شورش و درگیری در زندان‌های الیگودرز در لرستان و تبریز در آذربایجان شرقی، همدان، عادل آباد شیراز و سپیدار اهواز رخ داده‌است.
در زندان‌ها به دلیل تراکم زندانیان تدابیری مانند انتقال زندانیان مشکوک به بیماری به قرنطینه و فاصله‌گذاری اجتماعی، ضدعفونی کردن محیط زندان، اعطای مرخصی در بیشترین تعداد ممکن، اعطای بسته‌های بهداشتی از جمله ماسک و ژل‌های ضدعفونی کننده و شست‌و شوی مداوم دست‌ها با صابون برای جلوگیری از ابتلا به بیماری کووید ۱۹ عملاً میسر نیست.
در مقابل مقامات قوه قضاییه ایران می‌گویند در حال رسیدگی به پرونده اعتراضات در زندان‌ها هستند. آنها در روزهای اخیر چند هزار زندانی را موقتاً آزاد کرده‌اند.

زندان سپیدار اهواز
برخی فعالان شبکه‌های اجتماعی شامگاه امروز دوشنبه گزارش کردند تعدادی از زندانیان زندان سپیدار اهواز با اقدام به روشن کردن آتش در اعتراض به بی کفایتی مقامات در تأمین امنیت سلامت زندان‌های کشور دقایقی قبل شورش کرده‌اند.
سایت بولتن نیوز نزدیک به جریان محافظه کار از فرار زندانیان دارد. اما خبرگزاری ایرنا به نقل از مقامات انتظامی ضمن تأیید خبر شورش در زندان سپیدار، از سرکوب ناآرامی در این زندان خبرداد و گفت در حال حاضر هیچ‌گونه مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
در ویدئوهای منتشر شده صدای شلیک گلوله از درون زندان شنیده می‌شود.

زندان عادل آباد شیراز
زندانیان در شیراز در اعتراض به وضعیت خود زیر سایه شیوع ویروس‌کرونا و عدم اجازه مرخصی، یکشنبه شب ۱۰ فروردین در زندان عادل آباد دست به اعتراض و شورش زدند.
مقامات قضایی گفته‌اند در جریان شورش در زندان عادل‌آباد شیراز «اقدام به فرار» گزارش نشده‌است. به گفته آنها در این حادثه که زندانیان اقدام به شکستن برخی نرده‌ها و دوربین‌های مدار بسته کردند، تلفات جانی نداشت و کنترل شده‌است.
منابع محلی همچنین گزارش دادند صدای تیراندازی از محوطه زندان شنیده شده‌است.

زندان همدان
منابع محلی، از اعتراض و درگیری در زندان همدان در شامگاه شنبه نهم فروردین، گزارش می‌دهند. منابع غیررسمی از فرار تعدادی از زندانیان از زندان همدان خبر می‌دهند.

زندان سقز
خبرگزاری فارس شامگاه جمعه، هشتم فروردین گزارش داد که در پی شورش در زندان سقز «بیش از ۸۰ زندانی» فرار کرده‌اند.
شاهدان عینی می‌گویند تعدادی از زندانیان در حین فرار ماشین‌های عبوری از مسیر را به زور و با تهدید سرنشینان با چاقو از آنها گرفته و از محل گریخته‌اند.
تعدادی از زندانیان فراری نیز از کوچه‌های مقابل زندان وارد شهر سقز شده‌اند.
تا کنون دربارهٔ شورش زندانیان و درگیری احتمالی میان آنها و مأموران انتظامی گزارشی منتشر نشده‌است.

زندان تبریز
روز پنج‌شنبه نیز زندانیان دو بند از زندان تبریز در اعتراض به اجرای تبعیض‌آمیز بخش‌نامه عفو و دادن مرخصی به زندانیان و عدم رعایت قرنطینه برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا شورش کردند که با دخالت نیروهای یگان ویژه نیروی انتظامی سرکوب شدند.
در ناآرامی‌های زندان تبریز بخشی از ساختمان به آتش کشیده شده و مطابق فیلم‌هایی که ساکنان برج‌های اطراف در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده‌اند صدای تیراندازی نیز به گوش رسیده‌است.
مقامات محلی گفته‌اند این ناآرامی‌ها تلفات جانی نداشته‌است.

زندان الیگودرز
اول فروردین نیز در زندان الیگودرز، یکی دیگر از شهرستان‌های لرستان نیز زندانیان شورش کردند اما ظاهراً کسی از آنها نتوانسته فرار کند.
حمید کشکولی فرماندار الیگودرز، به ایرنا گفته‌است: «زندانیان الیگودرز عصر امروز در یک اقدام خودسرانه و غیرقانونی اقدام به اعتراض در داخل زندان کرده بودند که نشر این خبر به بیرون از زندان موجب نگرانی برخی شهروندان شده بود».

زندان پارسیلون خرم‌آباد
پنج شنبه گذشته و چند ساعت پیش از تحویل سال نو هم در زندان پارسیلون شهرستان خرم‌آباد زندانیان شورش کردند و ۲۳ نفر آنها موفق به فرار از زندان شدند.
مطابق برخی گزارش‌ها مأموران زندان به سمت زندانیان تیراندازی کرده و دست‌کم یک نفر آنها کشته شده‌است.
خبرگزاری دولتی ایرنا کشته شدن یک زندانی بر اثر تیراندازی را تکذیب کرده‌است.
مقامات محلی کشته شدن یک زندانی، مجروح شدن یک نفر و دستگیرشدن یکی دیگر را تأیید کرده‌اند.

کرونا در زندان
«هرانا» ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران در گزارشی از افزایش شمار زندانیان مشکوک به کرونا در زندان‌های مختلف کشور از جمله در زندان‌های ارومیه، سنندج، خرم‌آباد، گرگان، تهران بزرگ و بسیاری زندان‌های دیگر خبر داده‌است.
گزارش‌های دیگری نیز از مرگ دست‌کم ۹ زندانی در زندان‌های فشافویه، قرچک ورامین و ارومیه براثر ابتلا به ویروس کرونا حکایت دارد و عدم اطلاع‌رسانی مقام‌های قضایی در این باره بر نگرانی زندانیان و خانواده‌هایشان دامن زده‌است.
همزمان ده‌ها استاد دانشگاه و کنشگر سیاسی و مدنی، با انتشار یک بیانیه، مسئولیت شیوع تصاعدی کرونا در ایران را متوجه خامنه‌ای و نگاه توطئه محور او کرده و روحانی را دنباله رو و گوش به فرمان او در پنهان‌کاری خوانده‌اند.



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»