فقر و کرونا در بیروت یکجا جمع می شوند

فقر و کرونا در بیروت یکجا جمع می شوند
TT

فقر و کرونا در بیروت یکجا جمع می شوند

فقر و کرونا در بیروت یکجا جمع می شوند

ده ها جوان و کودک در نزدیکی چند دکان کوچک در یکی از ورودی های اردوگاه پناهجویان فلسطینی برج البراجنه جمع می شوند. آنها با هم صحبت می کنند. کودکان مشغول بازی هستند. یک «توک توک» با پرچم کوچک فلسطین از کنار آنها رد می شود و به سمت اتوبان می رود. چند تا دختر و پسر جوان در ماشین در حال خواندن یک ترانه معروف هستند. ماموران ارتش لبنان کنار دو ایست بازرسی نزدیک اردوگاه و ورودی نزدیک به ضاحیه جنوبی ایستاده اند. «توک توک» از وسطشان رد می شوند اما هیچ واکنشی نشان نمی دهند.
اوضاع در خیابان ها در محله حریک و برج البراجنه عادی است. مردم تک و توک ماسک زده اند و از وسط موتوری ها رد می شوند. موتور سیکلت ها آنجا زیاد هستند و ترافیک ایجاد کردند و با سرعت از کنار خودروها در خیابان های تنگ رد می شوند. در خیابان های محله همواره به مناسبت های دینی و حزبی جشن برقرار است. حال و هوای برج حمود نیز فرقی ندارد. این شهر اغلب ارمنی نشین در بخش بیرونی بیروت قرار دارد. برج حمود از لحاظ تقسیمات اداری از توابع جبل لبنان است. اغلب کسب و کارها بازگشایی شده اند. افراد به مغازه ها تردد می کند. علاوه بر رستوران ها و فروشگاه های مواد غذایی فعالیت مغازه های موبایل فروشی و لباس فروشی و فروشگاه های لوازم یدکی از سر گرفته شد.
اوضاع در محله پایین شهر الطریق الجدیده در بیروت همینطور است. اما هر چقدر به مرکز پایتخت نزدیک تر شوی سکوت و خلوتی و فروشگاه های تعطیل بیشتر می شود. حفاظ آهنی جلوی درب بانک ها نصب شده تا هم از خشم مالباختگان در امان باشند و هم تظاهر کنندگان خشمگینی که خونشان به جوش آمده از غارت مردمی که پولشان در بانک ها بر باد رفت.
سکوت خیابان ها را تجمع یک گروه کوچک در رستوران لوکس واقع در نبش خیابان باب ادریس و وادی ابو جمیل بر هم می زند. گویا کسانی که در آنجا جمع شده اند نه از فقر خبر دارند و نه از کرونا. تردد به این اماکن تنها به آنها محدود شده است. رانندگان در ماشین های مشکی براق به انتظارشان نشسته اند.
نبض بیروت نمی زند. بهبودی خیابان حمرا از این ضربه کاری بسیار دشوار است. اغلب مغازه ها و مجتمع های تجاری اش تعطیل هستند. کافی شاپ ها به دلیل لزوم توجه به فاصله از یک سو و دشواری کار در ساعت های کاری و تعطیلی الزامی در ساعت معین دیگر رمق ندارند.
شب نشینی تا نزدیکی صبح آنجا ادامه داشت. فروشگاه ها و مغازه هایی که مالکان آنها ریسک از سرگیری فعالیت را به جان خریدند مثل سابق نیستند. چند صندلی کوچک و نوار رنگی برای جلوگیری از ورود افراد جلوی در گذاشته شده است. افراد باید از جلوی در سفارش بدهند. وضع کتابخانه ها نیز همینطور است. کتاب ها در چند ماه گذشته به روز نشده اند. دست اندرکاران نشر و چاپ کتاب پیش بینی می کند که این صنعت در چند ماه آینده دچار رکود شود. شاید ارزیابی دقیق ابعاد اقتصادی و اجتماعی فاجعه دو گانه در لبنان در چند ماه گذشته زود باشد. فروپاشی اقتصادی و بحران سیاسی و شیوع «کرونا» در لبنان همزمان شده است. مردمی که به پرسه زدن در خیابان های پایتخت و حومه در روزهای کمتر بحرانی عادت دارند فضای بی رحمانه را با گوشت و پوست خود لمس می کنند.
با یک ارزیابی سریع درباره آنچه می گذرد می توان گفت تاثیر هولناک بحران بر مردم لبنان یکسان نخواهد بود. به عبارت دیگر، نه تنها بخش های اقتصادی بلکه اجتماعی و سیاسی و فرهنگی لبنان دچار مرگ بالینی خواهند شد. مهم ترین شاخصه بخش بانکداری یعنی اعتماد از بین رفته است. برگرداندن اعتماد از دست رفته نیازمند تلاش فراوان است که گویا هیچ کس قصد انجامش را ندارد. گردشگری چند سالی است که نفس های آخر را می کشد. دست اندرکاران بخش گردشگری تلاش کردند جلوی ضرر و زیان ناشی از توقف سفر مسافران عرب به لبنان را بگیرند. آنها روی گردشگری داخلی و عده محدودی از گردشگران غربی حساب باز کرده اند. اما حالا کار گردشگری تمام شد. موسسات گردشگری که از پس پیامدها و ویرانی جنگ داخلی برآمدند هم تعطیل شدند. این مساله در مورد نهادهای آموزش و درمان و فروشگاه های اجناس دست دوم نیز صدق می کند اما شدت و ضعفش متفاوت است. گفتگو و رایزنی بین گروه های سیاسی برای تصویب قانون جدید مالی با عنوان کنترل خروج ارز از لبنان ادامه دارد.
این اقدامات تا یکسال پیش مایه خنده و نکوهش و انتقاد سیاستمداران و تاجران کشور بود. پارلمان لبنان در آستانه تصویب لایحه «کنترل خروج ارز» است. این لایحه نشانگر به گل نشستن نظام اقتصادی است. لبنان پس از فروپاشی نظام بانکی به سمت «اقتصاد اسکناسی» حرکت می کند. با این استدلال می توان گفت لبنان وارد دوره تغییر ساختاری بنیادین شده است. بخش های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی مثل سابق نخواهند بود. لبنان به دلیل شکست قیام ۱۷ اکتبر و به تبع آن شکست اصلاحات سیاسی مدت طولانی گرفتار عملکرد طبقه سیاسی حاکم خواهد بود. سرنوشت کشور به کشمکش های بین المللی و منطقه ای گره می خورد. گروه کوچکی در لبنان از این وضعیت سود می برند.
مردم لبنان با دو معضل فقر و کرونا روبرو هستند. آنها قادر به اعتراض و فریاد نیستند. معترضان از همه گزینه های اعتراض مسالمت آمیز استفاده کردند اما سیاستمداران فاقد اخلاق ککشان هم نگزید.



آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
TT

آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که «اخبار اطلاعاتی موثقی» دریافت کرده که نشان می‌دهد هند قصد دارد به‌زودی حمله‌ای نظامی انجام دهد. پاکستان هشدار داد که در صورت وقوع این حمله پاسخ قاطعی خواهد داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره‌ی تشدید تنش میان دو کشور به‌دنبال حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر در کشمیر شد، رو به افزایش است.

روابط میان این دو همسایه‌ی مجهز به سلاح هسته‌ای پس از آن رو به وخامت گذاشت که دهلی‌نو، اسلام‌آباد را مسئول حمله‌ی هفته‌ی گذشته در پاهالگام در بخش هندی کشمیر دانست؛ حمله‌ای که مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه در ۲۵ سال گذشته بوده است. یک منبع ارشد دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت که نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، در جلسه‌ای غیرعلنی در روز سه‌شنبه «اختیارات کامل» را به ارتش برای واکنش به این حمله داده است.

دولت پاکستان هرگونه دخالت در حمله‌ی کشمیر را رد کرد. عطاءالله طارر، وزیر اطلاعات پاکستان، در بیانیه‌ای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، گفت: «هرگونه اقدام تهاجمی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.» او افزود: «پاکستان اطلاعات اطلاعاتی موثقی در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده با استفاده از حادثه‌ی پاهالگام، که بهانه‌ای بی‌اساس است، قصد دارد حمله‌ی نظامی انجام دهد.» با این حال، اسحاق دار، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، تأکید کرد که کشورش آغازگر هیچ حمله‌ای نخواهد بود.

سران چند کشور جهان نگرانی عمیق خود را ابراز کرده و از این دو همسایه که در گذشته چندین جنگ با یکدیگر داشته‌اند، خواستند که خویشتنداری نشان دهند. منطقه‌ی کشمیر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر که اکثراً مسلمان هستند، میان پاکستان و هند تقسیم شده، ولی هر دو کشور کل این منطقه را متعلق به خود می‌دانند.

حدود ۱.۵ میلیون نفر در نزدیکی خط آتش‌بس در سمت پاکستانی مرز زندگی می‌کنند. بسیاری از ساکنان این مناطق، در حال آماده‌سازی پناهگاه‌های زیرزمینی ساده با دیوارهای گِلی تقویت‌شده با بتن هستند. محمد جوید، مردی ۴۲ ساله در روستای چاکوتی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال تمیز کردن پناهگاه هستیم تا اگر دشمن ناگهان حمله کرد، غافلگیر نشویم و بتوانیم جان بچه‌هایمان را نجات دهیم.»

تبادل آتش
ارتش هند روز چهارشنبه اعلام کرد که برای ششمین شب متوالی با نیروهای پاکستانی در امتداد خط آتش‌بس تبادل آتش داشته است. این منطقه‌ی به‌شدت نظامی‌شده دارای پایگاه‌هایی در ارتفاعات بالای کوه‌های هیمالیا بوده و مرز واقعی کشمیر محسوب می‌شود. یک منبع امنیتی پاکستانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که روز سه‌شنبه دو پهپاد را که به حریم هوایی پاکستان وارد شده بودند، ساقط کرده‌اند.

تنش‌ها در هفته‌ی پس از حمله‌ی پاهالگام از جمله رد و بدل شدن اتهامات، اقدامات دیپلماتیک، اخراج اتباع کشور مقابل و بستن گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت بالا گرفته است.

بالگرد نظامی هند بر فراز آسمان سریناگر در منطقه جامو و کشمیر هند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

مودی هفته‌ی گذشته وعده داد که عاملان این حمله و پشتیبانان آن‌ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد. او پنج‌شنبه گفت: «به همه‌ی جهان می‌گویم: هند هویت هر تروریست و حامی‌اش را شناسایی خواهد کرد، آن‌ها را تعقیب و مجازات خواهد کرد... حتی اگر تا دوردست‌ترین نقاط زمین بروند، تعقیب‌شان می‌کنیم.»

این اظهارات نگرانی‌ها را درباره‌ی تشدید تنش نظامی بیشتر کرده است.

وزارت امور خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که وزیر مارکو روبیو به‌زودی با همتایان پاکستانی و هندی خود تماس خواهد گرفت تا آن‌ها را به «عدم تشدید وضعیت» ترغیب کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و سوپرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه‌ی هند، تماس گرفت و طبق گفته‌ی سخنگوی او، آمادگی خود را برای «میانجی‌گری جهت کاهش تنش» اعلام کرد. دفتر نخست‌وزیر پاکستان بعداً اعلام کرد که شهباز شریف از گوترش خواسته «هند را به خویشتنداری ترغیب کند» و تأکید کرده که در صورت اقدام نسنجیده‌ی هند، پاکستان از «حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش با تمام قوا دفاع خواهد کرد».

پوسترهای افراد تحت تعقیب
هند و پاکستان از زمان استقلال از حکومت بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بر سر منطقه‌ی کشمیر با یکدیگر مناقشه دارند؛ زمانی که مرزها خانواده‌هایی را از هم جدا کرد که نسل‌ها در کنار هم زندگی می‌کردند. در بخش تحت کنترل هند، شورشیان از سال ۱۹۸۹ برای استقلال یا پیوستن به پاکستان دست به قیام زده‌اند.

گشت‌های ارتش هند در حال حرکت به سمت هاباتنار در منطقه انانتناگ در جنوب کشمیر – ۲۹ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پلیس هند پوسترهایی از سه مرد منتشر کرده که به اتهام اجرای حمله‌ی کشمیر تحت تعقیب‌اند. دو نفر از آن‌ها پاکستانی و یک نفر هندی است. هند می‌گوید آن‌ها اعضای گروه «لشکر طیبه» هستند؛ گروهی که مقرش در پاکستان است و سازمان ملل آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده است. همچنین برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری هر یک از آن‌ها شود، پاداشی معادل دو میلیون روپیه (حدود ۲۳۵۰۰ دلار) در نظر گرفته شده و عملیات گسترده‌ای برای بازداشت افراد مشکوک به ارتباط با این گروه آغاز شده است.

در آخرین مورد از تشدید تنش‌ها در کشمیر، در حمله‌ی پولواما در سال ۲۰۱۹ در منطقه‌ی تحت کنترل هند، یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو به کاروان نیروهای امنیتی حمله کرد که منجر به کشته شدن ۴۰ نفر و زخمی شدن ۳۵ تن شد. کمتر از دو هفته بعد، جنگنده‌های هندی حملاتی هوایی به خاک پاکستان انجام دادند.