آمادگی واشنگتن برای فعال کردن مکانیسم ماشه.. ایران مجدداً تحریم می‌شود

پس از موافقت شورای امنیت برای تمدید تحریم بین‌المللی.. و تلاش اروپایی‌ها برای دستیابی به قطعنامه «مجازات» تهران

آمادگی واشنگتن برای فعال کردن مکانیسم ماشه.. ایران مجدداً تحریم می‌شود
TT

آمادگی واشنگتن برای فعال کردن مکانیسم ماشه.. ایران مجدداً تحریم می‌شود

آمادگی واشنگتن برای فعال کردن مکانیسم ماشه.. ایران مجدداً تحریم می‌شود

ایالات متحده مطابق اصل «اسنپ بک» (مکانیسم ماشه) پیش‌بینی شده در قطعنامه ۲۲۳۱، و در ادامه تلاش‌های بی‌امان خود برای اعمال دوباره تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، همچنین به دلیل پیش‌بینی عدم تصویب پیش نویس قطعنامه ایالات متحده برای تحریم تسلیحاتی بین‌المللی به مدت دوره زمانی نامشخص از سوی شورای امنیت، از هفته آینده، به «برنامه B» منتقل می‌شود.
طرف آمریکایی به اصل بازگشت تحریم‌های خودکار متوسل شد، اصلی که به طرف‌های برنامه جامع اقدام مشترک (توافق هسته ای) پنج عضو دائم شورای امنیت یعنی ایالات متحده، فرانسه، بریتانیا، روسیه و چین علاوه بر آلمان، اجازه می‌دهد تا در صورت نقض تعهدات از سوی تهران، این سازوکار فعال شود.
پس از پایان ۲۴ ساعت تعیین شده برای جلسات شورای امنیت از طریق ویدئوکنفرانس به دلیل همه‌گیری «کووید ۱۹»، پیش‌بینی می‌شد رئیس دوره ای این شورا و نماینده دائم اندونزی در سازمان ملل، ساعت ۵ بعد از ظهر (جمعه) به وقت نیویورک، نتایج رای‌گیری دربارهٔ پیش نویس قطعنامه کوتاه ارائه شده توسط کیلی کرافت نماینده آمریکا، برای تمدید نامحدود تحریم تسلیحاتی بین‌المللی ایران را اعلام کند.
به گفته یک دیپلمات اروپایی، پیش از رای‌گیری در مورد پیش نویس قطعنامه، گروه سه کشور اروپایی در شورای امنیت متشکل از فرانسه، بریتانیا و آلمان «با تمام ظرفیت» به تکاپو افتادند و با همه اعضای شورای امنیت «برای جستجوی راه حل مشخص و سازنده ای که به قطعنامه‌های شورای امنیت احترام بگذارد» دیدار کردند.
او افزود: در عین حال «شکاف بین مواضع ایالات متحده از یک طرف و روسیه و چین از طرف دیگر بسیار زیاد است» و احتمال پرکردن این شکاف بعید به نظر می‌رسد.
اگرچه ایالات متحده پیش نویس قطعنامه خود را برای محدود کردن آن در یک بند نرمتر کرد، اما این اقدام فقط تلاشی نهایی برای تمدی تحریم تسلیحاتی است «تا زمانی که شورای امنیت تصمیم دیگری نگیرد»، اگر طرح "A" آمریکایی موفقیت‌آمیز نباشد، دیپلمات‌ها انتظار دارند که ایالات متحده گام‌های عملی برای تمدید تحریم تسلیحاتی را تا قبل از پایان یافتن این قانون در ۱۸ اکتبر، مطابق توافق هسته ای ۲۰۱۵، علاوه بر اعمال مجدد سایر تحریم‌ها بردارد.
دیپلمات‌ها بر این باورند که مهمترین نبرد هفته آینده آغاز خواهد شد، زیرا واشنگتن تأکید می‌کند که «حق دارد مکانیسم (اسنپ بک) را برای اعمال مجدد تحریم‌ها فعال کند». با این حال، سایر کشورهای عضو این توافق موافق نیستند.
 یک منبع دیپلماتیک دیگر به الشرق الاوسط از «"یک تلاش اروپایی برای تهیه پیش نویس قطعنامه جداگانه برای اعمال تحریم‌های بین المللی تسلیحاتی به ویژه موشک‌های بالستیک علیه ایران به دلیل رفتار بی ثبات کننده ایران در خاورمیانه» برای جلوگیری از «اختلاف عمیق» بین طرف‌های آمریکایی و اروپایی دربارهٔ اصل "Snapback" خبر داد.
اروپایی‌ها معتقدند «خروج ایالات متحده از توافق هسته ای در ماه مه سال ۲۰۱۸ باعث شد امتیازات این توافق از جمله اعمال مکانیسم دوباره اعمال خودکار تحریم‌ها از دست برود».
وی اضافه کرد: «طرف اروپایی همچنین می‌ترسد که گام آمریکا در صورت موفقیت، منجر به از بین بردن کامل توافق هسته ای شود و بدین ترتیب رژیم ایران را از تعهدات خود طبق قطعنامه ۲۲۳۱ معاف کند».
این بدان معناست که شورای امنیت به زودی خود را با یک «نبرد قانونی طولانی مدت روبرو خواهد شد که به تضعیف توانایی شورای امنیت به عنوان ابزاری برای حفظ صلح و امنیت بین المللی منجر خواهد شد».
همزمان، دولت آمریکا که به تازگی پیش نویس قطعنامه‌ای را برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران به شورای امنیت فرستاده و استدلال قانونی اش را نیز روز پنج شنبه به اعضای شورای امنیت ارائه کرده‌است.
نسخه ای شش صفحه ای از تحلیل قانونی آمریکا که الشرق الاوسط آن را رویت کرده‌است، این مسئله را مطرح می‌کند که آمریکا تحت قطعنامه ای از شورای امنیت(۲۲۳۱) که پشتیبان توافق هسته ای است، از حقی آشکار برای به کار گرفتن بازگردانی تحریم‌ها علیه ایران برخوردار است.
این سند همچنین مطرح می‌کند: هر گونه استدلال مغایری پیشینه ای مخاطره آمیز ایجاد می‌کند که می‌تواند قدرت هر تصمیم شورای امنیت را تهدید کند.
کلی کرفت نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل متحد اضافه کرد: ایالات متحده کاملاً به تعهدات قانونی خود تحت قطعنامه ۲۲۳۱ عمل می‌کند، و این به‌طور خاص بدان معنی است که رویه‌های ذکر شده در پیوست B قطعنامه ضرورت قانونی را از طریق بند 7B به رسمیت می‌شناسد.
در این بیانیه آمده‌است: «این قطعنامه محدودیت‌هایی برای انتقال تجهیزات هسته ای و موشکی به ایران تعیین می‌کند، و هدف (از جمله) بلوکه کردن دارایی‌ها و ممنوعیت سفر را تعیین می‌کند».



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»