واشنگتن فشار بر برنامه هسته‌ای و موشکی ایران را افزایش داد

بیش از ۲۷ نهاد و شخص را تحریم کرد و از اروپایی‌ها خواست که از تحریم‌های سازمان ملل پیروی کنند

واشنگتن فشار بر برنامه هسته‌ای و موشکی ایران را افزایش داد
TT

واشنگتن فشار بر برنامه هسته‌ای و موشکی ایران را افزایش داد

واشنگتن فشار بر برنامه هسته‌ای و موشکی ایران را افزایش داد

ایالات متحده استراتژی خود برای فشار بر ایران را مضاعف کرد و از اقدامات اجرایی توسط دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا، از جمله تحریم‌ها علیه برنامه‌های هسته ای و موشکی ایران، برای اطمینان از ادامه تحریم تسلیحاتی سازمان ملل به مدت نامحدود، در تلاش برای تغییر رفتار تهران خبر داد، همچنین از کشورهای اروپایی خواست از این الگو پیروی کنند.
رئیس‌جمهوری ایالات متحده در بیانیه جدیدی، از اعمال محدودیت‌های جدیدی بر تلاش‌های هسته‌ای، موشکی بالستیک و تسلیحات متعارف ایران خبر داده‌است.
ترامپ تأکید کرد: «دولت من هرگز اجازه نخواهد داد که ایران سلاح هسته‌ای داشته باشد. ما همچنین هرگز به ایران اجازه نخواهیم داد که با عرضه مقادیر بیشتری از موشک‌های بالستیک و جنگ‌افزارهای متعارف، جهان را به خطر بیاندازد».
ایالات متحده از عصر روز شنبه گذشته، یک ماه پس از فعال سازی مکانیسم «اسنپ بک» مندرج در توافق هسته ای، برای بازگرداندن تحریم‌ها، کار خود را برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل آغاز کرد. این اقدام پس از آن است که اکثریت اعضای شورای امنیت پروژه آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران را که قرار است در اواسط ماه اکتبر منقضی شود، رد کردند.
ترامپ تأکید کرد: «این فرمان اجرایی که من امروز صادر می‌کنم، دارایی‌ها و منافع در دارایی‌های موجود در ایالات متحده، متعلق به افرادی که در تأمین، فروش، یا انتقال تسلیحات متعارف به ایران یا از ایران نقش داشته باشند، و نیز کسانی که به ارائه پشتیبانی و خدمات فنی، آموزشی، و مالی و سایر کمک‌های مرتبط با این تسلیحات بپردازند، را مسدود می‌کند».
وی اضافه کرد: «این فرمان اجرایی برای اعمال تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران بسیار مهم است. این فرمان توانایی رژیم ایران در صدور جنگ‌افزار به تروریست‌ها و عوامل خطرناک در سراسر منطقه و نیز توانایی آن رژیم در دستیابی به تسلیحات برای ایجاد نیروهای خودش را به شدت کاهش خواهد داد».
به گفته او، دولت من امروز همچنین تحریم‌ها و اقدامات کنترل صادرات تازه‌ای را بر ۲۷ نهاد و فرد مرتبط با شبکه گسترش تسلیحاتی ایران اعمال می‌کند.
طبق این فرمان، وزارت خارجه، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، سازمان صنایع دفاعی ایران را نیز در فهرست تحریم‌ها قرار خواهد داد. همچنین مهرداد اخلاقی کتابچی، مدیر سازمان صنایع دفاعی ایران، شش فرد و سه سازمان مرتبط با سازمان انرژی اتمی این کشور، شرکت شهید همت و حاج علی مودت را در فهرست تحریم‌ها قرار خواهیم داد و همچنین نیکولاس مادورو رئیس‌جمهور ونزوئلا نیز به دلیل همکاری با ایران مشمول تحریم‌های آمریکا خواهد شد.
ترامپ اظهار کرد: «رژیم ایران بارها دربارهٔ بایگانی سری تسلیحات هسته‌ای خود دروغ گفته و مانع دسترسی بازرسان بین‌المللی شده‌است. این امر، بیش از پیش معایب عمیق توافق هسته‌ای شکست خورده دولت قبلی را آشکار می‌کند».
در این بیانیه همچنین آمده‌است: «اقدامات امروز من حاوی پیام روشنی برای رژیم ایران و نیز برای آن دسته از اعضای جامعه بین‌المللی که از ایستادن در برابر ایران خودداری می‌کنند، است».
این بیانیه در پایان می‌گوید: «دولت من از همه ابزارهایی که در اختیارمان است برای متوقف کردن تلاش‌های هسته‌ای، موشکی بالستیک، و جنگ‌افزارهای متعارف ایران استفاده خواهد کرد. رژیم ایران اگر می‌خواهد آنچه که مردم ایران با تمام وجود می‌خواهند و شایسته آن هستند - یعنی یک ایران شکوفا و سعادتمند - را به آنها ارائه دهد، باید رفتارش را تغییر دهد».

* کنفرانس خبری مقامات ارشد دولت آمریکا

مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده و سایر مقامات ارشد دولت آمریکا در یک کنفرانس خبری دربارهٔ بازگشت تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران گفتند که ایالات متحده تضمین خواهد کرد که ایران حامی شماره یک تروریسم در جهان نتواند بیش از این به صلح در دنیا آسیب برساند.
مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده و سایر مقامات ارشد دولت آمریکا در یک کنفرانس خبری دربارهٔ بازگشت تحریمهای سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی گفتند که آمریکا اجازه دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای را نمی‌دهد.
در این کنفرانس خبری که صبح دوشنبه در واشینگتن برگزار شد، علاوه بر مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده، استیون منوشن وزیر خزانه‌داری، مارک اسپر وزیر دفاع، ویلبر راس وزیر بازرگانی ایالات متحده، کلی کرفت سفیر آمریکا در سازمان ملل و رابرت اوبرایان مشاور امنیت ملی کاخ سفید هم حضور داشتند.
مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا گفت از کشورهای فرانسه، آلمان و بریتانیا توقع دارد تحریم‌هایی که پس از اعمال مکانیسم ماشه اعمال می‌شوند را اجرایی کنند.
وی افزود که آمریکا به جای آن که منتظر بماند تا ایران جهان را تهدید کند، اقدامات شایانی را برای جلوگیری از دستیابی بزرگترین حامی تروریسم در جهان به سلاح‌های هسته‌ای اتخاذ کرده‌است.
وزیر امور خارجه آمریکا در عین حال تأکید کرد که آمریکا مانع از دسترسی ایران به منابع مالی و امکانات برای گسترش فعالیت‌های تروریستی خود در منطقه و سراسر جهان خواهد شد.
وی اضافه کرد: ایران دارای بزرگ‌ترین نیروهای موشکی بالستیک در خاورمیانه است و موشک و فناوری موشکی به حوثی‌های یمن و حزب‌الله در لبنان و سوریه صادر کرده‌است.
مارک اسپر وزیر دفاع ایالات متحده نیز گفت: ما آماده جواب دادن به هرگونه تهاجم آینده ایران هستیم و نقش خود را در کارزار فشار حداکثری ایفا می‌کنیم.
اسپر بار دیگر بر آمادگی آمریکا برای مقابله با هر تهدیدی از سوی ایران تأکید کرد و از حکومت ایران خواست تا «مانند یک کشور عادی رفتار کند.»
او افزود: ما تهران را تشویق می‌کنیم که فعالیت‌های بدخواهانه خود را تعلیق کرده و مانند یک کشور عادی رفتار کند.
در ادامه، ویلبر راس وزیر بازرگانی این کشور از تحریم ۵ فرد مرتبط با سازمان انرژی اتمی ایران خبر داد و گفت: پنج دانشمند ایرانی به فهرست تحریم‌ها اضافه می‌شوند. این افراد با برنامه‌های آزمایش‌های هسته‌ای ایران مرتبط هستند و در دستیابی رژیم ایران برای دستیابی به تجهیزات هسته‌ای کمک کرده‌اند.
در همین نشست، کلی کرفت سفیر آمریکا در سازمان ملل نیز گفت: «ما تنها کشوری هستیم که در برابر ایران و فعالیت‌های آن ایستادگی کرده‌ایم». او افزود: «کشورهای عضو توافق هسته ای در اجرای تحریم‌های ایران ناکام مانده‌اند».
وی گفت: «ما در انجام وظایف خود متوقف نخواهیم شد و از جهان، خاورمیانه و اروپا محافظت خواهیم کرد».
در ادامه، رابرت اوبرایان مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز از شورای امنیت به دلیل «عدم انجام وظایف خود، محافظت از جهان در برابر ایران و تمدید تحریم تسلیحاتی» انتقاد کرد و گفت: پرزیدنت ترامپ یک فرمان اجرایی امضا کرد تا افراد، نهادها و کشورهایی که تسلیحات نظامی در اختیار ایران قرار بدهند، تحت تحریم قرار بگیرند.

* اختلافات اروپا و آمریکا در کنفرانس «آژانس بین‌المللی اتمی»

در وین اما، اختلافات میان آمریکا و اروپا در شصت و چهارمین کنفرانس بین‌المللی آژانس انرژی اتمی دربارهٔ توافق هسته ای با ایران علنی شد؛ به طوری که کشورهای اروپایی علی‌رغم نگرانی از برنامه هسته ای ایران، بار دیگر پایبندی خود را به توافق‌نامه برجام اعلام کردند، در حالی که واشینگتن تهران را به تأخیر همکاری با این سازمان بین‌المللی یا عدم همکاری کامل متهم کرد.
دن برویلت وزیر انرژی آمریکا در این نشست مجازی گفت که ایران باید اطمینان بیشتری در زمینه پایبندی به تعهدات ایجاد کند. او افزود: چنین همکاری «برای دستیابی به هدف ما، اطمینان از اینکه ایران هرگز به سلاح هسته ای دست پیدا نمی‌کند، ضروری است».
در مقابل؛ آندریاس ریخت وزیر مشاور دولت آلمان در امور انرژی، به نمایندگی از اتحادیه اروپا، از ابراز عمیق نگرانی اروپا نسبت به ادامه ذخیره اورانیوم غنی شده توسط ایران بیش از ۱۰ برابر حد مورد نظر در توافق هسته ای خبر داد.
وی افزود که اتحادیه اروپا همچنین نگران «ادامه غنی سازی در تأسیسات فردو و گسترش فعالیت‌های تحقیق و توسعه در سانتریفیوژها در ایران» است. زیرا این فعالیت‌ها توانایی غنی سازی ایران را بسیار افزایش می‌دهد.
وزیر آلمانی اضافه کرد که تمام این فعالیت‌ها «با توافق هسته ای مغایرت دارد و اثرات خطرناکی در گسترش سلاح‌های هسته ای دارد».
وی از ایران خواست که از اقدامات مغایر با توافق خودداری کند، اما مشتاقانه خواستار تکرار موضع اروپا در رابطه با پشیمانی از خروج واشینگتن از توافق، و تلاش‌های مداوم اروپا برای نجات توافق و ادامه کار با آن است.



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»