گفت‌وگوی راهبردی بغداد-واشنگتن زیر سایه نگرانی‌ مخالفان الکاظمی

دولت عراق با اولویت‌های مختلف، خود را برای دور بعدی مذاکرات آماده می‌کند

گفت‌وگوی راهبردی بغداد-واشنگتن زیر سایه نگرانی‌ مخالفان الکاظمی
TT

گفت‌وگوی راهبردی بغداد-واشنگتن زیر سایه نگرانی‌ مخالفان الکاظمی

گفت‌وگوی راهبردی بغداد-واشنگتن زیر سایه نگرانی‌ مخالفان الکاظمی

عراق و آمریکا اعلام کردند که دور تازه گفت‌وگوهای راهبردی عراق و آمریکا در ۷ مه / ۱۷ اردیبهشت برگزار می‌شود.
دور چهارم این گفت‌وگوها در چارچوب توافق‌نامه استراتژیک صورت می‌گیرد که عراق در سال ۲۰۰۹ و در زمان باراک اوباما رئیس‌جمهور وقت آمریکا با ایالات متحده امضا کرده‌است.
این توافق‌نامه از دو قسمت تشکیل شده بود، قسمت اول مربوط به توافق برای خروج نیروهای آمریکایی از عراق بود که در آن زمان از ۱۵۰ هزار سرباز تشکیل می‌شد (خروج در اواخر سال ۲۰۱۱ عملی شد) و قسمت دوم شامل همکاری در زمینه‌های مختلف از جمله تسلیحاتی، تجهیز و آموزش و همچنین همکاری در زمینه‌های اقتصادی، فرهنگی، فناوری و سایر موارد است.
در سال ۲۰۱۴، هنگامی که داعش مناطق وسیعی از سرزمین‌های عراق را اشغال کرد، دولت عراق مجبور شد از آمریکایی‌ها بخواهد نیروهای خود را دوباره به عراق بفرستند. ایالات متحده آمریکا به این درخواست در چارچوب ائتلاف بین‌المللی متشکل از بیش از ۶۰ کشور پاسخ داد. پس از پیروزی عراق بر سازمان تروریستی، داعش به فعالیت زیر زمینی روی آورد.
اگرچه هزینه‌های شکست داعش بسیار زیاد بود، اما به محل نزاع و دشمنی بین طرفداران ایالات متحده آمریکا و مخالفان آن در عراق تبدیل شد.
در حالی که طرفداران واشنگتن معتقدند که ائتلاف بین‌المللی، با پشتیبانی تسلیحاتی، لجستیکی و هواپیمایی خود دلیل شکست این سازمان است، مخالفان ایالات متحده می‌گویند که فتوای جهاد مرجع عالی شیعه آیت الله علی سیستانی، که براساس آن (الحشد الشعبی) تأسیس شد، بیشترین سهم را در پیروزی بر داعش داشته‌است.
با این حال، به محض پایان مراسم انتصاب الکاظمی و به محض اینکه او اولین قدم‌ها را در تشکیل دولت خود برداشت، موانع در برابر او قرار گرفتند. در حالی که گفت‌وگوهای استراتژیک یکی از اصلی‌ترین موانع بود.
یک ماه پس از روی کار آمدن الکاظمی، گفت‌وگوها عملاً بین واشنگتن و بغداد در ماه ژوئن ۲۰۲۰ آغاز شد. دو ماه بعد، الکاظمی به واشینگتن سفر کرد و در آنجا با دونالد ترامپ رئیس‌جمهور پیشین آمریکا ملاقات کرد و دو طرف، دور دوم گفت‌وگو را که در دوران پیشینیان الکاظمی دشوار بود و در دوران وی به دلیل تئوری توطئه غیرممکن شد، از سر گرفتند.
تمام حرکات الکاظمی توسط مخالفان وی زیر ذره بین رفت و تردیدها پیرامون آنها به ویژه از سوی ائتلاف الفتح به رهبری هادی العامری و «دولت قانون» به رهبری نوری المالکی و همچنین جناح‌های مسلح آغاز شد.
پس از ورود بایدن به کاخ سفید، به نظر می‌رسد اولویت‌های وی از نظر پرونده‌های مختلف از جمله موضع خود در قبال عراق و ایران متفاوت باشد.
هفته گذشته، واشنگتن تمایل خود را برای از سرگیری گفت‌وگوهای استراتژیک با بغداد اعلام کرد، به ویژه که بایدن یکی از طراحان توافق‌نامه ای بود که گفت‌وگوی استراتژیک بر اساس آن بنا شده بود و وی مسئولیت پرونده عراق در دولت اوباما را بر عهده داشت.
به نوبه خود، عراق شروع این گفت‌وگوها را طبق اولویت‌های مختلف اعلام کرد، به طوری که دولت عراق می‌خواهد چارچوب جدیدی برای روابط با واشنگتن ترسیم کند و همکاری با آن در زمینه‌های مختلف از جمله مبارزه با «داعش» در چارچوب ناتو ادامه یابد.
از طرفی دیگر، حریفان الکاظمی یک اولویت دارند که آنهم بیرون راندن بی قید و شرط آمریکایی‌ها است.
واضح است که الکاظمی با چالش‌های بسیار بزرگی روبرو است که نشان دهنده تلاش مخالفان وی برای تصویب نکردن بودجه به دلایل انتخاباتی است. به علاوه، حریفانش با توهین عمدی به منظور تحریک وی و گاهی رژه خیابانی گروه‌های مسلح در بغداد روبرو می‌شود. با این حال، به نظر نمی‌رسد این امور برای الکاظمی تحریک آمیز باشند، و این مزیتی است که همگان به آن اذعان دارند حساب می‌شود؛ با تمام اتهاماتی که مخالفانش به او وارد کرده‌اند، او آنها را به گفتگو دعوت کرده‌است که باعث محبوبیت وی در بین مردم و همچنین افزایش احترام وی در محافل سیاسی شده‌است.



آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
TT

آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که «اخبار اطلاعاتی موثقی» دریافت کرده که نشان می‌دهد هند قصد دارد به‌زودی حمله‌ای نظامی انجام دهد. پاکستان هشدار داد که در صورت وقوع این حمله پاسخ قاطعی خواهد داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره‌ی تشدید تنش میان دو کشور به‌دنبال حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر در کشمیر شد، رو به افزایش است.

روابط میان این دو همسایه‌ی مجهز به سلاح هسته‌ای پس از آن رو به وخامت گذاشت که دهلی‌نو، اسلام‌آباد را مسئول حمله‌ی هفته‌ی گذشته در پاهالگام در بخش هندی کشمیر دانست؛ حمله‌ای که مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه در ۲۵ سال گذشته بوده است. یک منبع ارشد دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت که نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، در جلسه‌ای غیرعلنی در روز سه‌شنبه «اختیارات کامل» را به ارتش برای واکنش به این حمله داده است.

دولت پاکستان هرگونه دخالت در حمله‌ی کشمیر را رد کرد. عطاءالله طارر، وزیر اطلاعات پاکستان، در بیانیه‌ای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، گفت: «هرگونه اقدام تهاجمی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.» او افزود: «پاکستان اطلاعات اطلاعاتی موثقی در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده با استفاده از حادثه‌ی پاهالگام، که بهانه‌ای بی‌اساس است، قصد دارد حمله‌ی نظامی انجام دهد.» با این حال، اسحاق دار، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، تأکید کرد که کشورش آغازگر هیچ حمله‌ای نخواهد بود.

سران چند کشور جهان نگرانی عمیق خود را ابراز کرده و از این دو همسایه که در گذشته چندین جنگ با یکدیگر داشته‌اند، خواستند که خویشتنداری نشان دهند. منطقه‌ی کشمیر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر که اکثراً مسلمان هستند، میان پاکستان و هند تقسیم شده، ولی هر دو کشور کل این منطقه را متعلق به خود می‌دانند.

حدود ۱.۵ میلیون نفر در نزدیکی خط آتش‌بس در سمت پاکستانی مرز زندگی می‌کنند. بسیاری از ساکنان این مناطق، در حال آماده‌سازی پناهگاه‌های زیرزمینی ساده با دیوارهای گِلی تقویت‌شده با بتن هستند. محمد جوید، مردی ۴۲ ساله در روستای چاکوتی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال تمیز کردن پناهگاه هستیم تا اگر دشمن ناگهان حمله کرد، غافلگیر نشویم و بتوانیم جان بچه‌هایمان را نجات دهیم.»

تبادل آتش
ارتش هند روز چهارشنبه اعلام کرد که برای ششمین شب متوالی با نیروهای پاکستانی در امتداد خط آتش‌بس تبادل آتش داشته است. این منطقه‌ی به‌شدت نظامی‌شده دارای پایگاه‌هایی در ارتفاعات بالای کوه‌های هیمالیا بوده و مرز واقعی کشمیر محسوب می‌شود. یک منبع امنیتی پاکستانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که روز سه‌شنبه دو پهپاد را که به حریم هوایی پاکستان وارد شده بودند، ساقط کرده‌اند.

تنش‌ها در هفته‌ی پس از حمله‌ی پاهالگام از جمله رد و بدل شدن اتهامات، اقدامات دیپلماتیک، اخراج اتباع کشور مقابل و بستن گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت بالا گرفته است.

بالگرد نظامی هند بر فراز آسمان سریناگر در منطقه جامو و کشمیر هند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

مودی هفته‌ی گذشته وعده داد که عاملان این حمله و پشتیبانان آن‌ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد. او پنج‌شنبه گفت: «به همه‌ی جهان می‌گویم: هند هویت هر تروریست و حامی‌اش را شناسایی خواهد کرد، آن‌ها را تعقیب و مجازات خواهد کرد... حتی اگر تا دوردست‌ترین نقاط زمین بروند، تعقیب‌شان می‌کنیم.»

این اظهارات نگرانی‌ها را درباره‌ی تشدید تنش نظامی بیشتر کرده است.

وزارت امور خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که وزیر مارکو روبیو به‌زودی با همتایان پاکستانی و هندی خود تماس خواهد گرفت تا آن‌ها را به «عدم تشدید وضعیت» ترغیب کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و سوپرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه‌ی هند، تماس گرفت و طبق گفته‌ی سخنگوی او، آمادگی خود را برای «میانجی‌گری جهت کاهش تنش» اعلام کرد. دفتر نخست‌وزیر پاکستان بعداً اعلام کرد که شهباز شریف از گوترش خواسته «هند را به خویشتنداری ترغیب کند» و تأکید کرده که در صورت اقدام نسنجیده‌ی هند، پاکستان از «حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش با تمام قوا دفاع خواهد کرد».

پوسترهای افراد تحت تعقیب
هند و پاکستان از زمان استقلال از حکومت بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بر سر منطقه‌ی کشمیر با یکدیگر مناقشه دارند؛ زمانی که مرزها خانواده‌هایی را از هم جدا کرد که نسل‌ها در کنار هم زندگی می‌کردند. در بخش تحت کنترل هند، شورشیان از سال ۱۹۸۹ برای استقلال یا پیوستن به پاکستان دست به قیام زده‌اند.

گشت‌های ارتش هند در حال حرکت به سمت هاباتنار در منطقه انانتناگ در جنوب کشمیر – ۲۹ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پلیس هند پوسترهایی از سه مرد منتشر کرده که به اتهام اجرای حمله‌ی کشمیر تحت تعقیب‌اند. دو نفر از آن‌ها پاکستانی و یک نفر هندی است. هند می‌گوید آن‌ها اعضای گروه «لشکر طیبه» هستند؛ گروهی که مقرش در پاکستان است و سازمان ملل آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده است. همچنین برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری هر یک از آن‌ها شود، پاداشی معادل دو میلیون روپیه (حدود ۲۳۵۰۰ دلار) در نظر گرفته شده و عملیات گسترده‌ای برای بازداشت افراد مشکوک به ارتباط با این گروه آغاز شده است.

در آخرین مورد از تشدید تنش‌ها در کشمیر، در حمله‌ی پولواما در سال ۲۰۱۹ در منطقه‌ی تحت کنترل هند، یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو به کاروان نیروهای امنیتی حمله کرد که منجر به کشته شدن ۴۰ نفر و زخمی شدن ۳۵ تن شد. کمتر از دو هفته بعد، جنگنده‌های هندی حملاتی هوایی به خاک پاکستان انجام دادند.