دایرة المعارف عربی درباره «فلسفه معاصر فرانسوی»

در ده جلد و اولین جلد آن به « ساختارگرایی،  واسازی و اختلاف» می‌پردازد

پس از سه سال تلاش سنگین، جلد اول دایرة المعارف «فلسفه معاصر فرانسوی» متولد شد. این جلد به موضوع «فلسفه‌های ساختارگرایی، واسازی و اختلاف» اختصاص دارد و توسط انتشارات «صوفیا» در کویت منتشر شد. دایرة المعارف که در تهیه آن بیش از 100 پژوهشگر مختلف جهان عرب همکاری می‌کنند، ده جلدی است که چهار جلد اول آن تقریباً آماده انتشارند به طوری که جلد دوم آن به زودی توسط همین انتشارات منتشر می‌شود و به موضوعات «پدیدارشناسی، شاخه‌های آن و تفسیر فلسفی»، همچنین فلسفه «زیبایی‌»، «هگلیسم، مارکسیسم و فلسفه‌های تاریخ واسازی» علاوه بر «فلسفه مسیحی»، «فلسفه‌های اجتماعی، روانی و تربیتی» همچنین « تطبیقی بالینی»، «اخلاق»، «قانون»، «تکنولوژی و رسانه» و... می‌پردازد.
طرحی که زیر نظر دکتر مشیر باسیل عون استاد فلسفه دانشگاه لبنانی درحال انجام است به سرعت پیش می‌رود به گونه‌ای که همآهنگی کار و پی‌گیری تحقیقات با ده‌ها پژوهشگر صورت می‌گیرد پس از آنکه هریک از آنها یک فیلسوف فرانسوی قرن بیستم را انتخاب می‌کند تا پژوهشش را درباره‌اش انجام دهد. به گفته باسیل این دایرة المعارف در زبان عربی و حتی زبان فرانسه، انگلیسی و آلمانی بی‌نظیر است. چون بر بیش از صد فیلسوف براساس مکتب و جریان فکری که به هریک از آنها وابسته است، نورافکنی می‌کند.
دایرة المعارف همچنین شامل مطالعاتی پیرامون مشارکت شماری از فیلسوفان معاصر فرانسوی است که تاکنون جهان عرب فرصت نیافته به شکل علمی و امانتدارانه با فکر و اثرشان آشنایی پیداکند. اما فیلسوفان معروف، حضورشان در کنار دیگر همقطاران‌شان در این دایرة المعارف علمی به خواننده عرب کمک می‌کند تصویری واضح‌تر از سراسر صحنه فلسفی معاصرفرانسه دست‌یابد.
جلد اول که اکنون به دست ما رسیده، با توجه به اهمیت ساختارگراها و واساز‌ها و نقش اصلی‌ که در برانگیختن دوباره توجه به چهره‌های پیش از خود ایفا کردند، به آنها اختصاص داده شده. این شخصیت‌ها ماند رولان بارت، ژیل دلوز، میشل فوکو و ژاک دریدا شجاعت بازخوانی بزرگان خود همچون هگل، نیچه، مارکس و هایدگر را داشتند و بر باقیمانده‌ افکارشان که محجوب باقی مانده پرتوافکنی کردند؛ «دریدا هایدگر که اسیر متافیزیک بود و مقوله لوگوسش را تفکیک کرد».
دکترعون در مقدمه جلد اول توضیح می‌دهد که ساختاگرایی فرانسوی که «از سال 1966 مرگ انسان فردی و جمعی را اعلام کرد و به دنبال ساختارهای پنهان مانده گشت که بر به کارگیری آگاهی فردی و جمعی اثرمی‌گذارند. با این اعلام ساختارگرایی به فلسفه‌ای برگشت که شامل زبان، جامعه، تاریخ و انسان می‌شود و به همه آزمون‌های آگاهی توجه دارد و آنها را به نقاط پنهان اثرگذار برمی‌گرداند».
و همانند هربار که کتابی درباره فلسفه نوشته می‌شود و محک می‌خورد این سئوال مطرح می‌شود: آیا سبک دایرة المعارف به گونه‌ای است که برای همه قابل دریافت است یا اینکه برای متخصصان و دانشگاهی‌ها تهیه شده است؟ به گفته دکتر عون:
«پژوهشگران تلاش کردند راه میانه در پیش بگیرند، نه آن چنان ساده بنویسند که به ابتذال بیفتد همان طور که نه آن قدر سخت گرفتند که خواننده عادی غیر متخصص پس بزند. دایرة المعارفی است برای خواننده عادی که حتی اگر برخی افکار یا اصطلاحات را درک نکند، درنهایت گمشده خود را می‌یابد و می‌تواند با ادامه مطالعه بخش زیادی از متن‌ها را بفهمد».
انتشار چنین کتاب‌هایی معمولاً کار یک مؤسسه است، اما دکتر عون بر همه کارهای این طرح نظارت می‌کند، حتی یافتن ناشر هم برعهده او بوده است. دکترعون کار را «شاق» توصیف می‌کند و می‌گوید دیگر آن را به تنهایی تکرار نمی‌کند با اینکه طرحش فراتر از فلسفه معاصر فرانسوی است و هدف نهایی رسیدن به دایرة المعارف «فلسفه‌های بزرگ اروپایی» است، اما همیشه هدف همان فلسفه معاصر می‌شود. منظور در اینجا فیلسوفان متولد قرن بیستم‌اند که کاخ فلسفی اصیلی برافراشتند و صحنه فلسفی جهان معاصر را غنی ساخت. براین اساس به گفته دکتر عون، طرح می‌تواند به سمت فلسفه‌های قاره‌ای معاصر برود: فرانسوی، انگلیسی، امریکایی، ایتالیایی، اسپانیایی، اسکاندیناوی، امریکای لاتین، افریقا، چین، هند، ژاپن و غیره.
خواننده در جلد اول با 14 فیلسوف فرانسوی روبه رو می‌شود که با داشتن روش ساختاگرایانه واساز معروف شده‌اند از جمله ژرژ باتای، موریس بلانشو، امیل سیوران، ژان فرانسوا لیوتار، پیر بوردیو، سارا کافمن و ... همچین با مقدمه‌ای در معرفی ساختارگرایی و چگونگی تولد آن.