عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
آخرین خبرها
فرهنگ و هنر

«قبای فرهنگ» بر تن ریاض

نمایشگاه کتاب ریاض با شرکت یکهزار انتشاراتی از ۲۸ کشور جهان گشایش یافت

یادداشت شاهزاده بدر بن عبدالله بن فرحان در دفتر یابود بازدیدکنندگان نمایشگاه (عکس: بشیر صالح)
یادداشت شاهزاده بدر بن عبدالله بن فرحان در دفتر یابود بازدیدکنندگان نمایشگاه (عکس: بشیر صالح)
    ریاض: میرزا الخویلدی
TT
TT

«قبای فرهنگ» بر تن ریاض

یادداشت شاهزاده بدر بن عبدالله بن فرحان در دفتر یابود بازدیدکنندگان نمایشگاه (عکس: بشیر صالح)
یادداشت شاهزاده بدر بن عبدالله بن فرحان در دفتر یابود بازدیدکنندگان نمایشگاه (عکس: بشیر صالح)

فعالیت‌های «نمایشگاه بین‌المللی کتاب ریاض» ۲۰۲۱ شامگاه روز پنجشنبه ۳۰ سپتامبر آغاز شد که طی آن سعودی را به بزرگترین جلوه نشر عربی تبدیل و بر تن پایتخت آن به مدت ۱۰ روز قبای فرهنگی تن می‌کند.
شاهزاده بدر بن عبدالله بن فرحان وزیر فرهنگ سعودی، به نمایندگی از خادم حرمین شریفین ملک سلمان بن عبدالعزیز نمایشگاه بین‌المللی کتاب ریاض را افتتاح کرد.
بیش از هزار انتشارات داخلی، منطقه ای و بین‌المللی از ۲۸ کشور جهان به همراه تعداد زیادی از اندیشمندان، روشنفکران و نویسندگان در نمایشگاه بین‌المللی کتاب ریاض حضور دارند.
شاهزاده بدر بن عبدالله در افتتاحیه نمایشگاه تأکید کرد که این نمایشگاه «بستر نشر عرب و بزرگترین عرصه کتاب در منطقه ما از نظر تعداد بازدیدکنندگان، حجم فروش و انتشاراتی‌های شرکت کننده» است.
طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته، بیش از ۱۰۰ روشنفکر در «جلسات فرهنگی» شرکت می‌کنند تا در مورد موضوعات روز ادبی و فرهنگی در قالب ۳۶ سمینار و سخنرانی به مدت ده روز صحبت می‌کنند.
همچنین در این نمایشگاه بیش از ۶۰ کارگاه آموزشی شامل کارگاه‌های نویسندگی، آهنگسازی، فیلمسازی، تئاتر و هنرهای آشپزی برگزار می‌شود.
در همین راستا، برای اولین بار، رویدادهای فرهنگی با هنر و موسیقی ترکیب می‌شوند. برگزارکنندگان از کشور عراق به عنوان «مهمان افتخاری» در این نمایشگاه دعوت کرده‌اند.
این نمایشگاه که برای اولین بار از سوی سازمان ادبیات، انتشارات و ترجمه برگزار می‌شود، میزبان تعدادی سمینار و شب‌های فرهنگی است.
این نمایشگاه همچنین میزبان رویداد «بحث کتاب» است که مجموعه ای از متفکران، نویسندگان و افراد مشهور در راس آنها شاهزاده ترکی الفیصل، جردن بلفورت و کریس گاردن به ارائه تجربیات الهام بخش خود در نوشتن و تألیف می‌پردازند.
طبق برنامه‌ریزی‌ها، کنفرانس ناشران بین‌المللی در ۴ و ۵ اکتبر در حاشیه این نمایشگاه برگزار می‌شود که اولین کنفرانس در نوع خود در سعودی است.
این دوره از نمایشگاه به دنبال بازسازی آینده صنعت نشر عربی است که طی آن کارگاه‌هایی توسط ناشران بزرگ جهان و رهبران صنعت کتاب ارائه می‌شود.
همزمان انجمن‌های نشر بین‌المللی مشارکت فعالی خواهند داشت که نقطه شروع توسعه و تقویت این بخش در بعد داخلی و منطقه ای است.
این نمایشگاه همچنین فرصتی ایده‌آل برای ایجاد و تقویت روابط بین ناشران در سطوح مختلف داخلی، عربی و بین‌المللی فراهم می‌کند، به طوری که جلسات گفت و گو به روند انتقال حقوق و ترجمه و فرصت‌های آن می‌پردازد.
نمایشگاه بین‌المللی کتاب ریاض در مساحتی بیش از ۳۶ هزار متر مربع برگزار می‌شود و شامل فضاهایی برای فعالیت ناشران، همچنین میزبان کارگاه‌ها، جلسات گفت و گو و دوره‌های آموزشی است.
علاوه بر شب‌های شعر و هنر، نمایش‌های بین‌المللی در سه تالار تئاتر خارج از نمایشگاه، دو تالار تئاتر در دانشگاه شاهدخت نوره بنت عبدالرحمن و یک تالار تئاتر در مرکز فرهنگی ملک فهد ارائه می‌شود.
علاوه بر این، رویدادهای کیفی دیگری نیز برای همه اقشار جامعه مانند برنامه‌های آشپزی زنده، فعالیت‌های کودکان و.. در نظر گرفته شده‌است.
این نمایشگاه قرار است هر روز از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۱ شب پذیرای بازدیدکنندگان باشد.

پربازدید

 
 
فرهنگ و هنر

نوابغ شعر عربی

طه حسين
طه حسين
TT
TT

نوابغ شعر عربی

طه حسين
طه حسين

اعتراف می‌کنم که از روبه رو شدن با تمام این ویرانی که در حال حاضر شاهدش هستیم، ناتوانم. اما فلسفه تاریخ به ما می‌گوید که همین فجایع بزرگ، ملت‌ها و جوامع را شکل می‌دهند. آیا فراموش کرده‌ایم که چه بر سر این غرب متکبر آمد؟ آلمان پس از جنگ جهانی دوم تقریباً به‌کلی ویران شد. با این وجود، از زیر آوار و خاکسترهایش برخاست و به اوج رسید. حتی پیش از آن، در جریان جنگ مذهبی میان کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها در قرن هفدهم نیز ویران شده بود، جنگی که جان یک‌سوم یا شاید نیمی از جمعیتش را گرفت. همچنین فرانسه را در نظر بگیرید، کشوری که به دست هیتلر اشغال شد و در اعماق وجود خود تحقیر و خوار گردید. مردم گمان می‌کردند که دیگر هرگز قد علم نخواهد کرد. اما همه این‌ها با کمک یک رهبر تاریخی خارق‌العاده به نام شارل دوگل، به گذشته پیوست. اینجا اهمیت مردان بزرگ در تاریخ نمایان می‌شود. در مورد ملت عرب نیز همین را می‌توان گفت که هنوز سخن نهایی خود را نگفته است. لحظه‌اش بی‌گمان خواهد آمد، اما پس از آنکه در کوره رنج‌ها ذوب و دگرگون شود. آرام باشید: «پشت ابرها طوفانی می‌بینم.» و منظورم از طوفان، طوفان دیگری است: طوفان اندیشه نو و روشنگری که جهان عرب را از تاریکی‌های قرون وسطی به روشنایی عصر جدید خواهد برد. پس از آن است که آن‌ها بر علم و تکنولوژی مسلط خواهند شد.

نزار قبانی

اما اکنون قصد ندارم به این موضوع بپردازم؛ بلکه می‌خواهم خود را در آغوش شعر بیندازم تا تسلی یابم، فراموش کنم و دل‌تنگی‌هایم را فرو نشانم.

«شک من در آن‌ها شدت می‌گیرد تا
آن‌ها را با دستانم لمس کنم»

المعری در دیوان اول خود، «سقط الزند»، این بیت مشهور را سروده بود:

وإني وإن كنت الأخير زمانه
لآت بما لم تستطعه الأوائل

نزار قباني

چرا این را گفت؟ چون می‌دانست که پس از رشته طولانی و پیوسته‌ای از شاعران عرب آمده است که از امرئ القیس تا ابوالطیب المتنبی امتداد داشتند. او از سختی آوردن چیزی جدید پس از همه این بزرگان آگاه بود. آیا شاعران جای خالی برای نغمه جدید گذاشته‌اند؟ او از این کار بیم داشت و آن را تقریباً غیرممکن می‌دانست. باید به‌ویژه ذکر کرد که وی به عظمت شاعران پیش از خود، به‌ویژه المتنبی، احترام می‌گذاشت. المعری درباره او می‌گفت: «معجزه احمد را به من بدهید»، یعنی دیوان المتنبی را. با این حال، او توانست از ناممکن عبور کرده و چیزی تازه را بیاورد که برای پیشینیان ناشناخته بود و به فکرشان خطور نکرده بود. دلیلی برای این گفته او، قصیده‌ای است که با این بیت آغاز می‌شود:

غير مجدٍ في ملتي واعتقادي
نوح باكٍ ولا ترنم شاد

این قصیده در شعر عربی بی‌نظیر است. و به نظرم المعری با سرودن این ابیات، از تمامی شاعران عرب فراتر رفته است:

صاح هذي قبورنا تملأ الرحب
فأين القبور من عهد عاد

سر إن اسطعت في الهواء رويداً
لا اختيالاً على رفات العباد

خفف الوطء ما أظن أديم
الأرض إلا من هذه الأجساد

اینجا معنی کاملاً نوآورانه و بی‌سابقه‌ای در تاریخ شعر عربی وجود دارد. هیچ‌کس نمی‌داند این افکار از کجا به ذهن او آمده‌اند. به همین دلیل، المعری جوان واقعاً توانست به چیزی دست یابد که پیشینیان، از جمله خود المتنبی، نتوانستند به آن برسند. او دقیقاً برنامه خود را محقق ساخت، زیرا احساس می‌کرد در درونش نیروهای خلاقی وجود دارند که ماهیت و منشأ آن‌ها را نمی‌شناسد. اما می‌دانست که روزی این نیروها شکوفا یا منفجر خواهند شد. المعری آگاه بود که در آستانه دستاوردی عظیم قرار دارد و می‌دانست که «نابینایی» خود را به شکلی شگفت‌انگیز پشت سر خواهد گذاشت.

و اکنون بگذارید این سئوال را مطرح کنیم:
اگر المعری احساس می‌کرد که در پایان دوران به دنیا آمده است، ما که هزار سال یا بیشتر پس از او آمده‌ایم، چه باید بگوییم؟ المتنبی نیز فکر می‌کرد که بیش از حد دیر به این دنیا آمده است:

أتى الزمان بنوه في شبيبته
فسرهم وأتيناه على الهرم

اما نبوغ شعری پایان‌ناپذیر است و تمام‌شدنی نیست، و نبوغ فلسفی نیز چنین است. اگر خلاقیت پایان می‌یافت، کانت پس از دکارت، یا هگل پس از کانت، یا مارکس پس از هگل ظهور نمی‌کرد... و ارسطو نیز به‌طور مستقیم پس از استادش افلاطون ظهور نمی‌کرد.
چرا درباره شعر در عصر حاضر صحبت نکنیم؟ آیا قصیده بدوی الجبل درباره المعری را در جشنواره معروف دمشق در سال ۱۹۴۴ با حضور بزرگان ادبیات عرب فراموش کرده‌ایم؟ او می‌گوید:

أعمى تلفتت العصور فلم تجد
نوراً يضيء كنوره اللماح

من كان يحمل في جوانحه الضحى
هانت عليه أشعة المصباح

المجد ملك العبقرية وحدها
لا ملك جبار ولا سفاح

هنگامی که بدوی به اینجا رسید، طه حسین از شدت شوق برخاست و گفت: «دیگر خرگوشی باقی نماند»، یعنی از همه پیشی گرفته است. زیرا طه حسین می‌دانست که او نیز در این ابیات مورد خطاب است، نه تنها المعری.