حضور پررنگ زنان در نمایشگاه کتاب ریاض

ریاض: میرزا الخویلدی

حضور پررنگ زنان یکی از ویژگی های نمایشگاه بین المللی کتاب ریاض امسال بود که در زمینه برگزاری و تنظیم برنامه های هنری و فرهنگی یا در راهروها و غرفه های نمایشگاه و خرید آثار جدید حوزه اندیشه و رمان و فلسفه و علوم انسانی نمود پیدا کرد.
حضور زنان بیانگر بستر نوینی از فضای باز و احترام به تنوع و تفاوت ها و ترویج مداراگری و شکستن دیوار افراط و تندرو است. تحول مترقی در حوزه زنان سعودی و افزایش حضور آنان در رویدادها و مناسبت های گوناگون اینک در نمایشگاه کتاب ریاض ادامه پیدا کرد؛ سیاست های دولت برای تامین حقوق و توانمند سازی زنان به بار نشست و به بگو مگوهای دوره های پیشین نمایشگاه درباره حضور زنان پایان داد. 
۲۷ سپتامبر ۲۰۱۷ یک روز تحول ساز در عرصه اجتماعی و فرهنگی سعودی بود چرا که زنان در چنین روزی با صدور یک فرمان تاریخی اجازه رانندگی در سعودی پیدا کردند. زنان پس از این فرمان پشت فرمان نشستند و فرهنگ و چهره و هویت جامعه سعودی دستخوش تحول گردید. اجازه رانندگی به زنان نشان داد که زنان نباید خانه نشین باشند و باید پا به پای مردان مسئولیت پذیر بوده و فعالیت کنند. زنان از آن زمان حضور پررنگ و فعال تری در بخش فرهنگی داشتند و در رویدادهای اجتماعی در سراسر سعودی حضور پیدا کردند.
حضور زنان در نمایشگاه کتاب از ۲۰۱۷ به این سو بی سابقه و شگفت انگیز بود و این نشانه قدرت و نشاط و پویایی جامعه است که زنان و دختران با این تعداد زیاد به نمایشگاه می آیند و کتاب های مختلف فرهنگی و رمان و هنری می خرند. اینک دیگر همه می دانیم که برای تثبیت یک جامعه دانش بنیان حضور و مشارکت زنان ضروری است... تاثیر مثبت و سازنده محافل فرهنگ پابرجاست و بحث و جدل و انتقام و جریان های کتاب ستیز و دانش ستیز به فراموشی سپرده شد. زنان باعث قدرت و پویایی و نشاط نمایشگاه کتاب این دوره شدند و با حضور خود نشان دادند که فرهنگ در حال جا افتادن در جامعه پویا و با نشاط است.
نکته جالب توجه دیگر این دوره نمایشگاه کتاب حضور مردم از اقصی نقاط کشور بود که برخی دسه جمعی با اتوبوس از بخش های شرقی و غربی کشور عازم نمایشگاه کتاب شدند. بدین ترتیب ریاض قطب فرهنگی کشور شد و هزاران زن و مرد وسوسه خرید و کتاب خواندن پیدا کردند. این نشانه مهم دیگری در خصوص تحول اجتماعی و کتاب خوانی است چون به هر حال کتاب پیام آور فرهنگ های متنوع و دریچه ای به روی مفاهیم گوناگون است.
بیش از صد تن از روشنفکران و منتقدان کشورهای مختلف در ده روز فعالیت نمایشگاه در «نشست های فرهنگی» نمایشگاه شرکت و در ۳۶ سمینار و جلسه درباره مسایل ادبی و فرهنگی مبرم روز بحث کردند. یکشنبه ۱۰ اکتبر آخرین روز نمایشگاه کتاب ریاض است. بیش از ۶۰ کارگاه با حضور طیف ها و گرایش های فرهنگی مختلف برگزار شد و بیش از صد کارشناس و متخصص در حوزه های نوآوری گوناگون مثل کارگاه های نویسندگی و فیلمسازی و تئاتر و فوت و فن آشپزی وغیره در این نشست ها شرکت کردند.
بزرگان دنیای نویسندگی و نقد و هنر مثل محمد مهدی الجواهری و بدر شاکر السیاب و علی جواد الطاهر و واسینی الاعرج و شاهزاده خالد الفیصل در نمایشگاه مورد تقدیر قرار گرفتند. دکتر عبدالله الغذامی و جوردن بیلفورت و کریس گاردنر دو نویسنده آمریکایی در نمایشگاه حضور داشتند. شب های شعر با حضور جمعی از شاعران سعودی و عراق برگزار شد.
در این میان جای هنرهای نوآورانه خالی نبود و «جاده فرهنگ» پذیرای برنامه های فرهنگی گوناگون بود. برنامه های فرهنگی و هنری و موسیقی برای اولین بار یکجا جمع شدند و ۴ شب آواز و موسیقی هنری در تئاتر دانشگاه شاهدخت نوره بنت عبد الرحمان برگزار شد که شامل اجرای عبد الرحمان محمد بود. عمر خیرت آهنگساز مصری و نصیر شمه آهنگساز عراقی و سعدون جابر خواننده عراقی نیز اجرا داشتند. شب آواز دیگری هم با ترانه های معروف مرحوم شاهزاده عبدالله الفیصل برای ام کلثوم و عبد الحلیم حافظ و ستارگان طراز اول آواز عربی برگزار شد.
«دنیای هانس زیمر» شب موسیقی دیگری است که در آمفی تئاتر دانشگاه شاهدخت نوره برگزار می شود. نمایشنامه کودکان «جزیره گنج» و «شاهزاده خانم های دیزنی» هم در آمفی تئاتر مرکز فرهنگی ملک فهد اجرا می شود.