بازگشت پرقدرت الکاظمی به معادله تشکیل دولت

صدر پیش از همه تلاش ترور او را محکوم کرد.. المالکی اولین کسی بود که در منزل او حاضر شد

بازگشت پرقدرت الکاظمی به معادله تشکیل دولت
TT

بازگشت پرقدرت الکاظمی به معادله تشکیل دولت

بازگشت پرقدرت الکاظمی به معادله تشکیل دولت

حتی ساعاتی قبل از سوء قصد به مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق در سحرگاه دیروز، شانس وی از نظر احتمال پیروزی در دور دوم نخست‌وزیری به شدت کاهش یافته بود. به طوری که پیامدهای درگیری تظاهرکنندگان و نیروهای امنیتی در نزدیکی دروازه منطقه الخضراء (سبز) از سمت دروازه وزارت برنامه‌ریزی در نزدیک پل الجمهوریه و کشته و زخمی شدن تعدادی از افراد، به نفع الکاظمی به عنوان نخست‌وزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح نبود.
الکاظمی متوجه جدی بودن این موضوع شد و همین امر باعث شد تا گام‌های متعددی در جهت اجتناب از اتفاقات پیش آمده بردارد. از یک طرف، یک کمیته تحقیقاتی در سطح عالی تشکیل داد تا مشخص شود کدام جناح نظامی در تیراندازی به تظاهرکنندگان دست داشته‌است، موضوع دوم، تشکیل یک تیم نظامی پیشرفته متشکل از چندین گروه امنیتی از جمله الحشد الشعبی بود تا چادرهای متحصن را که دوباره از کنار پل معلق برپا شده بود، ایمن کنند.
اما این اقدامات که از منظر نظامی قاطع به نظر می‌رسد، جوابگوی تشدید تنش‌ها که به تهدید الکاظمی از سوی بسیاری از طرف‌ها از جمله تهدیدات قیس الخزعلی رهبر «عصائب اهل الحق» مبنی بر محاکمه الکاظمی منجر شد، نبود. موضوع به بازتاب‌های میدانی اکتفا نکرد، بلکه زمانی که اکثر رهبران «الفتح» اعلام کردند که «ستاره‌ها» نسبت به دوره دوم نخست‌وزیری به الکاظمی نزدیکتر شده‌اند، به بعد سیاسی نیز کشیده شد.
به گفته ناظران سیاسی، نیروهای بازنده به همان اندازه که از اتفاقات حوالی دروازه منطقه سبز و مقصر نشان دادن الکاظمی منتفع شدند، زمانی که مأموریت مقتدی صدر رهبر جنبش صدر در بغداد، در پی با دیدار با پیروز دوم انتخابات، محمد الحلبوسی رهبر حزب «تقدم» ناکام ماند، احساس کردند که به یک پیروزی سیاسی رسیده‌اند.
سفر هوشیار زیباری رهبر برجسته کرد به بغداد در راس هیاتی از حزب دمکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی که سومین پیروز انتخابات است، با دیدارهای الصدر در بغداد همزمان شده بود که به نیروهای بازنده این پیام را داد که صدر بزرگترین بلوک را تشکیل خواهد داد و الکاظمی را به نخست‌وزیری باز خواهد گرداند. به قول ضرب‌المثل «رب ضارة نافعة» (گدایی اگر ننگی دارد برکتی هم دارد)، جناحی که سحرگاه دیروز سه پهپاد انفجاری را به سوی اقامتگاه الکاظمی فرستاد، به این یقین رسیده بود که اکنون راه برای هدف قرار دادن او یا شاید از بین بردن آن باز و مهیاست.
با این حال، نتایج آن اتفاق به نفع الکاظمی بود و با ضرب‌المثل معروف مطابقت داشت: «هر آنچه مرا نکُشد، قوی‌ترم می‌سازد». الکاظمی که از این حادثه جان سالم به در برده بود، کمتر از یک ساعت پس از زنده ماندن، در اولین سخنرانی تلویزیونی خود با خونسردی و آرامش ظاهر شد. او هیچ حزب و گروهی را متهم نکرد، بلکه خواستار آرامش شد و تنها چیزی که در تقبیح سیاست پهپادی گفت این بود که این روش «وطن را نمی‌سازد».
با توجه به واکنش‌های سریع، چه در سطح سیاسی و چه مردمی، اکنون برای کف خیابان عراق روشن شده‌است که هدف قرار دادن الکاظمی در چارچوب به هم زدن کارت‌ها به منظور تسهیل روند تقسیم قدرت و نفوذ مجدد و در تلاش برای دور زدن نتایج انتخابات صورت می‌گیرد. الکاظمی و تیم سیاسی او یک سال تمام تلاش کردند تا تجربه انتخابات را به موفقیت برسانند، که این یکی از تعهدات دولت او بود و شرط او برای موفقیت‌آمیز بودن انتخابات بود.
با این حال، موفقیت انتخابات همانقدر که یک پیروزی برای یک حزب بود، یک باخت بزرگ برای حزبی دیگر بود و بین دو طرف، تعامل با این بحران بر اساس دیدگاه جداگانه هر یک از آنها صورت گرفت. رهبر جنبش صدر که اولین نفری بود که این عملیات را محکوم کرد و مدت کوتاهی پس از حادثه با الکاظمی تماس تلفنی برقرار کرد، به نظر می‌رسد اکنون بیش از هر زمان دیگری به الکاظمی تمسک جسته‌است. صدر در تماس تلفنی خود با الکاظمی برای اطمینان از وضعیت سلامتی اش قول داد که «اگر موضوع به نخست‌وزیر مربوط می‌شود، او به منظور حفظ حیثیت دولت و اوضاع سیاسی در داخل عراق به فکر همه عراقی‌ها است».
ابراهیم الجابری سخنگوی صدر دربارهٔ تأثیر رویدادهای اخیر بر تفاهمات سیاسی که چند روز پیش صدر با برخی از رهبران نیروهای پیروز انجام داد، گفت: «آنچه رخ داد بر ماهیت تفاهمات سیاسی تأثیری نخواهد گذاشت. متأسفانه متوجه شده‌ایم که عده‌ای، چه عراقی و چه غیر عراقی، به گونه‌ای به این مسائل نگاه می‌کنند که به دنبال گسترش هرج‌ومرج هستند».
یکی از تناقضات آنچه در شب هدف قرار دادن خانه الکاظمی رخ داد این است که اگر صدر اولین کسی بود که این حادثه را محکوم کرد، چه از طریق توییتی که در توییتر نوشت، چه به صورت تلفنی. نوری المالکی رهبر ائتلاف دولت قانون و نخست‌وزیر پیشین نیز اولین کسی بود که به خانه الکاظمی که در مجاورت خانه وی در منطقه سبز است، رفت. به گفته نزدیکان المالکی، او به محض شنیدن صدای انفجار در خانه همسایه خود، به همراه نیروهای حفاظتی خود برای بازرسی خانه که به شدت آسیب دیده بود، شتافت. المالکی رهبری چارچوب هماهنگی شیعیان را برعهده دارد و او دومین برنده از میان شیعیان در انتخابات گذشته‌است.



سرگردانی اروپا درباره وضعیت پس از بایدن

 (dpa)
(dpa)
TT

سرگردانی اروپا درباره وضعیت پس از بایدن

 (dpa)
(dpa)

با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید در ۲۰ ژانویه، رهبران اروپایی که در بوداپست گرد هم آمده‌اند، به سرعت نسبت به این تحول واکنش نشان دادند. این نشست، تحت عنوان «گروه سیاسی اروپا» با حضور تمامی کشورهای اروپایی به جز روسیه برگزار شد، و روز جمعه تنها به سران ۲۷ کشور اتحادیه اروپا اختصاص خواهد داشت.

بازگشت ترامپ، باری دیگر ایده «استقلال راهبردی» را مطرح کرده و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، که از طرفداران اصلی آن است، با تأکید بیشتر این موضوع را بیان کرد. او در سخنرانی طولانی خود، با استناد به دلایل مختلف، بر ضرورت مدیریت سرنوشت اروپا توسط خود اروپایی‌ها تأکید کرد. مکرون اشاره کرد که برخی کشورهای اروپایی همچنان ترجیح می‌دهند روابط خود را با ترامپ به‌خاطر محافظت از «چتر امنیتی آمریکا و ناتو» تنظیم کنند.

این سخنرانی به‌صورت زنده از سایت کاخ الیزه در شبکه اجتماعی «ایکس» پخش شد. این موضوع در پی تماس تلفنی چهارشنبه شب بین مکرون و ترامپ مطرح شد که کاخ الیزه آن را «بسیار خوب» توصیف کرد. طرفین توافق کردند برای بازگشت صلح و ثبات و حل بحران‌های بزرگ بین‌المللی همکاری کنند.

مکرون همچنین بر اهمیت نقش اروپا در مسائل اوکراین و خاورمیانه تأکید کرد. این موضوع ناشی از نگرانی فرانسه از رویکرد احتمالی ترامپ در انجام توافقات یکجانبه بدون مشورت با متحدان اروپایی‌ است. با پیروزی ترامپ، اروپا به‌طور جدی نگران است که در صورت کاهش تعهدات آمریکا نسبت به ناتو، «بی‌پناه» شود. به همین دلیل، ساختن دفاع اروپایی با رویکرد «استقلال راهبردی» به اولویت نخست تبدیل شده است.

مکرون در سخنانش به همتایان اروپایی خود، تهدیدهایی را که اروپا را احاطه کرده برشمرد؛ از جمله جنگ اوکراین، تروریسم، مهاجرت غیرقانونی، تنش‌ها بین کشورها مانند وضعیت بین آذربایجان و ارمنستان، و رقابت‌های ژئوپلیتیک میان آمریکا و چین که به دنبال منافع خود بدون توجه به قوانین بین‌المللی هستند. او گفت: «آیا دیگران تاریخ ما را می‌نویسند یا ما خود می‌خواهیم آن را بنویسیم؟» و پاسخ داد که به‌نظر او، اروپا توانایی این کار را دارد. او اضافه کرد که راه رسیدن به این هدف از طریق اقدامات عملی و ایمان به توانایی‌های اروپا در تحقق استقلال راهبردی است.

مکرون این فرصت را غنیمت شمرد تا به ترامپ پیام دهد که پیروزی اوکراین به سود اروپا خواهد بود و اروپا نباید اجازه دهد روسیه پیروز شود، چراکه پیروزی روسیه یعنی قدرت‌گیری یک امپراتوری در مرزهای اروپا و احتمال برنامه‌های توسعه‌طلبانه آن پس از اوکراین.

بنجامین حداد، وزیر امور اروپایی فرانسه، در این باره گفت که اگر اروپایی‌ها مسئولیت امنیت خود را بر عهده نگیرند، دیگران سرنوشتشان را تعیین خواهند کرد.

در عین حال، مکرون تأکید کرد که اروپا باید خود را با شرایط جدید پس از انتخاب ترامپ تطبیق دهد و نمی‌تواند همیشه دفاع از امنیت خود را به آمریکایی‌ها بسپارد. او بر این باور است که دفاع از منافع اروپا باید در اولویت اروپایی‌ها باشد، اما بدون رد همکاری با ناتو و بدون ملی‌گرایی افراطی که باعث ضعف اروپا شود. به‌گفته او، راه درست این است که اروپا بیداری راهبردی داشته باشد و به‌سرعت به سمت ساختن نیروی دفاعی مستقل خود حرکت کند که با چارچوب ناتو سازگار باشد، اما در عین حال از آن استقلال داشته باشد.

مکرون با این موضع می‌خواهد نقش اصلی در گفتگو با ترامپ را ایفا کند و حد و مرز روابط با واشنگتن را مشخص کند. با این حال، بسیاری تردید دارند که اروپا بتواند به‌طور جمعی این مسیر را دنبال کند، زیرا برخی کشورهای اروپایی ترجیح می‌دهند امنیت خود را از طریق حمایت آمریکا و ناتو تأمین کنند.