عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
آخرین خبرها
فرهنگ و هنر

آغاز اولین جشنواره بین المللی فیلم جده از فردا

محمد الترکی به الشرق الاوسط:‌ سعودی با برگزاری اولین جشنواره بین المللی فیلم چالش را پذیرفت 

آغاز اولین جشنواره بین المللی فیلم جده از فردا
    جده: اسماء الغابری
TT
TT

آغاز اولین جشنواره بین المللی فیلم جده از فردا

آغاز اولین جشنواره بین المللی فیلم جده از فردا

جده دوشنبه (۶ دسامبر) میزبان اولین جشنواره بین المللی فیلم در سعودی خواهد بود که به مدت ده روز در «البلد» محله تاریخی جده برگزار می شود. این محله از جمله مناطق مهم باستانی سعودی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
محمد الترکی رییس کمیته «جشنواره بین المللی فیلم دریای سرخ» گفت «سینماگران بیش از ۶۷ کشور با ۳۴ زبان مختلف در این منطقه که میراث انسانی جهانی است گنجینه های هنری سینمایی خود را با ۱۳۸ فیلم کوتاه و بلند به نمایش می گذارند. این یک رویداد فرهنگی و هنری به زبان سینما یعنی نقطه تلاقی همه مردم بوده که شکوه و عظمت گذشته و اصالت حال را یکجا جمع می کند».
محمد الترکی از سعودی که در کارنامه خود تهیه کنندگی آثار سینمای متعدد هالیوود با نقش آفرینی ستارگان آمریکا و اروپا را دارد درباره این رویداد به «الشرق الاوسط» گفت «برگزاری این جشنواره یک چالش بود و سعودی آن را پذیرفت و تمام تلاش به کار گرفته شد تا دوره اول جشنواره بی رونق نباشد و در سطح بین المللی قابل قبول برگزار شود. متن این گفتگو در زیر می آید:
آیا مرحله گزینش فیلم دشوار بود؟ به خصوص اینکه فیلم های مطرح بین المللی بسیار زیاد هستند. چگونه این فیلم ها را برای شرکت در جشنواره متقاعد کردید؟ چطور سینماگران جذب این جشنواره شدند؟
چالش اصلی گزینش فیلم های برتر در میان شاهکارهای متعدد بود که این خود چالش جالب توجه و زیبایی است. بی تردید شاهکارهای سینمایی متعددی در جشنواره به نمایش گذاشته می شود و این مایه افتخار ماست که این آثار را تقدیم می کنیم.
برنامه های جذاب و متنوع با ایده های غنی و سبک های سینمایی گوناگون با زبان های متعدد در جشنواره دارد و برخی از این آثار درباره واقعیت فنی و مجازی هستند. نکته جالب توجه این است که در این جشنواره گزینه های متنوع و بسیاری در بخش آثار سعودی و عربی داریم و این خود بیانگر نشاط و پویایی حوزه سینما و تولید در منطقه است. بی تردید این جشنواره فرصت مناسبی برای معرفی سینماگران با استعداد جدید است و سوپرایزهای بسیاری داریم.
جشنواره بین المللی فیلم دریای سرخ چه چیز جدیدی به جشنواره های سینمایی دیگر و نیز به سینمای سعودی و مخاطب سعودی ارایه می کند؟
جشنواره بین المللی فیلم دریای سرخ دریچه جدیدی به روی یک بازار سینمایی جدید و نوپا است که شاید بتوان گفت پرشتاب ترین رشد صنعت سینما در جهان را از آن خود کرده. حالا که حوزه سینما در سعودی جان گرفته این جشنواره نقش کلیدی برای معرفی آثار و شاهکارهای ما به جهان خواهد داشت و پل ارتباطی بین سینماگران نوآور سعودی و عربی و سینماگران مطرح جهان خواهد بود.
این جشنواره را در دسامبر برگزار می کنیم تا دستچینی از شاهکارهای سینمای جهان در سال را به نمایش بگذاریم. به عنوان مثال مخاطبان می توانند در جشنواره آثار برتر جشنواره های گوناگون را در بخش «گزیده های جهان» مشاهده کنند. در حقیقت این فرصتی برای مخاطبان سعودی و عرب است تا این شاهکارها را ببینند.
جشنواره دریچه ای به روی سینمای سعودی و عربی و چکیده آثار برتر سال و فرصتی است تا مخاطبان سعودی فیلم های برتر و جدید و مطرح جهان را مشاهده کنند.
«کرونا» و مشکلاتش 
چگونه مشکلات احتمالی برای این جشنواره مثل برگزاری آن در محله تاریخی در مرکز شهر جده را رفع کردید؟
ما افتخار می کنیم که جشنواره در شهر تاریخی جده و در محله باستانی البلد برگزار می شود که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده و این دلالت های متعددی دارد. سینما یک تجربه انسانی است که مردم و فرهنگ های مختلف را دور هم جمع می کند و حالا همه در این شهری که قطب بین المللی شده گرد هم می آیند. از نظر لجستیکی هدف این است که همه مهمانان این منطقه تاریخی باشیم و محله البلد قهرمان جشنواره باشد و این خود نیازمند برنامه ریزی و تدارکات بسیاری بود اما کارگروه و مسئولان ذیربط تمام تلاش خود را برای رسیدن به این هدف انجام دادند.
تمام پروژه های جدید با مانع و مشکل مواجه می شوند. چه موانع بزرگی برای برگزاری جشنواره فیلم دریای سرخ پشت سر گذاشتید؟
این جشنواره و صنعت سینمای سعودی در مقایسه با جشنواره های باسابقه ای مثل «کن» و «ونیز» و «برلین» نوپا اما در عین حال پررونق و مدرن است. ما از این مسایل به خوبی آگاهیم اما چالش را پذیرفتیم و داریم با زمان مسابقه می دهیم تا یک جشنواره سینمایی مطرح بین المللی برگزار کنیم. این اولین دوره جشنواره ما است اما می خواهیم که از همان ابتدا جشنواره مطرح و باشکوهی برگزار کنیم که دست چندم نباشد. 
تدارکات برای برگزاری این جشنواره از ۲۰۱۹ آغاز شد اما ما هم مثل بقیه جشنواره ها با بحران همه گیری جهانی مواجه و ناچار به تغییر برنامه هایمان شدیم.
برگزاری یک جشنواره بین المللی فیلم چالش بزرگی است اما چالش مهم تر آغاز به کار این جشنواره دقیقا در شرایط کنونی است و ما به دنبال برگزاری آن به صورتی هستیم که برای سعودی افتخار آفرین باشد.

فرش قرمز

حضور کدام یک از ستارگان جهان در جشنواره قطعی شده است؟
هدف تمرکز بر روی اهمیت نقش زن در سینما است و حضور کاترین دوونو ستاره سینمای جهان در مراسم افتتاحیه قطعی شده که یک مراسم قدردانی از او هم داریم. قدردانی از لیلی علوی ستاره سینمای عرب و هیفاء المنصور کارگردان سعودی از جمله برنامه های این جشنواره خواهد بود. هند صبری و یسرا و جمعی از ستارگان سینما و کارگردانان زن سعودی و عرب و خارجی در این جشنواره حضور خواهند داشت. سوپرایزهای متعددی برای مخاطبان داریم و چهره های مختلف و معروفی در طول دوره جشنواره و مراسم افتتاحیه شرکت خواهند کرد.
آیا صنعت سینما در سعودی تازه کار است یا اینکه صنعتی است که کارش را با استفاده از تجربه های دیگران آغاز کرده؟
سینمای سعودی نوپا و تازه کار است اما سینما در کل یک هنر جهانی بوده که مردم را دور هم جمع می کند. سینمای سعودی به معنای این نیست که سینمای دیگری بسازیم بلکه می خواهیم داستان های متفاوت با دیدگاه های متفاوت و سبک های نوین بازگو کنیم. سینما همیشه با ما بوده و هست اما امروز یک تحول فرهنگی و هنری منحصر به فرد در جریان است که آثار سینمای نوین و خلاقانه به نمایش می گذارد.
چه پروتکل هایی برای برگزاری امن و موفق این دوره بدون شیوع کرونا و گونه های جدید آن در نظر دارید چون آمار مبتلایان سویه «اومیکرون» در آمریکا و آمریکا در حال افزایش است؟
شیوع اپیدمی مشکل اضافی شده، آنهم زمانی که پای برگزاری یک جشنواره بین المللی مثل جشنواره فیلم دریای سرخ به میان می آید. دولت سعودی رویکرد زودهنگام و به موقع برای حفظ سلامتی شهروندان و مقیم و مهمانان در نظر گرفته است. اقدامات متعددی تا حالا انجام شده مثل واکسیناسیون دو نوبتی بیش از ۸۳ درصد مردم که باعث کاهش آمار روزانه مبتلایان به کمتر از ۴۰ بیمار شد.
ما در دوره تدارک برای جشنواره همکاری حداکثری با نهادهای نظام سلامت داشتیم و از مدل جشنواره های قبلی مثل کن و ونیز استفاده کردیم و استانداردهای بهینه برای حفظ سلامتی همه مردم را به کار بردیم.

الترکی و دنیای هالیوود

محمد الترکی نه تنها وارد دنیای هالیوود شد بلکه از نظر شخصی و کاری در هالیوود ارتباط تنگاتنگ دارد و روابط دوستی با بسیاری از هالیوودی ها برقرار کرده است. چطور این اتفاق افتاد؟ توصیه شما به افرادی که می خواهند به هالیوود بروند و آنجا تثبیت شوند چیست؟
 با تعداد زیادی از ستارگان و چهره های سینمایی با استعداد در دوره دانشگاه در بریتانیا آشنا شدم و روابط دوستی با آنها به خصوص هالیوودی ها برقرار کردم. با یکی از اعضای خانواده هیلتون و شخصیت ها و ستارگان مشهور صنعت سینما آشنا شدم و بعد برای ورود به دنیای تهیه کنندگی از این آشناها بهره گرفتم چون وقتی شروع به تهیه فیلم می کنیم باید روابط بسیار گرم و خوبی با گروه فیلمسازی و دست اندرکاران داشته باشیم و در حقیقت یک خانواده می شویم تا یک کار مردم پسند بسازیم. مثلا در جریان کارم با ریچارد گیر ملاقات کردم و سپس با هم برای ترویج فیلم به رم و نیویورک و لندن و ابوظبی و بقیه جاهای دنیا رفتیم.
بعد با زک افرون و دنیس کواید و هدر گراهام برای تهیه فیلم «به هر قیمتی» همکاری کردم که برای اولین بار در جشنواره فیلم ونیز روی پرده رفت. سپس به لندن و نیویورک و شهرهای دیگر رفتیم تا فیلم را به مخاطبان معرفی کنیم. 
علاوه بر تهیه کنندگی در بسیاری از رویدادها و برنامه های خیریه از جمله جشن خیریه امفار برای کمک به صنعت سینما شرکت کردم.
توصیه من به علاقمندان برای ورود به حوزه سینما این است که صبر و پشتکار داشته باشند و با تلاش خستگی ناپذیر می توانند به هدفشان برسند. موفقیت به سادگی به دست نمی آید و با پافشاری و پشتکار به آرزوهایت می رسی.

سینمای سعودی

برخی از کارگردانان سعودی می گویند که آثار سینمای سعودی زودهنگام از سالن ها جمع می شود و به رغم سالن های زیاد اما تعداد مخاطبان به جز در موارد نادر محدود است. نظر شما در این باره چیست؟
سینما در سعودی تا چند سال پیش صرفا یک رویا بود و وقتی تولید فیلم های بلند سعودی آغاز شد فقط در جشنواره ها به نمایش درمی آمدند.
امروز تولیدات سینمایی سعودی افزایش یافته و آثار محبوب و مردم پسند داریم و فیلم های جشنواره ها هم به نمایش گذاشته می شود. این پویایی مایه خوش بینی است.
سینمای سعودی نوپا است اما توان رقابت دارد و در عرصه داخلی و بین المللی حضور نیرومند خواهد داشت. ارزیابی تعداد مخاطبان و عملکرد سینمای سعودی بر اساس فروش گیشه های بلیت فروشی هنوز زودهنگام و بی انصافانه است. سینما در ۲۰۱۹ در سعودی بازگشت و بعد در ۲۰۲۰ کرونا آغاز شد و حالا داریم اولین جشنواره بین المللی فیلم را برگزار می کنیم. باید فرصت بدهیم تا قدری زمان بگذرد.. سوپرایزهای بسیاری در آینده خواهیم داشت.. ما خوش بینیم که سینمای سعودی دوره تحول و گذار از یک برنامه گذرا به صنعت سینمای یکپارچه را پشت سر می گذارد.

پربازدید

 
 
فرهنگ و هنر

اسطوره سینما آنتونی هاپکینز در «البحر الأحمر»: زندگی‌ام فراتر از آن چیزی بود که انتظار داشتم

بازیگر بریتانیایی، آنتونی هاپکینز، روی صحنه جشنواره (عکس: ایمان الخطاف)
بازیگر بریتانیایی، آنتونی هاپکینز، روی صحنه جشنواره (عکس: ایمان الخطاف)
TT
TT

اسطوره سینما آنتونی هاپکینز در «البحر الأحمر»: زندگی‌ام فراتر از آن چیزی بود که انتظار داشتم

بازیگر بریتانیایی، آنتونی هاپکینز، روی صحنه جشنواره (عکس: ایمان الخطاف)
بازیگر بریتانیایی، آنتونی هاپکینز، روی صحنه جشنواره (عکس: ایمان الخطاف)

پس از کارنامه‌ای سینمایی که نزدیک به شش دهه را در برگرفته است، اسطورهٔ بازیگری جهان، آنتونی هاپکینز، چهارشنبه‌شب در جشنوارهٔ فیلم دریای سرخ در جدّه روی صحنه رفت؛ تا گفت‌وگویی طولانی ارائه کند که آمیزه‌ای از طنز، فلسفه و خاطرات حرفه‌ای نادر بود. در طول یک ساعت کامل، هاپکینز—که وارد دههٔ نهم زندگی شده—با ذهنی هوشیار و آمادگی برای مرور مسیر حرفه‌ای خود ظاهر شد و از نگاهش به بازیگری، نوشتن، موسیقی و جزئیات شخصیت‌های ماندگاری که حافظهٔ سینما را ساخته‌اند، سخن گفت.
هاپکینز، برندهٔ دو اسکار بهترین بازیگر برای نقش‌هایش در «سکوت بره‌ها» (۱۹۹۱) و «پدر» (۲۰۲۰)، خطوط اصلی مسیر هنری خود را چنین ترسیم کرد: «زندگی‌ام بسیار فراتر از آن چیزی پیش رفت که انتظارش را داشتم. هنوز هم احساس می‌کنم شخص دیگری این مسیر را برایم نوشته است». این زبان شگفتی‌زدگی کلید فهم رابطهٔ او با هنر، انتخاب‌های بازیگری‌اش و حتی زندگی شخصی‌اش است.

هانیبال لکتر... نبوغ شر

شخصیت «هانیبال لکتر» یکی از برجسته‌ترین نقش‌های هاپکینز است. او در این گفت‌وگو به تفصیل دربارهٔ این شخصیت در «سکوت بره‌ها» صحبت کرد و خوانشی متفاوت از شیوهٔ ساخت نقش ارائه داد. هاپکینز توضیح داد که: «من تلاش نکردم شرّ را بفهمم؛ فقط سعی کردم یک ماشین بدون احساس را بازی کنم.»

شخصیت «هانیبال لکتر» یکی از قوی‌ترین شخصیت‌هایی است که هاپکینز در طول مسیر حرفه‌ای خود ارائه کرده است (IMDb)

او باور دارد جذابیت لکتر از آن‌جاست که همچون «مفیستوفیلس» (نامی برای شیطان)، نقاط ضعف انسان و عمق شکنندگی‌اش را می‌داند. او همچنین راز یکی از مشهورترین مؤلفه‌های نقش را فاش کرد: «اگر بدون پلک‌زدن به یک سگ یا گربه نگاه کنید... می‌ترسد. این قدرت چشم است». همان چیزی که پایهٔ «نگاه ثابت» ترسناک لکتر شد.

میان تاریخ و خیال

وقتی از او پرسیدند ترجیح می‌دهد شخصیت‌های تاریخی را بازی کند یا شخصیت‌های خیالی، پاسخی داد که توجه سالن را جلب کرد: «همهٔ شخصیت‌ها خیالی‌اند... ما هم خیالی هستیم!»
او توضیح داد که هنگام آماده‌سازی نقش‌ها، حتی در مورد شخصیتی پیچیده مثل ریچارد نیکسون، خود را در پژوهش‌های طولانی‌مدت غرق نمی‌کند: «کمی تحقیق می‌کنم، اما اطلاعات زیاد ذهن را شلوغ می‌کند. مغز باید از آشوب خالی باشد.»
از نظر او بازی در نقش یک شخصیت تاریخی، بازآفرینی است، نه بازتولید واقعیت: «نیکسون من، نیکسون واقعی نیست... او نسخهٔ الیور استون است.»
او سپس خاطره‌ای طنزآمیز از روز تست گریم نقش نیکسون تعریف کرد؛ روزی که تیم گریم برایش بینی مصنوعی گذاشت، اما پس از برداشتن آن، ناگهان خطوط چهره نیکسون را در آینه دید و گفت: «یک کلاه، یک کفش، یک ضربهٔ کوچک گریم... کافی است تا ناگهان وارد روح شخصیت شوی.»

آنتونی هاپکینز در نمایی از «سکوت بره‌ها»

ترس... سایهٔ بازیگر و سوخت او

محور قوی‌تر سخنان هوبکنز دربارهٔ «ترس» بود؛ جایی که بی‌درنگ توجه‌ها را جلب کرد که چگونه این اسطورهٔ سینما و دارندهٔ نشان امپراتوری بریتانیا (CBE) می‌گوید: «ترس از شکست تمام زندگی‌ام همراهم بوده است، اما روبه‌رو شدن با آن در نتیجهٔ سلسله‌ای از حمایت‌ها و هل‌دادن‌هایی بود که از سوی کارگردانان و بازیگرانی که کنارم بودند دریافت کردم.» او داستانی تأثیرگذار دربارهٔ یکی از بازیگران آمریکایی تعریف کرد که هنگام تمرین‌های فیلم «نیکسون» تلاش کرده بود او را خرد کند. هابکینز می‌گوید به اولیور استون مراجعه کرد و خواست که از فیلم کنار گذاشته شود، زیرا احساس نمی‌کرد که توانایی ایفای نقش را دارد. پاسخ قاطع استون این بود: «تو هیچ جا نخواهی رفت. این نقش را بازی می‌کنی... چه تبدیل به موفقیت شود، چه یک شکست تمام‌عیار.»
هاپکینز ، یکی از مشهورترین و پربارترین بازیگران بریتانیایی در پاسخ به پرسشی از یکی از حاضران دربارهٔ راه رهایی از ترس در فرهنگ‌های محافظه‌کار، یکی از صریح‌ترین پاسخ‌هایش را داد: «وقتی بچه هستیم همیشه احمق به نظر می‌رسیم... بعد بزرگ می‌شویم و تجربه‌های احمقانه و خطرناک می‌کنیم... این زندگی است!» و ادامه داد: «نمی‌توانید از کودک بخواهید حرکت نکند یا حرف نزند... باید جرئت کنید کارها را انجام دهید... حتی اگر مردم به شما بخندند.»

آنتونی هوبکنز (جشنواره)

 

موسیقی... عشق نخست

در محور دیگری، هاپکینز دربارهٔ شیفتگی‌اش به موسیقی سخن گفت؛ هنری که به روح او نزدیک‌تر است. او توضیح داد که همسرش نخستین مشوق ورودش به این حوزه بوده و برای مخاطبان تعریف کرد که همسرش او را به نوشتن، آهنگ‌سازی و نقاشی تشویق کرده، با اینکه خود او به توانایی‌اش در هیچ‌یک از این مهارت‌ها باور نداشت. تا اینکه ارکسترهای جهانی، آثار او را در ریاض در سال ۲۰۲۳ نواختند. او با اشاره به شوپنهاور گفت: «موسیقی فراتر از تجربهٔ انسانی است... نمی‌توان آن را با کلمات بیان کرد.»
تماشاگران پس از پایان نشست با تصویر تازه‌ای از هاپکینز سالن را ترک کردند: فقط بازیگر نابغه‌ای نیست که «هانیبال لکتر»، «نیکسون» و «اودین» را آفریده؛ بلکه حکیمی است که زندگی، هنر و موسیقی را با شفافیتی شگفت‌آور تأمل می‌کند؛ نشستی که ترکیبی از طنز، فلسفه و سرکشی بود و با تشویق طولانی برای مردی به پایان رسید که از مرز شهرت عبور کرده و به مرحله‌ای آرام‌تر و عمیق‌تر رسیده؛ مرحله‌ای که خود او آن را «معجزهٔ بودن» می‌نامد.

 

فرهنگ و هنر

جشنواره «دریای سرخ»… شب توزیع جوایز، تأکید بر جایگاه جهانی و پلی برای سینما 

شهد امین، کارگردان سعودی، جایزهٔ فیلم «هِجرة» را دریافت می‌کند (جشنواره)
شهد امین، کارگردان سعودی، جایزهٔ فیلم «هِجرة» را دریافت می‌کند (جشنواره)
TT
TT

جشنواره «دریای سرخ»… شب توزیع جوایز، تأکید بر جایگاه جهانی و پلی برای سینما 

شهد امین، کارگردان سعودی، جایزهٔ فیلم «هِجرة» را دریافت می‌کند (جشنواره)
شهد امین، کارگردان سعودی، جایزهٔ فیلم «هِجرة» را دریافت می‌کند (جشنواره)

پس از چند روز پرحرارت سینمایی که جده طی آن میزبان نمایش‌های نخست و صداهایی از چهار قاره بود، مراسم اختتامیه دوره پنجم «جشنواره بین‌المللی فیلم البحر الأحمر» در شبی برگزار شد که گستردگی تأثیر جهانی آن را به نمایش گذاشت و حضور رو‌به‌رشد سینمای سعودی را برجسته کرد؛ شبی با مشارکت چشمگیر شماری از نامدارترین ستارگان جهان از جمله جانی دپ، سلمان خان، یسرا، نادین لبکی و سر آنتونی هاپکینز؛ تصویری که جایگاه جشنواره را به‌عنوان پلی میان سینمای عرب و سینمای جهان تثبیت کرد.

جمانا الراشد، رئیس هیئت امنای مؤسسهٔ «البحر الأحمر السينمائی»، از این دستاورد احساس غرور می‌کند (جشنواره)

جمانا الراشد، رئیس هیئت امنای مؤسسه «البحر الأحمر»، در جریان مراسم گفت: «در طول ده روز گذشته، پرده‌های جشنواره، ما را از میان قاره‌ها و به جهان‌های تازه بردند. تجربه‌ای کم‌نظیر را با هم زیستیم، اما تأثیر آن عمیق است. غریبه‌هایی که در کنار هم می‌نشینند و مجذوب همان فیلم، همان داستان و همان شخصیت‌ها می‌شوند. این قدرت سینماست، و همچنان یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای فهم متقابل ما باقی خواهد ماند».
او مهم‌ترین آمارهای دوره پنجم را مرور کرد: نمایش ۱۱۱ فیلم از سراسر جهان، از جمله بیش از ۴۰ نمایش نخست جهانی یا منطقه‌ای، ۲۹۰ اکران سینمایی و ۳۰ هزار بلیت. همچنین جشنواره امسال میزبان هیئت‌هایی از ۹۷ کشور و بیش از ۴۰ هزار شرکت‌کننده از میان فیلم‌سازان بود.
الراشد درباره این اعداد گفت: «این‌ها فقط آمار نیستند، بلکه بیانگر جامعه‌ای سینمایی‌اند که هر سال گسترده‌تر می‌شود؛ کارگردانانی که شریک پیدا می‌کنند، پروژه‌هایی که کسانی را می‌یابند که به آن‌ها ایمان دارند، و تماشاگری که دلش را به روی دیدگاه‌های تازه می‌گشاید».

تجلیل از اسطوره آنتونی هاپکینز (جشنواره)

تجلیل‌هایی با حضور جهانی

پس از سخنرانی، مراسم تجلیل آغاز شد؛ مراسمی که جشنواره در آن از چهار نام اثرگذار بر سینمای جهان تقدیر کرد.
نخست، تجلیل از بازیگر و کارگردان سعودی، عهد کامل، که تجربه‌اش آمیزه‌ای از حضور محلی و بلندپروازی بین‌المللی بود. سپس ادریس البا، بازیگر و کارگردان بریتانیایی که در برنامه‌های جشنواره حضوری برجسته داشت، مورد تقدیر قرار گرفت. همچنین جشنواره از دارن آرونوفسکی، کارگردان آمریکایی و یکی از مهم‌ترین صداهای سینمایی پیش‌ران مرزهای تجربه بصری و روایی، قدردانی کرد.
اما تأثیرگذارترین لحظه، تجلیل از سر آنتونی هاپکینز بود؛ او موقر آرام و قدردانی آشکار روی صحنه آمد؛ لحظه‌ای که بیانگر احترام متقابل میان جشنواره و یکی از نمادهای بازیگری جهان بود.

دارن آرونوفسکی، کارگردان آمریکایی، و همسرش روی فرش قرمز (جشنواره)

جوایز تماشاگران

سپس مراسم به بخش اعلام جوایز رسید. فیلم «هجرة» ساخته کارگردان سعودی شهد أمین، با رأی تماشاگران، برنده جایزه فیلم العلا برای بهترین فیلم سعودی شد؛ و این فیلم بعدها جایزه هیئت داوران را نیز به کارنامه خود افزود، در تأکیدی دوباره بر حضور تجربه سینمای سعودی در عرصه رقابت.
همچنین فیلم «كولونيا» ساخته کارگردان مصری محمد صیام، برنده جایزه تماشاگران برای بهترین فیلم بین‌المللی شد، و فیلم «VI: در حرکت» اثر کارگردان فرانسوی ژولیت بینوش، جایزه الشرق برای بهترین مستند را کسب کرد.

درخشش سینمای کوتاه

در بخش مسابقه فیلم‌های کوتاه، هیئت داوران لوح تقدیر ویژه را به فیلم «جم 1983» ساخته جورج أبومحیّا اهدا کرد؛ در حالی که فیلم «الأراضي الفارغة/ سرزمین‌های خالی» اثر کریم‌الدین الألفی، جایزه یُسر نقره‌ای را به دست آورد.
اما یُسر طلایی نصیب فیلم فلسطینی «مهدَّد بالانقراض/ در معرض انقراض» ساخته سعید زاغا شد؛ فیلمی که رویکردی حساس به تنش انسانی در دل واقعیتی پیچیده ارائه می‌داد.
در بخش دستاورد سینمایی نیز، فیلم چینی «صداهای شب» از زانگ زونگشین برجسته شد؛ اثری که تجربه‌ای بصری با تکیه بر حس روایی نوآورانه به شمار می‌رفت.

بازیگر لبنانی جورج خبّاز، برنده جایزه بهترین بازیگر (جشنواره)

جوایز بازیگری

در حوزه بازیگری، سیو سو بین، بازیگر کره‌ای، برای نقش‌آفرینی‌اش در فیلم «دنیای عشق» برنده جایزه یُسر برای بهترین بازیگر زن شد؛ نقشی مبتنی بر بیان درونی و توان حمل معانی با کمترین حرکت.
اما جایزه بهترین بازیگر مرد به جورج خبّاز، بازیگر لبنانی، برای نقشش در فیلم «يونان» رسید؛ نقشی که توانایی بالای او را در ترکیب حساسیت انسانی با عمق دراماتیک آشکار ساخت.
همچنین سیرل عریس، نویسنده لبنانی، جایزه بهترین فیلمنامه را برای فیلم «نجوم الأمل والألم/ ستاره‌های امید و درد» دریافت کرد، و کارگردان أمیر فخرالدین نیز جایزه یُسر برای بهترین کارگردان را برای فیلم «يونان» از آن خود کرد.
در بخش فیلم‌های بلند، یُسر نقره‌ای به کارگردان شیرین دعیبس برای فیلم «اللي باقي منك/ باقیمانده تو» تعلق گرفت؛ و مراسم با اعلام مهم‌ترین برنده به پایان رسید: فیلم «زمین از دست رفته» ساخته أكیو فوجيموتو که یُسر طلایی برای بهترین فیلم بلند را دریافت کرد؛ نقطه اوجی برای فیلمی که با رویکردی کارگردانی‌شده و انسانی، روایتی فشرده و امضایی بصری روشن ارائه می‌داد.

جانی دپ، ستاره هالیوود، در حال سلام دادن به تماشاگران روی فرش قرمز (جشنواره)

دوره‌ای که افق‌های تازه‌ای گشود

دورهٔ پنجم با ارتقای سطح انتخاب‌های هنری، گسترده‌تر شدن مشارکت بین‌المللی و افزایش حضور سینمای سعودی در قلب صحنه متمایز شد؛ به‌گونه‌ای که به نظر رسید جشنواره مسیری روشن را برای تقویت صداهایی ترسیم می‌کند که حامل چشم‌اندازهای انسانی وسیع‌اند، و در عین حال فضایی رو به گسترش برای آثار سعودی حفظ می‌کند که سودای رقابت جهانی دارند.
در ترکیب فیلم‌های برگزیده در این سال تحولی چشمگیر دیده می‌شد؛ موضوعات هویت، مهاجرت، رابطهٔ فرد و جمع، و مفهوم حافظه به‌عنوان محرک روایت با قدرت حضور داشتند. از انتخاب‌های کمیتهٔ داوری چنین برمی‌آمد که آثاری که میان دیدگاه هنری روشن و بعد انسانی عمیق جمع می‌کنند، تواناتر در جلب توجه بوده‌اند. از میان آثار برنده، فیلم «زمین گمشده» به‌سبب زبان سینمایی آرامش که جزئیات کوچک را به صحنه‌هایی با نیروی عاطفی بالا بدل می‌کرد، اثری ماندگار گذاشت. در حالی که پیروزی فیلم «هِجرة» تأییدی بود بر اینکه سینمای سعودی وارد مرحله‌ای از بلوغ تکنیکی و هنری شده که بر تجارب رو به رشدش افزوده است.
با پایان‌یافتن دوره، آشکار بود که جشنواره دیگر تنها رویدادی جشن‌گونه نیست، بلکه سکویی است که در آن ملامح مرحله‌ای تازه از حضور سینمایی سعودی و جهان عرب شکل می‌گیرد. صداهای متنوع در هم آمیختند، و تجربه‌های جهانی در کنار تجربه‌های محلی قرار گرفتند. دایرهٔ سینما برای هرکسی گسترش یافت؛ چه آن‌که می‌خواهد داستانش را روایت کند، و چه آن‌که خواهان شنیدن داستانی دیگر است. و هنگامی که حاضران سالن را ترک کردند، احساسی باقی مانده بود که دورهٔ پنجم آغازی برای مرحله‌ای پخته‌تر است؛ مرحله‌ای که «البحر الأحمر» را به جشنواره‌ای تبدیل می‌کند که توان حمل سینمای محلی به جهان، و آوردن جهان به جده را دارد.
 

 

فرهنگ و هنر

امیر المصری… بازیگری که از رینگ بوکس تا کلیدهای پیانو، مرزهای تن و هویت را درمی‌نوردد

امیر المصری درباره انگیزه، تحوّل و آغاز پروژه تولیدی خود صحبت می‌کند (الشرق الاوسط)
امیر المصری درباره انگیزه، تحوّل و آغاز پروژه تولیدی خود صحبت می‌کند (الشرق الاوسط)
TT
TT

امیر المصری… بازیگری که از رینگ بوکس تا کلیدهای پیانو، مرزهای تن و هویت را درمی‌نوردد

امیر المصری درباره انگیزه، تحوّل و آغاز پروژه تولیدی خود صحبت می‌کند (الشرق الاوسط)
امیر المصری درباره انگیزه، تحوّل و آغاز پروژه تولیدی خود صحبت می‌کند (الشرق الاوسط)

به دست آوردن نقش اصلی در فیلم افتتاحیه جشنواره سینمایی بین‌المللی «دریای سرخ » کار ساده‌ای نیست، اما وقتی همین بازیگر در همان دوره فیلم دیگری نیز داشته باشد، این یک اتفاق نادر در مسیر حرفه‌ای هر هنرمندی است. این دقیقاً همان چیزی است که امیر المصری، بازیگر بریتانیایی-مصری، تجربه می‌کند؛ او ستاره فیلم «العملاق/ غول» است که افتتاحیه پنجمین دوره جشنواره را رقم زد و توجه گسترده‌ای را جلب کرد، و هم‌زمان نقش اصلی فیلم «القصص/داستان‌ها» به کارگردانی ابوبکر شوقی، یکی از رقبای برجسته در مسابقه رسمی فیلم‌های بلند را نیز برعهده دارد.
المصری که طی سال‌های گذشته نامش به‌عنوان یکی از مهمانان آشنای جشنواره ثبت شده، امسال با لحنی متفاوت و حضوری پخته بازگشته است تا جزئیات تجربه خود را روایت کند: «وقتی مدیرعامل جشنواره، آقای فیصل بالطيور، با من درباره فیلم (غول) صحبت کرد، نمی‌دانستم قرار است آن را به‌عنوان فیلم افتتاحیه انتخاب کنند. ممکن بود فیلمی تجاری با یک ستاره هالیوودی را انتخاب کنند، اما آنها می‌خواستند افرادی مثل من را روی صحنه، در کنار ستاره‌های جهانی مانند مایکل کین و ایشواریا رای، ببینند».
المصری این لحظه را نقطه عطفی در مسیر حرفه‌ای خود می‌داند و با لحنی پرستش‌آمیز می‌افزاید: «من شیفته جشنواره هستم؛ هر سال می‌بینیم که هر دوره بهتر از قبلی است». او ادامه می‌دهد: «من بسیار از مرحله‌ای که اکنون به لحاظ هنری تجربه می‌کنم لذت می‌برم، به‌ویژه اینکه کم اتفاق می‌افتد یک بازیگر در دو فیلم در جشنواره‌ای به بزرگی (دریای سرخ) نقش اصلی داشته باشد».

صحنه‌ای از فیلم افتتاحیه جشنواره «غول» با بازی امیر المصری (جشنواره)

«غول»... مربی یا استعداد؟

حضور المصری در فیلم «غول» فراتر از یک نقش اصلی است؛ فیلم ساختی حساس دارد که نیازمند اجرای دقیق و آگاهانه شخصیت نسیم حمید است، ورزشکاری که در دهه ۹۰ در بریتانیا انقلابی در تصویر ورزشکار مسلمان ایجاد کرد و همزمان بحث‌های بی‌پایانی درباره رابطه‌اش با مربی افسانه‌ای‌اش، که نقش او را پیرس بروسنان بازی می‌کند، برانگیخت.
المصری درباره تشابه این داستان با زندگی خود می‌گوید: «بسیار... هر دوی ما نظرات منفی را نادیده می‌گیریم و با اصرار مسیرمان را ادامه می‌دهیم».
فیلم از یک صحنه کوچک در شفلید بریتانیا آغاز می‌شود، جایی که مادر پسری هفت ساله از مربی می‌خواهد فرزندش را برای مقابله با زورگویی آموزش دهد؛ لحظه‌ای که معمولی به نظر می‌رسد، اما پایه و اساس یک اسطوره می‌شود. مربی استعداد را از همان نگاه نخست تشخیص می‌دهد و نسیم را به همراه سه برادرش به رینگ می‌برد تا بلافاصله کشف کند که این کودک نحیف چیزی دارد که نمی‌توان آموزش داد. از این نقطه، داستان فیلم از خیابان‌های محله به قهرمانی جهان گسترش می‌یابد، تا زمانی که فروپاشی‌ها و تنش‌ها نشان می‌دهد رابطه بین ورزشکار و مربی چقدر شکننده است.
فیلم با هوشمندی پرسشی مطرح می‌کند: «غول واقعی کیست، مربی یا استعداد؟» این سؤال در صحنه‌ای تکان‌دهنده به اوج می‌رسد، وقتی دو طرف رو در رو می‌شوند؛ نسیم می‌گوید: «این استعداد از طرف خداست و باید از آن بهره ببرم بدون اینکه کسی را مقصر بدانم». مربی پاسخ می‌دهد: «استعداد تو هیچ ارزشی ندارد اگر من آن را کشف و ۱۶ سال پرورش نداده باشم».

امیر المصری... سالی سرنوشت‌ساز که موقعیت او را میان بازیگری و هویت هنری‌اش تغییر می‌دهد (جشنواره)

حضور واقعی نسیم حمید، ورزشکار بازنشسته، در نمایش فیلم اتفاقی ویژه بود؛ او پس از سال‌ها غیبت در جشنواره حاضر شد، لبخند زد و با تأثر گفت: «این فیلم به تو می‌گوید: (به نام خدا... مسیر جدیدت را آغاز کن!)»؛ گویی اسطوره به شکل نمادین مشعل را به بازیگری که آن را بازسازی کرده، سپرده است.

مرحله‌ای جدید... پروژه‌هایی به‌صورت عمده

با توجه به اینکه هویت هنری امیر المصری از تلاقی فرهنگ‌های عربی و غربی شکل گرفته است، دقیقاً همان‌طور که در فیلم «غول» مشاهده می‌شود، پرسشی درباره تأثیر این تلفیق فرهنگی ضروری به نظر می‌رسد. او با تأملی روشن در ماهیت انتخاب‌های خود پاسخ می‌دهد: «مهم‌تر این است که بر پروژه تمرکز کنم، هر چه باشد، چه در جهان عرب و چه خارج از آن». سپس توضیح می‌دهد: «همیشه این سؤال‌ها ذهنم را مشغول می‌کند: آیا این اثر می‌تواند چیزی درونی را به حرکت درآورد؟ آیا می‌تواند پیامی را منتقل کند؟» و اشاره می‌کند که فیلم «غول» کاملاً در این چارچوب قرار می‌گیرد.
این انگیزه باعث شد تا گامی را بردارد که مدتی طولانی به تعویق افتاده بود؛ یعنی تأسیس یک شرکت تولید در بریتانیا. المصری می‌گوید: «اخیراً شرکتی برای تولید تأسیس کردم که حدود سه ماه پیش راه‌اندازی شد، و در مرحله بعد قصد دارم آثاری را تولید کنم که نه تنها متعلق به من باشد، بلکه برای افرادی که شبیه من هستند نیز باشد». او درباره پروژه جدیدش صحبت می‌کند، گویی می‌خواهد سنگ بنای هویت تولیدی آینده‌ای را بگذارد که مکمل آن چیزی باشد که در جلوی دوربین آغاز کرده است.

جدیدترین پروژه‌ها

در مورد تازه‌ترین پروژه‌هایش، او می‌گوید: «فیلمی در آلمان تازه به پایان رساندم، و اگر در جشنواره‌ای مانند (دریای سرخ) نمایش داده شود، یعنی توانسته‌ایم توجه را به مسئله‌ای بسیار مهم جلب کنیم که وقتی آن را خواندم، مرا بسیار تحت تأثیر قرار داد. این فیلم اهمیت زیادی خواهد داشت».
با اینکه المصری از ذکر دقیق موضوع خودداری می‌کند، اما صحبت‌هایش نشان می‌دهد که این فیلم موضوعی سنگین و مرحله‌ای متعهدتر در انتخاب‌های سینمایی او خواهد بود.
در پایان مصاحبه، پنجره‌ای به پروژه جدیدی برای علاقه‌مندان درام باز می‌کند و تأکید می‌کند که برای بازی در سریال «قاتل» (سفّاح) با کارگردان هادی الباجوری آماده می‌شود، که قرار است از طریق پلتفرم «شاهد» پخش شود. این اثر از داستان واقعی یک قاتل سریالی در قلب قاهره الهام گرفته و این بار او را به سوی ژانر رازآلود و دنیاهای تاریک می‌برد.