یزید الحمید معاون رییس صندوق سرمایه گذاری عمومی و رییس اداره کل سرمایه گذاری در خاورمیانه و شمال آفریقا در گفتگو با «الشرق الاوسط» از رویکردهای این صندوق سرمایه گذاری به منظور ایجاد منابع درآمد پایدار در آینده و نیز کارکرد ابزاری تاثیرگذار صندوق برای افزایش رشد اقتصادی و تنوع منابع درآمدهای غیر نفتی خبر داد.
الحمید افزود «۱۳ بخش کلیدی در اولویت صندوق سرمایه گذاری عمومی در حوزه سرمایه گذاری هستند و این حوزه ها را بر مبنای استانداردهای خاص و ارزیابی کلیه بخش ها در حوزه بین المللی و داخلی برگزیدیم. در این ارزیابی فاکتورهایی مثل جذابیت و اندازه بازار هر حوزه و رشد احتمالی و زمینه های کنونی سرمایه گذاری در آنها بررسی شده است».
او توضیح داد «حوزه های فعال در سعودی را با توجه به عواملی مثل قابلیت تحریک آنها و مزیت رقابت پذیری در سطح منطقه و جهان و سهم آنها در اقتصاد کشور ارزیابی و این بخش ها را بر پایه اهداف سند چشم انداز ۲۰۳۰ و برنامه های آنها اولویت بندی کردیم».
معاون رییس صندوق سرمایه گذاری عمومی یاد آور شد «این نهاد برنامه راهبردی بلند پروازانه ای دنبال می کند و در این راستا اقدام به تاسیس حوزه های آینده دار کرد که در توانمند سازی بخش خصوصی سهیم خواهند بود. هزینه های صندوق سرمایه گذاری عمومی را هدفمند کردیم و بستر مناسب برای شراکت و سرمایه گذاری و درآمد زایی بخش خصوصی در برنامه های صندوق ایجاد شد».
او تاکید کرد «برنامه راهبری صندوق سرمایه گذاری عمومی در زمینه سرمایه درگردش ۶ مزیت دارد: فروش برخی از سهام های شرکت های وابسته و سرمایه گذاری مجدد سود حاصله در بخش های استراتژیک پیشران و موتورهای محرک اقتصاد. صندوق مرتب در حال ارزیابی دارایی های مملوکه و راه اندازی شرکت ها یا تصاحب و افزایش و فروش دارایی ها به عنوان یک سرمایه گذاری های موفق است».
این صندوق همچنین از گزینه های تامین مالی متعدد از جمله فروش سهام شرکت های وابسته برای ارتقای موقعیت پولی این نهاد بهره می گیرد. سرمایه در گردش منجر به توسعه و افزایش راندمان حوزه پولی در سعودی و جذب سرمایه گذاران بیشتر می شود و نقش کلیدی در توسعه و تعمیق بورس و افزایش حضور بخش خصوصی دارد.
بودجه سعودی برای ۲۰۲۲ اعلام شد. نقش اصلی صندوق سرمایه گذاری عمومی برای حمایت از اقدامات دولت در حوزه پایداری مالی چیست؟
صندوق سرمایه گذاری عمومی ابزار موثر برای حمایت و تقویت اقدامات دولت در حوزه تنوع منابع درآمد غیر نفتی و سرمایه گذاری در پروژه های مقرون به صرفه است و بدین ترتیب در ایجاد منابع درآمد پایدار در آینده سهیم هستیم. این نهاد در چندین سال گذشته اثر سازنده بر اقتصاد کشور و افزایش درآمدهای پایدار داشته است. میزان دارایی های تحت مدیریت صندوق سرمایه گذاری عمومی در حال حاضر بیش از ۱.۸ تریلیون ریال (۴۸۰ میلیارد دلار) است. ما در راه اندازی ده حوزه جدید سهیم بودیم که از ۲۰۱۷ تا پایان سه ماه دوم ۲۰۲۱ منجر به ایجاد بیش از ۴۰۰ هزار شغل مستقیم و غیرمستقیم شدند. رییس صندوق سرمایه گذاری عمومی در نشست اعلام بودجه ۲۰۲۲ گفت که این صندوق نقش کلیدی و پیشرو در راستای تحقق و اصرار برای تنوع اقتصادی داشته و طرح های گوناگونی در جهت تقویت پایداری مالی و توسعه اجرا کرده که اثر سازنده برای مردم و نسل های جدید داشته است.
کدام حوزه های غیر نفتی را برای سرمایه گذاری صندوق تعیین کردید و چه پروژه های مهم و برجسته ای داشتید؟
صندوق با سرمایه گذاری در حوزه های نوین و جذاب برای بخش خصوصی کارکرد تشویقی و هماهنگی دارد چون از طریق سرمایه گذاری های شرکت های سعودی و طرح های توسعه و رشد حوزه های آینده دار و شرکت های زیر مجموعه صندوق به رشد و توسعه بخش خصوصی کمک می کند.۱۳ حوزه کلیدی و راهبردی سعودی هوانوردی و دفاعی، خدمات مالی، نظام سلامت، مواد غذایی و کشاورزی، کالاهای مصرفی و خرده فروشی، حوزه املاک، حوزه سرگرمی و گردشگری و ورزش، حمل و نقل و خدمات لجستیکی، ارتباطات و اطلاع رسانی و فناوری، خدمات و انرژی تجدید پذیر، معادن، وسایل نقلیه، مصالح ساختمانی و ساخت و ساز هدف سرمایه گذاری صندوق سرمایه گذاری عمومی در پنج سال آینده هستند.
این حوزه ها را بر مبنای استانداردهای خاص و ارزیابی کلیه بخش ها در حوزه بین المللی و داخلی برگزیدیم. در این ارزیابی فاکتورهایی مثل جذابیت و اندازه بازار هر حوزه و رشد احتمالی و زمینه های کنونی سرمایه گذاری در آنها بررسی شده است.
حوزه های فعال در سعودی را با توجه به عواملی مثل قابلیت تحریک آنها و مزیت رقابت پذیری در سطح منطقه و جهان و سهم آنها در رشد اقتصاد کشور ارزیابی و این بخش ها را بر پایه اهداف سند چشم انداز ۲۰۳۰ و برنامه های آنها اولویت بندی کردیم. این صندوق در چند سال اخیر با تاسیس شرکت های ملی متعدد اقدام به راه اندازی چندین و چند حوزه جدید کرد که در تحقق رشد اقتصادی و اشتغال زایی در حوزه های مهم و نوین برای نیروهای بومی سهیم خواهد بود. شرکت هایی مثل Saudi Security و The Helicopter Company وشرکت صنایع نظامی سعودی را و Cruise Saudi راه اندازی کردیم. پروژه های کلیدی بسیاری در سال جاری به بهره برداری رسیدند؛ مثل نیروگاه خورشیدی سدیر که توسط شرکت آکوا پاور و شرکت بدیل احداث شد. شرکت بدیل زیر مجموعه صندوق سرمایه گذاری عمومی است. برآورد این است که نیروگاه خورشیدی سدیر از جمله نیروگاه های بزرگ جهان خواهد بود. این نیروگاه بزرگ ترین نیروگاه در سعودی است. ۷۰ درصد پروژه های انرژی های تجدید پذیر در کشور تا ۲۰۳۰ توسط صندوق سرمایه گذاری عمومی ساپورت و تامین خواهد شد. این پروژه های حدود ۳.۴ میلیارد ریالی (۹۰۶ میلیون دلاری) با ظرفیت تولیدی یکهزار و ۵۰۰ مگاوات علاوه بر تامین انرژی ۱۸۵ هزار واحد مسکونی گازهای گلخانه ای را به میزان ۲.۹ میلیون تن در سال کاهش می دهد. ما در حوزه آگهی تبلیغاتی شرکت ها از جمله آگهی تبلیغاتی شرکت «ایر پروداکتز» فعال هستیم که البته این پروژه از طریق همکاری با شرکت آکوا پاور و نیوم انجام شد.
همچنین قرارداد ۵ میلیارد دلاری برای احداث کارخانه هیدروژن سبز را داشتیم که این سوخت بصورت آمونیاک به بازارها منتقل می شود و در محل مصرف تبدیل به هیدروژن می شود. شرکت صنایع نظامی سعودی موسوم به سامی، از زیر مجموعه های صندوق سرمایه گذاری عمومی قرارداد همکاری با «ایرباس» برای خدمات و تعمیرات و بازسازی ناوگان هوانوردی نظامی امضا کرد.
تفاهم نامه همکاری مشترک بین گروه فرانسوی وشرکت سعودی سرمایه گذاری Vigiac Aero صنعتی را داشتیم که منجر به راه اندازی کمپانی صنعتی تولید سازه های هوانوردی Sami Vigiac Aero در سعودی شد.
صندوق سرمایه گذاری عمومی ۴۷ شرکت تاسیس کرد. لطفا اندکی در مورد نقش این نهاد برای توانمند کردن بخش خصوصی سعودی توضیح بدهید.
این نهاد با فعال سازی و توسعه حوزه های کلیدی آینده دار در روند توسعه اقتصادی سعودی سهیم است و این حوزه ها به نوبه خود منجر به توانمند سازی و افزایش حضور بخش خصوصی می شوند. ما در این نهاد آثار پروژه ها و طرح های سرمایه گذاری ارایه شده بر بخش خصوصی را به صورت جامع و دقیق ارزیابی می کنیم و یک برنامه راهبردی برای شرکت و حضور بخش خصوصی داریم و بر اساس آن شرکت های سعودی می توانند در پروژه های صندوق سرمایه گذاری کنند. مشوق ها و برنامه های متنوعی برای تشویق و ظرفیت سازی و توانمند سازی و توان افزایی وارد کنندگان سعودی و ایجاد زمینه های بیشتر برای سرمایه گذاری از سوی صندوق در راستای بهینه سازی زنجیره تامین داخلی داریم. ولیعهد شاهزاده محمد بن سلمان همواره بر روی اهمیت توانمند سازی بخش خصوصی تاکید می کند. ما برنامه راهبردی بلند پروازانه ای اجرا می کنیم که بر اساس آن حوزه های کلیدی و آینده داری برای توانمند سازی بخش خصوصی راه اندازی کردیم. افزایش سهم صندوق در تولید ۶۰ درصدی محتوای بومی از جمله برنامه های مد نظر است که به صورت مستقیم منجر به توانمند سازی بخش خصوصی سعودی و اشتغال زایی می شود. برآورد این است که هزینه های هدفمند صندوق سرمایه گذاری زمینه های متعددی برای حضور بخش خصوصی به عنوان سرمایه گذار و شریک سرمایه گذاری در این نهاد و منبع درآمد زا برای شرکت ها ایجاد می کند. برای مثال شرکت پروژه دریای سرخ قراردادهای همکاری با شرکت پیمانکاری با مسئولیت محدود «نسما و شرکا» و شرکت پیمانکاری «المبانی» برای توسعه زیر ساختارهای حوزه حمل و نقل هوایی امضا کرده است. همچنین شرکت سرمایه گذاری القدیه را داریم که بزرگ ترین مجموعه تفریحی جهان را احداث می کند. امتیاز ساخت پارک تفریحی سیکس فلگز ۳.۷۵ میلیارد ریالی (یک میلیارد دلار) به شرکت فرانسوی Bouygues Bâtiment International واگذار شد. سازمان کل بازنشستگی و سازمان تامین مالی مجدد املاک و مستغلات سعودی قرارداد بیش از ۳ میلیارد ریالی (۸۰۰ میلیون دلار) در زمینه خرید پرتفوی تامین مالی املاک و مستغلات امضا کردند که بزرگ ترین قرارداد در حوزه تامین مالی مجدد املاک و مستغلات سعودی است.
چرا صندوق سرمایه گذاری عمومی اقدام به فروش سهام خود در برخی از شرکت هایی می کند که در آنها سرمایه گذاری انجام داده؟ این رویکرد چه آثار مالی دارد؟
شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد و رییس هیات مدیره صندوق سرمایه گذاری عمومی یک برنامه راهبردی بلند پروازانه برای توسعه این سازمان از ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵ اعلام کرد. تزریق سرمایه و دارایی های بیشتر به اجرای اهداف برنامه راهبردی سازمان در حوزه سرمایه گذاری بلند مدت کمک می کند و منجر به توسعه و رشد حوزه های جدید و استارت آپ های آینده دار و درآمد زایی بر مبنای برنامه مد نظر می شود. برنامه سرمایه در گردش را با فروش سهام شرکت های وابسته و سرمایه گذاری مجدد درآمد حاصل از فروش در حوزه های راهبردی آینده دار و پیشران اجرا می کنیم و این یکی از بنود برنامه مزبور است. صندوق سرمایه گذاری همواره در حال ارزیابی دارایی ها در بازارهای داخلی و خارجی است و شرکت تاسیس می کند و با تصاحب سهام برخی شرکت ها در راستای توسعه آنها اقدام می کند و سپس سهام ها را به عنوان سرمایه های موفق می فروشد که البته در این میان سهم خود را تا حدی در شرکت ها حفظ می کند که اختیار تصمیم گیری داشته باشد و هدف درنهایت تداوم رشد این شرکت ها است.
این صندوق همچنین از گزینه های تامین مالی بهینه متعدد از جمله فروش سهام شرکت های وابسته برای ارتقای موقعیت پولی این نهاد بهره می گیرد. عرضه در بازارهای ثانویه از جمله این رویکردها است، برای مثال در حال حاضر عرضه عمومی ۶ درصد از سهام اس تی سی (شرکت مخابرات سعودی) در بازار ثانویه را داریم. عرضه های اولیه شرکت آکواپاور و هلدینگ تداول و غیره هم در حال برگزار شدن است.
سرمایه در گردش یکی از فاکتورهای کلیدی برای توسعه و افزایش راندمان حوزه پولی سعودی و جذب سرمایه گذاران بیشتر و از جمله اهداف اصلی صندوق سرمایه گذاری عمومی است که با ایجاد فضای سرمایه گذاری جذاب نقش اصلی در توسعه و تعمیق بورس سعودی و افزایش حضور بخش خصوصی دارد. هدف صندوق سرمایه گذاری این است که نقش موثر و فعال در بازارهای اوراق بهادار و بورس سعودی داشته باشد و در این راستا شرکت های زیر مجموعه پس از آمادگی برای عرضه اولیه و ثانویه روانه بورس می شوند. این رویکرد موجب افزایش شرکت های بورسی و رشد بورس و تنوع بخشی گزینه های سرمایه گذاری و تعمیق بازار مالی و بورس سعودی می شود چون شرکت های جدید در حوزه های نوین آینده دار در این حوزه وارد می شوند که به تبع آن افزایش جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی و سرمایه گذاران سعودی و خارجی در بازارهای اوراق بهادار و بورس سعودی را به دنبال دارد.
چه عواملی منجر به پیشبرد برنامه های صندوق سرمایه گذاری برای چندین ماه آینده می شود؟
این نهاد بازوی اصلی دولت در حوزه سرمایه گذاری است و دستاوردهای عظیمی در حوزه پروژه های کلان سرمایه گذاری داشته. برنامه ما ورود به حوزه سرمایه گذاری های منحصر به فرد و همکاری با گروه ها و شرکت های معروف و شناخته شده بین المللی در حوزه مدیریت سرمایه گذاری به منظور درآمدزایی کلان است. ما طبق برنامه راهبردی چند سال آینده حوزه های نوین و طرح های متعددی را در راستای اجرای برنامه های سند چشم انداز ۲۰۳۰ سعودی راه اندازی می کنیم. کارشناسان اقتصادی مدل اقتصادی کارآمدی را تنظیم کرده اند و بر مبنای آن سنجش آثار اقتصادی سرمایه گذاری های صندوق انجام می گیرد. این مدل اقتصادی فاکتورها و داده های اقتصادی متعدد همچون تولید و تورم و رشد جمعیت و ساختار حوزه ها و تشکیل سرمایه را در نظر می گیرد. آثار و مزایای اقتصادی طرح های سرمایه گذاری پیش از تصمیم گیری درباره اجرای آنها بررسی می شود. اداره توسعه ملی صندوق گزارش های دوره ای در مورد آثار اقتصادی پیش بینی شده سرمایه گذاری های این نهاد و معرفی پروژه هایی برای افزایش نقش صندوق در رشد اقتصادی ارایه می کند. برای مثال، ما برای نقش آفرینی در رشد اقتصادی کشور و چرخیدن چرخ تحول اقتصادی شرکت های بسیاری در راستای توانمند سازی حوزه های گوناگون و اشتغال زایی مستقیم و غیر مستقیم راه اندازی کردیم.
چه معیارهای سودآوری برای ورود به پروژه های سرمایه گذاری داخلی و خارجی دارید؟
ما از کارآمدترین ساز و کارهای سرمایه گذاری در جهان استفاده می کنیم و بر این مبنا هدف سرمایه گذاری بسته های سرمایه گذاری تعیین می شود. شیوه جامعی برای سرمایه گذاری داریم و به مجموعه ای از فاکتورها مثل زمینه های درآمد زایی سرمایه ای بلند مدت و ایجاد شرکای مناسب برای اجرای برنامه تحول فنی و به صنایع و حوزه هایی نگاه می کنیم که تحول اقتصادی در کشور را با توجه به اهداف سند چشم انداز ۲۰۳۰ و اقتصاد جهان پیش می برند. ما بعد از بررسی دقیق وارد پروژه های سرمایه گذاری می شویم و گزینه های در دسترس را ارزیابی می کنیم. چند فاکتور اصلی قبل از برنامه ریزی برای انجام قراردادهای سرمایه گذاری داریم: سودآوری و تاثیر سازنده بر اقتصاد کشور و بومی سازی و حضور بخش خصوصی. اداره حمایت و افزایش توسعه ملی و آثار سرمایه گذاری های صندوق در اقتصاد کشور راه اندازی کردیم. این اداره برنامه مصوب هیات مدیره صندوق سرمایه گذاری درباره افزایش محتوای بومی را اجرا می کند. هدف اصلی افزایش سهم صندوق و موسسات زیر مجموعه در تولید ۶۰ درصدی محتوای بومی تا پایان ۲۰۲۵ است. برنامه های متعددی از جمله افزایش زمینه های سرمایه گذاری و حضور شرکت های سعودی و تشویق واردکنندگان داخلی و افزایش بومی سازی کالا و خدمات و ایجاد زمینه های سرمایه گذاری صندوق در راستای بهینه سازی زنجیره های تامین داخلی داریم.
