هیثم الغیص؛ سکاندار خلیجی کشتی پرتلاطم اوپک

سومین دبیر کل کویتی سازمان کشورهای صادرکننده نفت

هیثم الغیص؛ سکاندار خلیجی کشتی پرتلاطم اوپک
TT

هیثم الغیص؛ سکاندار خلیجی کشتی پرتلاطم اوپک

هیثم الغیص؛ سکاندار خلیجی کشتی پرتلاطم اوپک

سازمان کشورهای صادر کننده نفت موسوم به اوپک ۱۹۶۰ تاسیس شد. ۶۲ سال گذشت و ریاست این نهاد دوباره در اختیار یک خلیجی قرار گرفت و هیثم الغیص از کویت به عنوان رییس اوپک معرفی شد. بی گمان، «خلیجی ها» نقش کلیدی و اصلی در تنظیم سیاست های اوپک و تامین امنیت انرژی جهان ایفا می کنند. 
دو نماینده کویت پیش از الغیص به عنوان دبیر کل به این سازمان خدمت کردند اما با این حال نمایندگان کشورهای خلیج در چهل سال گذشته یعنی در دوره طلایی اوپک به مقام ریاست نرسیدند. اشرف لطفی و شیخ احمد الفهد الصباح از کویت به ترتیب در سال های ۱۹۶۶ و ۲۰۰۵ این سمت کلیدی را به دست گرفتند. نام مرحوم عبد المطلب الکاظمی وزیر نفت پیشین کویت در تاریخ اوپک ثبت شد چون کارلوس تروریست معروف جهان او و چند وزیر نفت دیگر را زمستان ۱۹۷۵ در مقر اوپک در وین به گروگان گرفت.
کویت و سعودی و ایران و عراق و کویت و ونزوئلا از کشورهای بنیانگذار اوپک هستند که ۱۹۶۰ در بغداد، پایتخت عراق تاسیس شد و وین را به عنوان مقر این سازمان انتخاب کردند. ۱۱ کشور صادرکننده نفت در اوپک کنونی عضویت دارند. ۴۴ درصد نفت جهان از سپتامبر ۲۰۱۸ در کشورهای اوپک تولید می شود و این کشورها ۸۱.۵ درصد ذخایر نفت جهان را در اختیار دارند که ۴۸ درصد این مجموع در ۶ عضو خاورمیانه ای قرار دارد.
هیثم الغیص دبیر کل جدید اوپک این سمت را از اول اوت برعهده خواهد گرفت. الغیص در شرایطی سکان هدایت اوپک را در اختیار می گیرد که کشورهای جهان گرفتار سویه های جدید و مسری تر کووید ۱۹ هستند و اوپک و شرکایش در «اوپک پلاس» برخورد محتاطانه در قبال برنامه های بهبودی بازارهای بین المللی و مواجهه با بیم و تردید ناشی از پیدایش سویه های جهش یافته کووید ۱۹ در پیش گرفته اند. ائتلاف «اوپک پلاس» به رهبری سعودی و روسیه اعلام کرد که از ماه فوریه قرار است هر روز ۴۰۰ هزار بشکه به تولیدشان اضافه کنند تا به تدریج از مرحله محدودیت عرضه ای دوران کرونا عبور کنند. اوپک در بیانیه ای درباره تعیین الغیص به عنوان دبیر کل جدید گفت «هیثم الغیص نماینده کویت به اتفاق آرا به عنوان دبیر کل اوپک انتخاب شد و او سمت ریاست را از اول اوت ۲۰۲۲ در یک دوره سه ساله برعهده می گیرد».

الغیص جانشین محمد بارکیندوی نیجریه ای می شود که از ۲۰۱۶ رییس اوپک بود. تولید نفت در دوره بارکیندو در ۲۰۲۰ افزایش قابل ملاحظه یافت و ضربه کاری «کووید» به بازار نفت در همین دوره اتفاق افتاد.

-زندگینامه و سوابق نفتی
هیثم الغیص اکتبر ۱۹۶۹ در کویت متولد و در خانواده یک دیپلمات بزرگ شد. فیصل الغیص پدر هیثم سفیر اسبق کویت در آلمان است. او از دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو در ۱۹۹۰ مدرک کارشناسی گرفت و به عربی و ۶ زبان انگلیسی و فرانسوی و اسپانیایی و آلمانی و پرتغالی و چینی مسلط است. الغیص اولین رییس نمایندگی شرکت نفت کویت در چین بود و در حوزه بازاریابی در شرکت نفت کویت در بخش های گوناگون مدیریت عملیات فروش خدمت کرد و ریاست نمایندگی های منطقه ای شرکت نفت کویت در پکن و لندن در سوابق شغلی الغیص به چشم می خورد. او مدیر بخش تحقیقات شرکت نفت کویت و معاون مدیر عامل در بازاریابی جهانی این شرکت بود.
هیثم الغیص در حوزه تجربه بین المللی نفتی هم از دیرباز یعنی بیش از ۳۰ سال قبل به عنوان چهره شناخته شده اوپک مطرح شد و از سال ۲۰۱۷ در مقام نماینده کویت در اوپک فعالیت می کند و ریاست کمیته مشترک فنی بین اوپک و کشورهای غیر عضو را عهده دار شد. این کمیته با توجه به توافق اوپک پلاس درباره کاهش تولید اوپک و غیر اوپک بر فرآیند تولید و اوضاع بازار نفت نظارت می کند.
الغیص همچنین رییس کمیته حسابرسی داخلی اوپک بود و در رده های مدیریتی تشکیلات اداری این سازمان همچون شورای حکام و کمیته های گوناگون خدمت و با کشورهای غیر اوپک همکاری کرده است. الغیص با سابقه ۳۰ ساله در بازارهای نفتی دنیا و صنعت نفت یک چهره مطرح و آشنا در اجلاس ها و نشست های نفتی جهان به شمار می رود.
هیثم الغیص در پژوهش ها و تحقیقات تخصصی بسیاری درباره بازارهای جهانی گوناگون شرکت کرده و از حمایت گسترده نمایندگان کشورهای اوپک و غیر اوپک برخوردار است و روابط قدیمی و ریشه داری با آنها دارد.
و بالاخره ۳ ژانویه فرا رسید و او با این سابقه طولانی و کارنامه درخشان به اتفاق آرا به عنوان رییس اوپک جانشین محمد بارکیندو نیجریه ای شد. دومین دوره فعالیت بارکیندو در سمت دبیر کل اوپک اواخر ماه ژوئیه به پایان می رسد و الغیص از اول اوت آغاز به کار می کند.
شیخ نواف الاحمد الجابر الصباح امیر کویت و شیخ مشعل الاحمد الجابر الصباح ولیعهد و شیخ صباح الخالد الحمد الصباح رییس شورای وزیران و مرزوق الغانم رییس مجلس امت کویت انتخاب الغیص به عنوان دبیر کل اوپک را تبریک گفتند.

-چالش های پیش روی اوپک
گفتنی است که دبیران کل اوپک سیاست تولید را وضع نمی کنند اما آنها نقش رابط و میانجی برای نزدیکی بین اعضا را بازی می کنند چون اعضای اوپک عمدتا دیدگاه های متفاوت و مختلفی دارند. بازیگران کلیدی و مهم تر اوپک معمولا دبیر کل سازمان را تعیین می کنند، از این رو می توان گفت انتخاب الغیص چند پیام سیاسی دارد. در اینجا لازم به اشاره است که سعودی جزو اولین کشورهایی بود که به الغیص تبریک گفتند. شاهزاده عبد العزیز بن سلمان بن عبد العزیز وزیر انرژی سعودی در پیام توییتری گفت که الغیص به اتفاق آرا دبیر کل جدید اوپک شد. مقر اوپک که ۱۱ عضو به رهبری سعودی دارد وین است. کشورهای عضو اوپک به همراه ده هم پیمان خود از جمله روسیه برای کنترل قیمت ها ظرفیت تولید را بالا و پایین می برند. اوپک در دوره دبیر کلی الغیص با چالش های متعددی مثل برقراری تعادل بین درآمد زایی و فشار آمریکا برای افزایش عرضه نفت و تامین تقاضا در دوره بهبودی پس از همه گیری کووید ۱۹ و همچنین مقابله با افزایش قیمت بنزین مواجه است.
هیثم الغیص در اولین اظهارات خود پس از تصدی سمت دبیر کلی اوپک با ابراز خوش بینی گفت «بازارهای نفت از بدترین مرحله شیوع کووید ۱۹ عبور کردند». او با حمایت از ائتلاف «اوپک پلاس» افزود «این ائتلاف برای حفظ ثبات بازار نفت اقدامات بی سابقه ای برای کاهش عرضه انجام داد». الغیص در ادامه گفتگو با شبکه اسکای نیوز گفت «توافق اوپک پلاس سنگ بنای ثبات بازار نفت است و ذخایر نفت جهان پس از این توافق به شدت کاهش پیدا کرد».
الغیص معتقد است که «اوپک پلاس» نقش بسیار مهمی دارد.
او می گوید همکاری برای تداوم این توافق مشترک در راستای حفظ ثبات بازار نفت اهمیت دارد و این مساله اولویت اول و مهم راهبردی بلند مدت خواهد بود.
چالش عمده پیش روی اوپک از نظر الغیص چگونگی حفظ این ائتلاف با انباشت تجربه و انعطاف پذیری و تدبیر در تعامل با تحولات فراوان و تکانه های نفتی است. ائتلاف اوپک پلاس سوپاپ اطمینان بازار نفت به شمار می رود. بنابراین، الغیص با این نگاه به دنبال حفظ و حمایت از توافق اوپک پلاس خواهد بود.
الغیص در این اظهارات افزود اوپک قیمت تعیین نمی کند بلکه هدف اصلی سازمان برقراری تعادل بین عرضه و تقاضا بوده و اینکه ذخایر نفت به پایین میانگین پنج ساله که معیار اوپک در توافق کاهش تولید بوده، سقوط نکند یا به عبارت دیگر تعادل بازار نفت حفظ شود. الغیص درباره نگرانی کشورهای وارد کننده نفت درباره تاثیرات افزایش قیمت بر تورم گفت «قیمت بقیه منابع انرژی مثل زغال سنگ و گاز در پنج سال گذشته تا ۳۰۰ درصد هم رشد داشته اما نرخ نفت تا این حد بالا نرفته است». قیمت نفت تنها از آغاز ۲۰۱۷ به این طرف رشد ۳۸ درصدی ثبت کرد.

-نفت کویت در یک نگاه
- کویت حدود ۱۰۱.۵ میلیارد بشکه یعنی معادل ۶ درصد ذخایر نفت جهان را در اختیار دارد.
-کویت ۲ هزار و ۹۹۶ هزار بشکه در روز تولید می کند که معادل ۳.۱ درصد ظرفیت تولید روزانه دنیا است.
-ظرفیت تولید شرکت نفت کویت در سال مالی ۲۰۲۰-۲۰۲۱ به ۲ میلیون و ۶۲۹ هزار بشکه در روز رسید.
-افزایش ظرفیت تولید بخشی از برنامه راهبردی شرکت نفت کویت بوده است و طبق این برنامه کویت تا ۲۰۲۵ ، ۳.۵ میلیون بشکه در روز و تا ۲۰۴۰ ، بیش از ۴ میلیون بشکه در روز تولید خواهد کرد.
مصرف روزانه در کویت ۴۲۷ هزار بشکه- 
معادل ۱۴.۲۵ درصد ظرفیت تولید روزانه در کشور است.
-کویت به عنوان عضو اوپک ۲ میلیون و ۸۰۹ هزار بشکه در روز تولید می کند. تولید نفت این کشور طبق توافق اوپک پلاس در ماه اوت به ۲ میلیون و ۴۵۱ هزار بشکه در روز کاهش یافت. تولید کویت در اکتوبر به ۲ میلیون و ۵۰۵ هزار بشکه در روز رسید و در ماه نوامبر حدود ۲۷ هزار بشکه در روز بیشتر شد. 
-هاشم هاشم مدیر عامل شرکت نفت کویت گفت  شرکت نفت کویت در دوران شیوع کرونا موفق به راه اندازی پروژه نفت سنگین و رسیدن به ظرفیت تولیدی مد نظر ۶۰ هزار بشکه در روز در ماه سپتامبر شد.
-برآورد می شود میدان نفتی مشترک بین سعودی و کویت ظرفیت تولید کویت را ۳۵۰ هزار بشکه در روز بیشتر کند و بدین ترتیب کشور کویت در کل ۳.۵ میلیون بشکه در روز تولید خواهد کرد.



اقتصاد بدون نفت سعودی خوش درخشید؛ سهم ۵۴٪ فعالیت های متنوع از تولید ناخالص داخلی


پرسنل زن در یکی از کارخانه های سعودی (الشرق الاوسط)
پرسنل زن در یکی از کارخانه های سعودی (الشرق الاوسط)
TT

اقتصاد بدون نفت سعودی خوش درخشید؛ سهم ۵۴٪ فعالیت های متنوع از تولید ناخالص داخلی


پرسنل زن در یکی از کارخانه های سعودی (الشرق الاوسط)
پرسنل زن در یکی از کارخانه های سعودی (الشرق الاوسط)

فعالیت های غیر نفتی سعودی نقش کلیدی در اقتصاد این کشور در راستای تنوع منابع درآمد و کاهش وابستگی به نفت دارد. در این میان اقدامات دولت مثل وضع قوانین و ضوابط برای فعالیت های غیر نفتی به رونق گرفتن بخش غیر نفتی کمک کرده و سهم بخش غیر نفتی از تولید ناخالص داخلی در سال گذشته بیش از ۵۴ درصد بوده است.
دولت سعودی که درهای این کشور را به روی دنیا باز کرد قوانین و مقررات دیجیتالی متنوعی برای تامین نیازمندی های سرمایه گذاران وضع نمود و وضع سرمایه گذاری در کشور را جذاب کرد. هدف اصلی دست یابی به اهداف اصلی یعنی قطع وابستگی کشور به درآمدهای نفتی است.
کارشناسان اقتصادی تاکید می کنند که اصلاحات اقتصادی اخیر بستر خوبی برای بخش خصوصی و داخلی و بین المللی ایجاد کرده است.

برنامه های نوید بخش

دکتر محمد مکنی استاد مدیریت مالی و سرمایه گذاری دانشگاه اسلامی امام محمد بن سعود در گفتگو با «الشرق الاوسط» به بخش غیر نفتی پررونق که مورد توجه دولت است اشاره می کند و گفت «حجم سرمایه گذاری و پیشرفت در بخش هایی مثل گردشگری و سرگرمی و ورزش پرشتاب و کلان است. استراتژی ملی صنایع در حال متحول کردن ۱۳ بخش مثل خودرو و ماشین آلات برقی و تجهیزات نظامی است که در افزایش رشد ناخالص غیر نفتی سهیم هستند».
سازمان آمار سعودی در گزارش تازه خود گفت تولید ناخالص داخلی غیر نفتی در سه ماه اول سال جاری رشد بیش از ۴ درصدی داشته و پیش بینی می شود که این رشد همچنان افزایش پیدا کند. نرخ بومی سازی در بخش هایی مثل صنایع نظامی به حدود ده درصد و دارو سازی به حدود ۴۰ درصد رسیده و صادرات غیر نفتی افزایش قابل ملاحظه دارد.
مکنی خاطر نشان کرد که چالش های ژئوپلیتیکی در پرتو جنگ تجاری آمریکا و چین شاید باعث کاهش فعالیت های غیر نفتی به خصوص در بخش صنعتی شود. شاخص مدیران خرید بانک ریاض در ماه مه ۵۵.۸ واحد افزایش یافته و این بیانگر بهبود چشمگیر کسب و کارهاست.
مکنی توضیح داد که تصور می شود همه زیر شاخه ها مثل سفارشات و صادرات جدید نیز بهبود پیدا کردند.

زیر ساختارها

از سوی دیگر فدوی البواردی پژوهشگر اقتصادی و مشاور فنی به «الشرق الاوسط» گفت «سرمایه گذاری داخلی در زیرساختارها نقش کلیدی در توسعه بخش های غیر نفتی دارد که شامل توسعه شهرهای صنعتی و مناطق لجستیکی و زیرساختارهای دیجیتالی برای جذب سرمایه گذاری می شود. این سرمایه گذاری ها در افزایش تنوع سازی در بخش هایی مثل گردشگری و تکنولوژی و انرژی های تجدید پذیر و خدمات سلامت و آموزشی سهیم هستند که در نهایت درآمدهای غیر نفتی را افزایش می دهند».
افزون بر این، دولت سعودی با بهبود فضای کسب و کارها و ایجاد تسهیلات برای سرمایه گذاران و تقویت ابتکارعمل های کارآفرینی دست به توسعه بخش غیر نفتی خصوصی می زند.
فدوی البواردی اضافه کرد تحول دیجیتالی و فناوری از جمله ابزارهای مهم در راستای بهبود کارآرایی و افزایش نوآوری هستند. دولت مقررات و سیاست های تشویقی نیز وضع کرده و قوانین و ضوابط مشوق بیشتری مثل قانون شرکت های تجاری و سیستم های حمایت از سرمایه گذاران برای تشویق فعالیت های غیر نفتی صادر خواهند شد.

ابتکار و کارآفرینی

فدوی البواردی بر لزوم ساده کردن اقدامات و ارایه مشوق های مالیاتی و اهمیت افزایش همکاری بین بخش های دولتی و خصوصی برای تامین مالی پروژه های زیرساختی و توسعه صنعتی و دست یابی به یکپارچگی در اجرای ابتکار عمل ها تاکید کرد.
افزایش سرمایه گذاری در بخش های آموزشی و مهارت آموزی برای توسعه مهارت های نیروی های انسانی سعودی نیز همگام با رونق بخش غیر نفتی دنبال می شود. تشویق ابتکار و کارآفرینی با برنامه حمایت استارت آپ ها و تامین مالی و هدایت فنی در کانون تلاش دولت سعودی هستند.
فدوی البواردی پیش بینی می کند که تلاش های تنوع سازی همچنان باعث نتایج قابل ملاحظه می شود. افزایش سهم بخش غیر نفتی از تولید ناخالص داخلی به خصوص بخش های گردشگری و سرگرمی و تکنولوژی و منابع تجدید پذیر در کنار ادامه اصلاحات و بهبود کسب و کارها از جمله برنامه های دیگر دولت سعودی است.